بازار؛ گروه انرژی: بنزین مهمترین کالای صادراتی ایران شد. بر اساس آماری که سخنگوی گمرک ایران به بازار اعلام کرده از ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار صادراتی که در ۵ ماهه امسال صورت گرفته یک میلیارد دلار آن مربوط به بنزین بوده است. سهم ۸ درصدی این سوخت از کالاهای صادراتی ایران موجب شده که بسیاری از کارشناسان اقتصادی افزایش تولید و صادرات این محصول پالایشگاهی را ناجی بحران ارزی ایران می‌داند. با این وجود بیژن زنگنه وزیر نفت می‌گوید که ساخت پالایشگاه صرفه اقتصادی نداشته و آن را به نوعی کثافت کاری دانسته است.
صادرات بنزین از کجا آغاز شد
اواخر سال ۱۳۹۷ بود که با افتتاح فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ایران در تولید بنزین خودکفا شد و توانست دروازه‌های واردات این فرآورده استراتژیک را ببندد. اکنون نیز شاهد افزایش تولید این فرآورده هستیم؛ تا جایی که تابستان سال گذشته بالاترین رقم تاریخی تولید بنزین در ایران ثبت شد. رکود ناشی از همه گیری ویروس کرونا در ماه‌های پایانی سال گذشته و دو ماه نخست امسال میزان مصرف را تا حد زیادی کاهش داد و عملا این فرصت در اختیار دولت قرار گرفت تا حجم صادرات بنزین خود را افزایش دهد.
به دنبال این فرصت، صادرات محموله‌های بنزین به ونزوئلا در دستور کار دولت روحانی قرار گرفت. بلومبرگ حدود چهار ماه پیش به نقل از «منابع آگاه» گزارش داده بود که دولت ونزوئلا در ماه آوریل ۹ تن طلا - معادل حدودا ۵۰۰ میلیون یورو- را در ازای خدمات ایران برای بازسازی پالایشگاه‌های این کشور با هواپیما به ایران ارسال کرده است. صادرات بنزین به این کشور در آمریکای لاتین همچنان ادامه دارد. وبسایت تانکرترکرز که به بررسی داده‌های مربوط به حمل و نقل دریایی می‌پردازد، پیشتر گفته بود که سه نفتکش ایرانی فارست، فورچون و فاکسون نزدیک به ۸۲۵ هزار بشکه بنزین را در بندر رجایی بارگیری کرده و پس از خاموش کردن ردیاب‌های ماهواره‌ای خود، عازم ونزوئلا شده‌اند.
آنگونه که روح الله لطیفی سخنگوی گمرک اعلام کرده، ترکیب صادراتی ایران امسال عوض شده و بنزین به اولین کالای صادراتی ایران تبدیل شده است. صادرات این محصول حتی از صادرات گاز و محصولات پتروشیمی هم سبقت گرفته است.
به گفته او، در ۵ ماه نخست امسال ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار کالا صادر شده که بیش از یک میلیون دلار آن مربوط به بنزین بوده است. به عبارت دیگر بیش از ۸ درصد صادرات کشور مربوط به کالایی است که در سال گذشته بسیار اندک بوده و حتی در برهه ای شاهد واردات آن بوده‌ایم.
افزایش تقاضای بنزین در جهان
جدای از این به نظر می‌رسد که تقاضا برای بنزین با سرعت بیشتری نسبت به نفت بهبود پیدا کند و بسیاری صنعت حمل و نقل را ناجی اقتصاد کشورهای تولید کننده نفت می‌دانند. راسل‌هاردی مدیرعامل گروه ویتول در تازه ترین پیش بینی خود اعلام کرده که تقاضای جهانی برای نفت در بخشهای حمل و نقل به استثنای سوخت جت تا سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۱ به سطح پیش از شیوع ویروس کرونا باز خواهد گشت.
او گفته که بازار به کندی مازاد ذخایر نفت را هضم می‌کند و حدود ۳۰۰ میلیون بشکه از اوج ذخایر در سال میلادی جاری کاسته شده است.
ظرفیت بالای ایران در صادرات بنزین
در شرایطی تقاضا برای بنزین در جهان روبه افزایش است که ایران ظرفیت بالایی برای افزایش صادرات بنزین دارد. بر اساس آخرین آمار اعلامی از طرف وزارت نفت ظرفیت تولید بنزین در ایران به ۱۱۰ میلیون لیتر رسیده است. محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در اینباره به بازار می‌گوید: تقاضا برای نفت خام در جهان به شدت کاهش پیدا کرده است. این افت تقاضا به قدری بود که قیمت نفت در دوره ای منفی شد. در واقع ایران که خود به دلیل تحریم‌ها قادر به فروش نفت نبود، در صادرات همان مقدار اندک به بازارهای صادراتی خود هم با مشکل مواجه شده بود.
او که معتقد است تنها با توقف خام فروشی می‌توان به بهبود شرایط اقتصادی امیدوار بود، گفت: در شرایط کرونایی کشورهایی که ظرفیت‌های پالایشی بالایی دارند توانستند نفت با قیمت ارزان را خریداری و با تبدیل آن‌ها به فرآورده‌های با ارزش اقتصادی بالا سودی بالایی را از شرایط فعلی کسب کنند.
خطیبی ادامه داد: به عنوان مثال در حال حاضر هر بشکه بنزین بین ۲۰ تا ۲۵ دلار گران تر از نفت خام در بازارهای جهانی فروخته می‌شود که خود نشان دهنده ارزش افزوده تولید و صادرات این سوخت است.
نظر شما