نوسانگیری در بورس؛ خوب، بد، جلف

بازار؛ گروه بورس: این ذهنیت که در بازار سرمایه برای اینکه به سود خوبی دست پیدا کنیم باید نوسانگیری کرد یعنی اینکه یک سهم را در قیمت پایین خریداری و در قیمت بالاتر بفروشیم، در بین بیشتر سهامداران به خصوص سهامداران خرد و تازه‌کار دیده می‌شود. در نگاه سطحی شاید تصور کنید که با نوسانگیری می‌توان سود خوبی در بازار سرمایه کسب کرد و نگهداری سهم با دید بلند مدت را بیهوده و غیر منطقی بدانید، اما در مقابل همین دیدگاه بسیاری از افراد با سابقه و حتی تحلیلگران بازار بورس، نوسانگیری را نمی‌پسندند و این کار را باعث کسب سود کمتری از بازار می‌دانند.

طرفداران نگاه اول بر این باورند که مهم نیست سهم بنیادی باشد یا نه به همین دلیل بیشتر به دنبال روش‌های تابلو خوانی در بازار هستند، آن‌ها یک سهم را خریداری می‌کنند و بعد از چند روز که سود کردند آن را می‌فروشند و به سراغ سهام دیگری می‌روند. برای خرید و فروش سهام‌های خود هم یکسری قاعده و قانون دارند، به عنوان مثال هر روز کدال را بررسی می‌کنند و به دنبال خبر افزایش سرمایه یا خبرهایی که تاثیرات مثبت بر سهم دارد می‌گردند و سپس با نگاه روانشناسی و تجربیاتی که در بازار کسب کردند اقدام به خرید یا فروش سهام خود می‌کنند.

نوسانگیری مسئله‌ای نیست که بگویم فقط تازه واردان به آن مبتلا هستند بلکه سهامداران با تجربه‌ای هم هستند که نوسانگیری می‌کنند اما تنها با ۱۵ تا ۲۰ درصد سرمایه خود این کار را انجام می‌دهند. نوسان گیران  را می‌توان  به دو دسته تقسیم کرد، افرادی که موج صعودی سهم را آغاز می‌کنند و افرادی که بر موج ایجاد شده سوار شده و روند را پیش می‌برند. در دسته اول که معمولا افراد با تجربه‌تری هستند ابتدا شروع به خریدهای پله‌ای در سهم می‌کنند و وقتی اخبار مثبت سهم منتشر شد دسته دوم وارد سهم شده و سوار بر موج می‌شوند. به دنبال معاملات این دو دسته، قیمت سهم افزایش می‌یابد و صف خرید روی سهم تشکیل می‌شود. حال نوبت خروج دسته اول از سهم فرا می‌رسد و عرضه روی سهم افزایش می‌یابد، اگر شانس با دسته دوم باشد و شرکت دلایل بیشتری جهت رشد قیمتی داشته باشد، روند صعودی، مدتی دیگر دوام می آورد و دسته دوم نیز می‌توانند از نوسانات قیمت سود کسب کنند. در غیر این صورت، صعود سهم، پس از خروج دسته اول پایان یافته و دسته دوم با زیان مواجه می‌شوند.

معمولا نوسان‌گیران به سمت سهم‌های بنیادی نمی‌روند چرا که می‌دانند سهامداران آن به راحتی از این سهام دل نمی‌کنند. این افراد ریسک بیشتری را می‌پذیرند و ممکن است همانگونه که دچار سود شوند دچار زیان بیشتری هم گردند به خصوص در زمان اصلاح. نوسان‌گیری قسمتی از بازار سرمایه است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

مزایای نوسانگیری
نوسانگیری دارای مزایای مختلفی است که به می‌توان به موارد زیر  اشاره کرد.

افزایش قدرت نقدشوندگی بازار؛ نوسانگیران با خرید و فروش سهام سبب می‌شوند پول از راکد بودن آن در یک سهم خارج شود و سهم قدرت نقدشوندگی برای سهامداران داشته باشد.

افزایش تعداد معاملات؛ از مزایای دیگر نوسانگیری می‌توان به افزایش معاملات روزانه در بازار اشاره کرد و افزایش حجم معاملات بازار نشان از عمق بیشتر آن و قابلیت خرید و فروش بالایی دارد.

عدم داشتن پیچیدگی زیاد: نوسانگیری نسبت به سرمایه‌گذاری بلند مدت پیچیدگی کمتری دارد چرا که فرد نیاز زیادی به تحلیل بنیادی و تکنیکال ندارد، تنها کافی است که تابلوخوان خوبی باشد.

در کنار مزایای که نواسانگیری دارد معایب متعددی را برای آن عنوان کردند که بیشتر کارشناسان بر روی این موضوع اتفاق نظر دارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

معایب نوسانگیری
بالا بودن هزینه‌های نوسان‌گیری؛ به دلیل اینکه انجام هر معامله دارای هزینه‌هایی مانند مالیات و کارمزد است، نوسانگیران که پی در پی نوسانگیری می‌کنند باید هزینه بیشتر پرداخت کنند.

پرریسک بودن نوسانگیری: در معاملات نوسانگیری باید نقطه‌ی ورود و خروج از یک سهم به درستی و بدون خطا تشخیص داده شود که این موضوع معمولا با خطا همراه است. اگر فردی نتواند به درستی در این زمینه اقدام کند معمولا دچار زیان می‌شود.

خارج شدن قیمت سهم‌ها از ارزش واقعی: افزایش نوسانگیری در بازار بورس سبب می‌شود که یک سهم با جو روانی و هیجانی به صورت غیر واقعی و تنها برای منافع عده‌ای خاص بالا برود. که نمونه‌ای از آن، اصلاح هفته‌های اخیر بود که نشان داد یک سهم تا چه مقدار به صورت غیر واقعی رشد داشته است یا مثلا حباب قیمتی بورس انگلستان که سبب سقوط قیمت‌ها بعد از رشدهای زیاد شدند و سقوط بورس‌های آمریکا در سال ۲۰۰۸ نمونه‌ی دیگری از این مواردی می‌باشند که کارشناسان دلایل آن را عدم تناسب نوسان‌گیری و سهام‌داری عنوان کردند.

خارج شدن بازار از روند تحلیل؛ نوسانگیری در بازار بر روی سهام‌های متعدد سبب می‌شود که به صورت غیر منطقی بر روی یک سهم صف خرید یا فروش شکل بگیرد و این موضوع سهم را از روند تحلیلی خارج می‌کند.

عمیق کردن دوران اصلاح: با توجه به اینکه ارزش یک سهم به  دلیل نوسانگیری به صورت حبابی افزایش پیدا می‌کند در دوران اصلاح هم برای رسیدن به ارزش واقعی دچار اصلاح بیشتر و سنگینتر می‌شود در نتیجه آن کسی که بیشترین ضرر را می‌کند سهامدار خرد و معمولی است.

«اگر بازاری کارآ داشته باشیم و سبد مناسبی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم، قطعا در میان‌مدت و بلندمدت بازدهی بهتری خواهیم داشت، زیرا میزان بازدهی با مدت زمان سرمایه‌گذاری رابطه مستقیم دارد. از سوی دیگر هر چقدر نوسان‌گیری بیشتری را انجام دهیم، مرتکب اشتباهات بیشتری هم می‌شویم هر چند در برخی موارد به دلیل جو متفاوت بازار یا در عرضه‌های اولیه، کسب سود ۳۰ تا ۴۰ درصدی نیز طی مدت کوتاهی با نوسان‌گیری امکان‌پذیر بوده است.» این جمله محمد آزاد است که به عنوان یکی از کارشناسان بازار سرمایه در رسانه‌ها مطرح است. این تنها اعتقاد آزاد نیست بلکه تقریبا بیشتر تحلیل‌گران هم بر این باور هستند که سهامداری یعنی نگهداری یک سهم بنیادی.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته از بازار بورس برزیل هر نوسانگیری از هر ۱۰ بار نوسانگیری تنها ۱ بار موفق بوده است. بازار سرمایه برای اینکه بتواند در راستای تولید قرار بگیرد و شاخصی از اقتصاد یک کشور باشد نیاز به ثبات بیشتری در آن است به  همین دلیل است که بیشتر فعالان بازار سرمایه و کارشناسان عنوان کردند که  نوسانگیری فعالیت مضری است زیرا هیچ اتفاق واقعی در تولید نیفتاده و تنها بخشی از سهامداران با نوسان گیری سود کسب کرده‌اند و در مقابل عده‌ای متضرر شده و انگیزه خود برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه را از دست می دهند.

شاید حساب و کتاب اینکه آیا نوسانگیری دارای سود بیشتری است یا نگاه بلند مدت به بازار سرمایه برای سهامدارانی که تازه وارد بازار بورس شدند مشکل باشد. تقریبا در پرس و جویی که از سهامداران با تجربه کردیم همه آن‌ها نگاه بلند مدت بر بازار سرمایه و سود آن را چندین برابر سود نوسانگیری عنوان کردند اما برای اینکه قضاوت را بر عهده خود سهامداران تازه وارد بگذاریم از فعالان بازار خواستیم که پیشنهادی به سهامداران خرد برای این موضوع بدهند.

فعالان بازار سرمایه جهت توجیه افرادی که تازه وارد بازار بورس شدند پیشنهاد می‌کنند که برای درک بهتر از بازار سرمایه و نگاه بلند مدت به جای اینکه با کل سرمایه خود نوسانگیری کنند با نیمی از آن این کار را انجام دهند و با نیمی دیگر آن بر روی سهام بنیادی سرمایه گذاری کنند.