بازار؛ گروه خودرو: خودروسازان تحریم‌ها، نوسانات ارزی و کرونا را سه عامل اصلی عدم ارتقای کیفیت بیان می‌کنند. کیفیت خودرو یکی از مباحث بسیار داغ این صنعت بوده که به مثابه کلاف سردرگم، خودروساز و قطعه ساز را به چالش و تقابل با مشتریان کشیده است. بارها ذکر شده که در شرایط فعلی حاکم بر صنعت نباید انتظار افزایش کیفیت محصولات را داشت، زیرا به تبع آن قیمت خودروها بالا خواهد رفت. این نیز درحالی است که کیفیت عامل اصلی بقا محصول در بازار است.
کیفیت را درست معنا کنید
کیفیت را می‌توان به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم کرد، کیفیت اولیه منوط بر رعایت استانداردهای روز از سوی خودروسازان است. رعایت الزامات استانداردی نه تنها موجب ارتقاء سطح کیفی خودروها شده بلکه در ایمنی نیز تاثیر به سزایی دارد. هرچند روش اجرای آن باید به گونه‌ای باشد که از نظر قیمت منجر به افزایش نشود.
علاوه بر این پیاده سازی بعضی از استانداردها، نیازمند ایجاد یک سری زیرساخت‌ها هست که در مورد بسیاری از خودروهای داخلی، زیرساخت‌های لازم برای پیاده‌سازی آنها هنوز وجود ندارد. در این میان نیز متولیان و بازوهای نظارتی بر تولید کیفی محصولات وجود دارد که متاسفانه گاهی به دلیل جبر مشکلات صنعتی، از ارزیابی اساسی کوتاه آمده و اغلب به نفع خودروساز مراحل تست و ارزیابی را انجام می‌دهند.
کیفیت ثانویه همان اصل اساسی ارزیابی محصول در بازار توسط مشتریان است. ارزیابی که به بهترین شیوه ممکن طراحی و تولید یک خودرو را بررسی کرده و برآیند آن را در اقبال فروش یا عدم فروش محصول به خودروساز منتقل می‌کند. خودروسازان بزرگ جهانی، بیشتر از هر سازمان نظارتی به کیفیت، توجه ویژه‌ای به بازار داشته و ملاک اصلی طراحی و تولید محصولاتشان نیز براساس نظرات مشتریان از کیفیت تعیین می‌شود.
به طور کلی خودروسازان داخلی بر این باورند که تعیین کننده نهایی کیفیت محصولاتشان مشتریان هستند، اما این باور را استوار و منوط به قدرت مالی مشتریان می‌دانند. ازسوی دیگر خودروسازان ادعا دارند که افزایش ضریب کیفی خودروها سبب بالا رفتن نرخ نهایی محصولات می‌شود، لذا برای حفظ قدرت خرید مشتریان خودروهای متناسب با شرایط فعلی بازار تولید می‌کنند.
البته گفتنی است که افزایش هر فاکتور تولیدی و فروشی در صنعت خودرو به غیر از کیفیت رخ داده است. اگر از نظر کیفی و قیمتی، محصولات خودروسازان دنیا را با خودروهای داخلی مقایسه کنید، کم توجهی به مساله کیفیت در کشور را شناسایی خواهید کرد.
مدیریت مناسب پاشنه آشیل صنعت خودرو
خط مقدم اصلی کیفیت خودرو، قطعه سازی است. از همین رو بیشترین حجم انتقادات بر علیه کیفیت متوجه تولیدکنندگان قطعات می‌شود. این درحالی است که خودروسازان زنجیره تامین آشفته را با مدیریتی ناکارآمد ایجاد کرده که کیفیت را در پایین‌ترین سطح آن قرار داده‌اند.
در زنجیره تامین خودروسازان جهانی، برای تامین هر قطعه یک تولید کننده وجود دارد، اما در کشور ما برای تولید هر قطعه تا ۵ تولید کننده از سوی خودروسازان مشخص شده است. این مساله نه تنها عامل کاهش کیفیت بوده، بلکه سبب هدر رفت سرمایه‌ها می‌شوند.
بنابراین اگر قصد افزایش کیفیت از سوی خودروسازان وجود دارد، در گام نخست باید براساس دانش فنی، وجود مرکز تحقیق و توسعه و تجهیزات به روز قطعه سازان را دسته بندی و مشخص برای هر قطعه‌ای کنند. دومین گام باید توسعه مجموعه سازی توسط شرکت‌های خودروساز باشد. اگر به سمت مجموعه‌سازی برویم مشکلات در مورد مدیریت تولید و کسری قطعات کمتر می‌شود.
به بیانی دیگر تصور کنید که با ۲ هزار قطعه‌ساز در ارتباط هستید، اگر قطعه‌ای از سوی هریک از آنها نرسد خودرو به کف خودروساز می‌رود. این درحالی است که اگر خودروساز با ۲۰۰ قطعه‌ساز در تعامل باشد بهتر می‌تواند آنها را کنترل و مدیریت کنند.
بنابراین اگر بخواهند مجموعه‌سازی ایجاد شود، دو اقدام را باید انجام دهد. نخست، خودروساز باید سازندگان را ارتقا دهد، به طوری که آنها از قطعه ساز تبدیل به مجموعه ساز شوند که این یک روند عمومی در سایر کشورها است. دوم، قطعه‌سازان خودشان بیایند برای این که به صورت جامع‌تر عمل و قابلیت اقتصادی آنها برآورد شود، شروع کنند به شبکه سازی و مجموعه‌های مختلف را در خود ایجاد کنند.
برای تامین نقدینگی باید ارزش افزوده بیشتر تولید کرد، ارزش افزوده‌ای که در خودروها ایجاد می‌شود، بخش کوچک آن در خودروسازی بوده و بخش دیگر در قطعه‌سازی است. باید سیاستی اتخاذ شود که ارزش افزوده حداکثری را مابین خودروساز و قطعه ساز ایجاد شود.
طراحی و مواداولیه؛ اصل کیفیت
هر محصولی پیش از تولید دو مرحله طراحی و انتخاب مواد را سپری می‌کند. در فرآیند طراحی ضرورت بررسی جنبه‌های مختلف کاربردی، قیمت، نیازمشتری، شرایط بازار و الزامات استانداردی و... در نظر گرفته می‌شود. فرآیند طراحی مستقل از نیاز مشتری نبوده و در اصل استراتژی کیفیت را تعیین می‌کند.
زمانی که یک قطعه غیراستاندارد یا دارای ضعف طراحی در خودرو به کار گرفته می‌شود، ماهیت برند خودروساز و محصول عرضه شده به بازار را زیر سوال خواهد برد. متاسفانه در صنعت خودرو کشور کمترین توجه به نوآوری در طراحی خودرو و قطعات می‌شود.
همین مساله سبب عدم ارتقا کیفیت محصولات آتی و فعلی خودروسازان داخلی است. زیرا برخی از تولیدکنندگان حاضر به سرمایه‌گذاری برای توسعه طراحی و رسیدن به قطعات جدید با استانداردهای روز نیستند. پس از طراحی، مهم‌ترین عامل کیفیت که عمر مفید محصول را نیز مشخص می‌کند، مواد اولیه است.
در صنعت خودروسازی ما معمولا از مواد اولیه با تامین کنندگان مختلف استفاده می‌شود. این مساله در تولید انبوه کیفیت را تقلیل خواهد داد. هرچند که جبر تحریم‌ها عامل اصلی این مساله هستند، اما نباید فراموش کرد که در شرایط فعلی نیز می‌توان از مواد باکیفیت برای تولید محصولات استفاده کرد.
این مهم مشروط بر تامین نقدینگی کافی از سوی خودروسازان برای شبکه زنجیره تامین است. اگر تولید کننده‌ای چندماه وجهی برای ادامه حیات خود از خودروساز دریافت نکند، به دنبال تغییر ساختار تولید برای ارزان سازی و ادامه تولید خواهد رفت. پس خود تحریمی‌های داخلی عامل اصلی ارتقا نیافتن کیفیت خودروها هستند.
سابقه تولید خودروهای باکیفیت
در صنعت خودروسازی کشور از دهه ۸۰ تا اواسط دهه ۹۰ شمسی، خودروهای با کیفیتی تولید می‌شدند که هم اکنون مدل‌های کارکرده آنها در بازار نسبت به خودروهای صفرکیلومتر فعلی با کیفیت‌تر هستند. شرکت خودروسازی هیوندای با مونتاژ محصولات ورنا و آونته در کشور، کیفیت را به صنعت و بازار جاری کرد.
هرچند که در اوایل دهه ۸۰ قطعات این خودروها از خارج کشور و یک منبع تامین می‌شد، اما ضعفی در خط تولید و شبکه خدمات پس از فروش دیده نشد. در همان سال‌ها رنو با سرمایه گذاری در کشور و عرضه محصول لوگان(تندر ۹۰) سبب ارتقا قطعه‌سازی و خودروسازی در کشور شد.
اولین شرط رنو برای مونتاژ محصولش در کشور، وجود یک تولید کننده برای قطعات بود. در آن سال‌ها رنو محصول تک سورسی توام با کیفیت ایده‌آل را به مشتریان در بازار عرضه کرد. با توجه به وجود این تجربه خودروسازان نیز در شرایط فعلی باید تک سورسی کردن تامین کنندگان را در دستور کار قرار دهند.
افزایش کیفیت مشروط بر تامین نقدینگی
با توجه به تمام این تفاصیل و شناخت از معضلات فعلی صنعت خودرو، افزایش کیفیت حتی با قیمت محصولات فعلی از سوی خودروسازان وجود دارد. اما تنها عاملی که وجود ندارد، صرف فعل خواستن است. گاهی به دلیل عدم تمایل سرمایه‌گذاری از سوی خودروسازان و قطعه سازان برای بهبود تولید قطعات، رسیدن به کیفیت مقرون به صرفه معضلی جدی است.
هرچند که خودروسازان در سال ۹۹ سعی در اعمال سختگیری‌های بیشتر برای تامین قطعات در خط تولید دارند، اما ساختار مدیریتی و فرآیند تولیدی برنامه‌ها را با عدم اجرا مواجه ساخته است. اگر نقدینگی در قطعه‌سازی تامین شود، کیفیت اولین دستاورد آن خواهد بود. هرچند که مجدد باید به رعایت استانداردها از سوی تولیدکنندگان برای نیل به این هدف اشاره داشت.
نظر شما