بازار؛ گروه استان ها: براساس سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت استان همدان یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است و براساس آخرین سرشماری عشایر کوچنده کشور در سال ۱۳۸۷ توسط مرکز آمار ایران، جمعیت ییلاقی عشایر همدان ۱۱ هزار و ۵۰۰ نفر شامل سه هزار خانوار و جمعیت قشلاقی عشایر این استان ۹ هزار و ۸۸۱ نفر شامل یک‌هزار و ۸۶۷ خانوار بوده به طوری که استان همدان یک درصد از جمعیت عشایری کشور را در خود جای داده است.
در سند راهبردی سه‌ساله استان همدان از جاذبه توریستی در جامعه عشایری و فرصت ایجاد مشاغل به‌واسطه آن، به عنوان یکی از مزیت‌ها و قابلیت‌های شهرستان نهاوند یاد شده است؛ همچنین از احیای گردشگری در مناطق عشایری، انرژی نو (پنل خورشیدی) برای تولید برق سامانه‌های عرفی عشایری (نیروگاه بادی گردنه اسدآباد)، توسعه و تأمین خدمات در سامانه‌های عرفی عشایر، احیا و گسترش تولیدات لبنی عشایر، مدیریت تغذیه و ارتقای جایگاه دام عشایر نیز با عنوان یک اقدام اولویت‌دار و محرک توسعه شهرستان اسدآباد، نام برده شده است.
برنامه راهبردی سامان‌دهی عشایر در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای همه استانها تهیه و به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه رسیده است
گذشته از این سازمان امور عشایری ایران نیز برنامه راهبردی سامان‌دهی عشایر را در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای همه استانها تهیه و به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان رسانده تا بر مبنای آن در سال‌های برنامه پنجم و برنامه‌های آتی، منابع مورد نیاز تخصیص یابد و اقدامات لازم صورت پذیرد که این قدم در جهت مطالبه حقوق عشایر برداشته شده است.
در چشم‌اندازی که سازمان امور عشایر در سال ۱۴۰۴ شمسی برای این جامعه ترسیم کرده، شاخص‌های برخورداری عشایر به‌طور متوسط باید از عدد ۴۶ درصد در پایان برنامه چهارم به ۹۰ درصد در افق ۱۴۰۴ برسد که اگر این اهداف تحقق پیدا کند، فاصله برخورداری و دسترسی این جامعه به امکانات، با جامعه شهری و روستایی به حداقل قابل قبولی خواهد رسید.
بدین ترتیب، با هدف حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری و به استناد آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، پرداخت تسهیلات اشتغال‌زا به سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و متقاضیان بخش خصوصی و تعاونی از محل تلفیق منابع صندوق توسعه ملی با مؤسسات عامل و در قالب سرفصل طرح‌های مورد نظر و پیش‌بینی‌شده، درنظر گرفته شده است.
این تسهیلات در قالب ایجاد زنجیره تولید و عرضه گوشت قرمز، تولید و عرضه شیر و فرآورده‌های لبنی، توسعه صنایع دستی، توسعه گردشگری، گیاهان دارویی، توسعه باغات، شرکت‌های خدماتی، پشتیبانی و مهندسی و خرید تجهیزات و ماشین‌آلات هستند.
اما به راستی باید در این زمینه چه قدم هایی برداشت؟ آیا برای سرپا نگه داشتن عشایر به عنوان یک جمعیت فعال و البته مولد که در زمینه تولیدات دامی، گیاهان دارویی، صنایع دستی، تأمین امنیت و حتی گردشگری عشایری می‌توانند برای کشور مفید باشند، قدمی برداشته ایم که شاهد ساکن شدن و تبدیل آن ها به جمعیت روستایی یا مهاجران به شهرها و حاشیه‌نشینان نباشیم؟ آیا تسهیلات مطروحه و طرح ریزی های صورت گرفته در استان همدان جامه عمل پوشیده اند یا خیر؟
با این تفاسیر و در راستای پیگیری وضعیت فعلی پرداخت تسهیلات عشایری در استان همدان برآن شدیم گفتگویی با ظاهر پورمجاهد، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان و حمید ترک، نائب رئیس عشایر و نماینده عشایر استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه متن آن را می خوانید:
لازمه ای با نام فعال شدن تشکل های تعاونی عشایری در استان همدان
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه در اجرای طرح صندوق توسعه ملی، تسهیلات روستایی و عشایری با هم دیده شده بود، گفت: باید برای استفاده از این موقعیت هر پرونده و هر متقاضی در سامانه کارا ثبت نام می کرد بدین سان، اگر عشایر هم می خواستند از این تسهیلات استفاده کنند باید در سامانه ثبت نام می کردند.
ظاهر پورمجاهد با اشاره به اینکه جلساتی با حضور مدیرکل امور عشایری استان همدان در این زمینه برگزار شده است، مطرح کرد: در این جلسات از این مسئول درخواست شد تا طرح های عشایری استان همدان مشابه سایر طرح ها در سامانه به ثبت برسد تا پس از این مرحله، برای تضمین های بانکی به عشایر ثبت نام شده کمکی کنیم.
وی ادامه داد: از آنجایی که عشایر معمولاً دام هایشان را جابه جا می کنند، در بحث تضامین بانکی در برخی از بانک ها با مشکلاتی مواجه می شدند چراکه برخی از بانک ها نظرشان روی گرفتن تضمین های محکمی بود؛ از سویی، شاید موضوع بعدی به امور عشایری استان همدان برگردد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان در تشریح این موضوع خاطرنشان کرد: باید امور عشایری استان همدان، عشایر را جمع و با آن ها صحبت می کرد و دستورالعمل این تسهیلات را برای آن ها توضیح می داد و حتی مسئول امور عشایری استان همدان می توانست تشکل های تعاونی در استان همدان فعال سازد تا مشکلات اعطای وام نیز از این طریق از بین می رفت.
پورمجاهد با بیان این که این تعاونی های عشایری می توانستند در سامانه کارا ثبت نام کنند، افزود: با این روند، تعاونی ها تسهیلات را دریافت و به اعضای خود اعطا می کردند؛ دقیقاً مشابه روندی که هم اکنون در اعطای وام تعاونی های روستایی اتفاق می افتد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان با تاکید بر این که بارها به معاون کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی همدان سپرده ام که طرح های عشایری را از سامانه کارا بگیرند و مشکلات آن ها را بررسی کنند، افزود: باید مشخص شود که مشکل کار کجا است که نتوانسته ایم به این افراد تسهیلاتی ارائه کنیم.
وی با بیان اینکه تعداد کمی از عشایر استان همدان در این سامانه ثبت کرده اند، گفت: باید ثبت نامی اتفاق بیفتد تا بتوان در مراحل بعدی با توافق های صورت گرفته روند اعطای تسهیلات عشایری را تسهیل نمود چراکه طرح های عشایری از سامانه کارا گرفته می شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری همدان در پایان این گفتگو با اشاره به برگزاری جلسات با عشایر استان همدان، مطرح کرد: اکثر عشایر استان همدان کوچک هستند و به نظرم این موضوع روی کاهش استقبال عشایر استان همدان از استفاده تسهیلات عشایری بی تاثیر نیست.
هیچ کسی هم صدای ما را در این زمینه نمی شوند
نائب رئیس عشایر استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص وضعیت تسهیلات عشایری در استان همدان گفت: سال های گذشته این تسهیلات به صورت نقدی پرداخت می شد اما در سه سال اخیر، بحثی مطرح شد که بابت آن مبلغ وام درخواستی، علوفه های مصنوعی در اختیار عشایر قرار دهیم.
حمید ترک با بیان اینکه زمانی که عشایر باید علوفه خود را تامین کنند، شاهد مغایرت آن زمان با اعطای تسهیلات هستیم، افزود: این موضوع باعث شده عشایر نتوانند از این خدمات استفاده کنند و بحث تسهیلات تاحدی افت کرده و عشایر نتوانسته اند از آن ها بهره مند شوند.
وی ادامه داد: اگر در این زمینه بتوان همان سیاست های قبلی را که مبلغ در اختیار عشایر قرار بگیرد و بحث تامین علوفه با خودِ عشایر باشد، پیش گرفت به نظرم بهتر در این زمینه می توانیم وارد کار شویم.
نماینده عشایر استان همدان در ادامه صحبت های خود عنوان کرد: از سویی، به لحاظ بحث های ضمانتی نیز احتمال دارد شاهد یک روند زمانبر باشیم و عشایر با توجه به نوسانات قیمت در بازار، علوفه هایشان را در زمان بهتر و با قیمت مناسبتری تامین می کنند بدین سان استقبال چندان مناسبی از تسهیلات عشایری ندارند.
ترک با اشاره به اینکه عشایر در صورتی که علوفه خود را خارج از این شبکه و در زمان مناسب تری تهیه کنند، برایشان مقرون به صرفه است، عنوان کرد: اگر عشایر در زمان برداشت علوفه که قیمت ها مناسب تر است، علوفه مورد نیازشان را تامین کنند برایشان به صرفه تر است تا فصول پاییز و زمستان که قیمت های علوفه بیشتر می شود.
وی با بیان اینکه متاسفانه چندین سال است که با عشایر با مشکلاتی چون ضمانت های بانکی دست و پنجه نرم می کنند، اضافه کرد: هیچ کسی صدای ما را در این زمینه نمی شوند، عشایر، کارمندی ندارند و احتمال ضمانت آن ها از سوی یک فرد جوازدار هم بسیار ضعیف است و از آن جا که آدرس های دقیقی ندارند و همیشه در حال کوچ هستند، همیشه این مشکلات را در بانک کشاورزی به عنوان بانک عامل شاهد هستیم.
ضمانت زنجیره ای جانیفتاده است
نماینده عشایر استان همدان با تاکید بر اینکه، این مشکلات را داشته ایم و هنوز هم با آن ها دست و پنجه نرم می کنیم، افزود: در همدان، بحث ضمانت زنجیره ای جانیفتاده است.
ترک در ادامه گفتگو با بیان اینکه سال های قبل برترین رتبه در خصوص جذب تسهیلات را در سطح کشوری داشته ایم، گفت: از زمانی که سیاست تامین علوفه در قالب این تسهیلات دیده شد استقبال عشایر نیز برای دریافت این تسهیلات کاهش یافت.
وی در خصوص شیوع ویروس کرونا و زندگی عشایر استان همدان نیز مطرح کرد: شاهد ابتلای برخی از عشایر یکجانشین همدان به کرونا بودیم اما عشایر کوچ روی استان تاکنون به این بیماری مبتلا نشده اند یا این که به ما اعلام نکرده اند.
نائب رئیس عشایر استان همدان در بخش پایانی صحبت های خود به وضعیت آبرسانی به عشایر استان همدان نیز اشاره کرد و گفت: در حوزه همدان تنها یک ماشین برای این امر در اختیار داشتیم که خوشبختانه با کمک بخش تعاونی عشایری همدان مشکل آبرسانی در حوزه نهاوند نیز حل شد و امید است در سال آینده بتوانیم خدمات مناسبی برای این زمینه به عشایر استان ارائه کنیم.
در استان همدان بالغ بر هشت هزار خانوار عشایر با جمعیتی حدود ۲۳ هزار نفر شناسایی شده که این عشایر بیش از ۲۰۰ هزار راس دام دارند به طوری که در صورت حمایت از این جامعه عشایری می توان گام های مناسبی در اجرای سند راهبردی و عملیاتی توسعه استان براشت و از سویی، زمینه های گردشگری، تولید برق، تولیدات دامی و امثال آن را با کمک همین عشایر محقق ساخت.
نظر شما