بهترین کود برای مرکبات شمال

به گزارش بازار، با توجه به درخواست‌های زیاد شما، پس از نوشتن مقاله «توصیه‌هایی به کشاورزان در پی افزایش محسوس دما در گیلان»، تصمیم گرفتیم مقاله‌ای جامع درباره بهترین کود برای مرکبات گیلان و به طور کلی شمال کشور آماده کنیم. در این مقاله به طور کامل کدهای مناسب برای مرکبات در هر مرحله رویش و نکات کلیدی کوددهی مرحله‌ای و اصولی درختان مرکبات در شمال ایران، نحوه انتخاب ترکیب مناسب کود در هر فصل ارائه شده است.

بهترین کود برای مرکبات شمال: هر بازه ، ترکیب خاصی از عناصر غذایی!

کوددهی مرکبات در شمال ایران با شرایط خاص خاک مرطوب و بارش زیاد همراه است که می‌تواند مواد مغذی را شسته و جذب را کاهش دهد. برای رشد سالم درختان و میوه‌های باکیفیت، زمان‌بندی کوددهی باید با مراحل رشد هماهنگ باشد و ترکیب مناسب کود در هر فصل انتخاب شود.

مرحله بیداری و تورم جوانه‌ها (اسفند ماه)

در این مرحله هدف اصلی آماده‌سازی گل + افزایش کیفیت گرده و بعد از گرده‌افشانی، ریزش نکنند. است، اما به دلیل سردی خاک در شمال، جذب ریشه‌ای هنوز محدود است. به همین دلیل اولویت با محلول‌پاشی ترکیبات فروت‌ست شامل روی، بور و نیتروژن است تا گرده‌افشانی تقویت شود. هم‌زمان مصرف هیومیک اسید به‌صورت خاکی کمک می‌کند دمای خاک متعادل شده و فعالیت ریشه زودتر آغاز شود.

مرحله تشکیل میوه و جلوگیری از ریزش (اردیبهشت و خرداد)

پس از ریزش گلبرگ‌ها، درخت برای نگه‌داشت میوه‌های تازه تشکیل‌شده به انرژی بیشتری نیاز دارد و نوسانات رطوبتی این فصل در شمال خطر ریزش را افزایش می‌دهد. مصرف نیترات کلسیم باعث استحکام دم‌میوه شده و از بروز مشکلات پوستی در آینده جلوگیری می‌کند. در کنار آن، مصرف کود کامل ۲۰-۲۰-۲۰ باعث می‌شود درخت هم‌زمان با نگه‌داشتن میوه‌ها، برگ و شاخه سالم داشته باشد و دچار ضعف یا زردی نشود.

مرحله درشتی و رنگ‌گیری (تیر تا شهریور)

در تابستان‌های شمال، تأمین درست پتاسیم و منیزیم نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت محصول دارد. از آنجا که این دو عنصر در خاک با یکدیگر رقابت دارند، مصرف سولفات منیزیم برای حفظ سبزینگی برگ‌ها ضروری است. کودهای پتاس بالا به همراه ریزمغذی‌هایی مانند آهن و منگنز باید به‌صورت تقسیط‌شده (دوزهای کم در دفعات زیاد) مصرف شوند تا افزایش سایز، رنگ و قند میوه به‌طور یکنواخت انجام شود.

دوره استراحت و به سازی زیرساخت (پاییز و زمستان)

به دلیل بارندگی سنگین شمال، تغذیه زمستانه نباید به‌صورت سطحی انجام شود و روش چالکود بهترین گزینه است. استفاده از کود دامی کاملاً پوسیده، گوگرد بنتونیت‌دار برای تنظیم pH و کاهش بیماری‌های ریشه، به همراه کودهای پایه، ذخیره غذایی مناسبی در ناحیه ریشه ایجاد می‌کند. همچنین محلول‌پاشی ترکیبات مسی پس از برداشت، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قارچی ناشی از رطوبت دارد.

جدول مقدار مصرف کودهای مرکبات شمال

نکات کلیدی کوددهی مرکبات در شمال کشور

• مدیریت هوشمندانه آبیاری و تقسیط کود

در خاک‌های سبک و پرباران شمال، مصرف حجم بالای کود در یک نوبت معمولاً باعث شستشوی عناصر و هدررفت هزینه می‌شود. برای جلوگیری از پدیده شستشو ، بهترین روش این است که مقدار کود در هر نوبت کاهش یافته و مصرف آن هر ۲۰ روز یک‌بار تکرار شود.

• اولویت محلول‌پاشی در خاک‌های غرقابی

به دلیل بارندگی‌های بهاره در شمال، خاک در بسیاری از مواقع به حالت اشباع یا غرقابی می‌رسد. درچنین وضعیتی، محلول‌پاشی برگی ریزمغذی‌هایی مانند روی، بور و آهن نقش کلیدی در حفظ رشد طبیعی درخت دارد. این کار باید در ساعات خنک روز، ترجیحاً عصر یا در هوای ابری انجام شود تا از تبخیر سریع و سوختگی برگ‌ها جلوگیری گردد.

• استراتژی مدیریت نیتروژن و پیشگیری از آفات

کودهای ازته مانند اوره در شرایط شمال کشور بهتر است به‌صورت چهار قسط در اسفند، اردیبهشت، تیر و شهریور مصرف شوند. استفاده یک‌باره از نیتروژن باعث رشد رویشی بیش از حد شده و شرایط را برای افزایش آفات، به‌ویژه مینوز در درختان جوان، فراهم می‌کند.

• اصلاح بستر خاک پیش از تغذیه شیمیایی

در خاک‌های سنگین و متراکم شمال، افزایش مقدار کود شیمیایی به‌تنهایی مشکل ضعف درخت را برطرف نمی‌کند. ابتدا باید با مصرف هیومیک اسید و مواد اصلاح‌کننده آلی، ساختار خاک بهبود یافته و مسیر جذب عناصر باز شود. هم‌زمان، استفاده از کود شیمیایی خالص و باکیفیت اهمیت زیادی دارد و برای دریافت نتیجه بهتر می‌توان با خرید کود شیمیایی مناسب از منابع معتبر، اطمینان حاصل کرد که عناصر مغذی به‌طور کامل جذب شده و درختان رشد سالم و میوه‌های باکیفیت داشته باشند.

تجربه یک کشاورز شمالی در کوددهی مرکبات

در باغ پرتقال تامسون شرق مازندران همیشه دو مشکل داریم: زردی رگبرگ‌ها و ریزش میوه در تیرماه. از اواخر خرداد برگ‌های پیر V شکل زرد می‌شوند و متوجه شدم که دلیلش کمبود منیزیم است، مخصوصاً وقتی کودهای پتاسه زیاد مصرف می‌کنیم. با محلول‌پاشی سولفات منیزیم با حلالیت بالا طی ۱۰ روز برگ‌ها دوباره سبز شدند و وقتی کمی کلات آهن و سورفکتانت اضافه کردم، جذب مواد مغذی بهتر شد.

ریزش میوه هم با شروع گرمای ناگهانی تیرماه شدید می‌شود. تجربه خودم نشان داده که مصرف مرحله‌ای نیترات کلسیم از نیمه خرداد کمک می‌کند میوه‌ها کمتر بریزند. همچنین محلول‌پاشی کلسیم همراه با اسید آمینه عصرها و آبیاری سبک صبحگاهی تنش را کم کرده و میوه‌ها را نگه می‌دارد.

تفاوت کود برای مرکبات در شمال و جنوب

برای برنامه‌ریزی دقیق کوددهی مرکبات، باید شیمی خاک و شرایط اقلیم منطقه را در نظر گرفت. در جدول زیر، تفاوت‌های مهم نوع و زمان مصرف کودها در شمال و جنوب ایران نشان داده شده است:

نتیجه گیری

موفقیت در تغذیه مرکبات شمال نیازمند توجه دقیق به شرایط اقلیمی است. استفاده از کوددهی منظم به جای روش سنتی یکجای، اجرای چال‌کود زمستانه با گوگرد و تأمین نیترات کلسیم به میزان مناسب، می‌تواند رشد سالم، مقاومت در برابر ریزش میوه و مدیریت رطوبت خاک را تضمین کند.