به گزارش بازار، به دنیایی فکر کنید که در آن انتقال پول، بدون نیاز به بانکها یا دولتها، سریع، امن و شفاف انجام میشود. بلاکچین دقیقا همین وعده را میدهد. این فناوری یک سیستم انقلابی برای ثبت و تبادل اطلاعات به شمار میرود که میتواند ساختار مالی جهانی را از پایه تغییر دهد. در این مطلب، با زبانی ساده و گامبهگام، به بررسی بلاکچین میپردازیم، اهمیت آن را توضیح میدهیم و نشان میدهیم چگونه در حال حاضر و در آینده، بر اقتصاد جهان تاثیر میگذارد.
بلاک چین چیست؟ تعریفی ساده اما تاثیرگذار
یک دفتر حسابداری بزرگ که همه میتوانند آن را ببینند تصور کنید، اما هیچکس نمیتواند به تنهایی تغییری در آن ایجاد کند. بلاکچین دقیقا چنین چیزی است. این فناوری یک نوع دفتر کل دیجیتال توزیعشده به حساب میآید که اطلاعات را در بلوکهای بههمپیوسته ذخیره میکند و این بلوکها روی شبکهای از کامپیوترها پخش میشوند.
هر بلوک شامل چند تراکنش است و همه شرکتکنندگان در شبکه که به آنها نود (Node) میگویند یک نسخه کامل از این زنجیره را دارند. همین ساختار باعث میشود وقتی تراکنشی ثبت شد، تغییر یا حذف آن تقریبا غیرممکن باشد.
برخلاف بانکداری سنتی که به یک مرکز کنترل مانند بانک یا دولت وابسته است، بلاکچین بر پایه غیرمتمرکز بودن کار میکند. تراکنشها با روشهایی مثل اثبات کار (POW) یا اثبات سهام (POS)، توسط خود شبکه تایید میشوند. اثبات کار مثل حل یک پازل پیچیده است که نیاز به قدرت محاسباتی دارد و جلوی تقلب را میگیرد. این رویکرد، بلاکچین را به یک سیستم مقاوم و قابل اعتماد تبدیل کرده که میتواند اعتماد از دسترفته در سیستمهای مالی قدیمی را بازگرداند. بیت کوین نیز خود را به عنوان اولین ارز دیجیتال روی بلاک چین معرفی کرد که طی سالها باعث شد اعتماد نسبت به آن افزایش یابد و در نتیجه مردم و سرمایهگذاران به خرید بیت کوین روی آوردند.
بلاک چین چگونه کار میکند؟ ویژگیهای کلیدی که مالی را تغییر میدهند
برای اینکه بفهمیم بلاکچین چطور آینده مالی را شکل میدهد، باید نگاهی به اصول اساسی آن بیندازیم.
ابتدا بیایید از غیرمتمرکز بودن شروع کنیم. در سیستمهای مالی فعلی، بانکها نقش اصلی را در تایید تراکنشها بازی میکنند. اما بلاکچین این مسئولیت را بین هزاران کامپیوتر مستقل تقسیم میکند. این مدل همتابههمتا، مثل این است که دوستانتان در یک گروه، بدون رهبر، تصمیمگیری کنند. نتیجهاش کاهش هزینهها و افزایش سرعت است.
شفافیت و تغییرناپذیری هم از نقاط قوت بلاکچین هستند. همه تراکنشها روی یک دفتر عمومی ثبت میشوند که برای اعضای مجاز قابل دسترسی است. وقتی چیزی ثبت شد، تغییر آن نیاز به توافق کل شبکه دارد. این مثل یک قرارداد ابدی است که جلوی تقلب را میگیرد. در دنیای مالی که سالانه میلیاردها دلار به خاطر کلاهبرداری از دست میرود، این ویژگی مثل یک سپر محافظ عمل میکند.
قراردادهای هوشمند را هم نمیتوان نادیده گرفت. اینها برنامههایی هستند که شرایط قرارداد را به صورت کد نوشته و خودکار اجرا میکنند. مثلا اگر کالایی تحویل شد، پول به طور اتوماتیک پرداخت میشود. این کار نیاز به وکلا یا واسطهها را کم میکند، خطاها را کاهش میدهد و فرآیندها را سریعتر میکند.
تاثیر فعلی بلاک چین بر نظام مالی جهانی
یکی از بارزترین اثرات بلاک چین، سرعت و هزینه پایین تراکنشهاست. در روشهای سنتی، انتقال پول بین کشورها ممکن است ساعتها طول بکشد و کارمزد زیادی داشته باشد. اما با بلاکچین، این کار در چند ثانیه یا دقیقه انجام میشود و هزینهاش بسیار کم است. مثلا شرکتهایی مثل ریپل از این فناوری برای پرداختهای جهانی استفاده میکنند و بانکها را دور میزنند.
امنیت هم به طور چشمگیری افزایش یافته است. هر تراکنش در یک زنجیره تغییرناپذیر ثبت میشود، پس ریسک دسترسی غیرمجاز کم میشود. آمار نشان میدهد که سیستمهای بلاکچینی کمتر از بانکهای سنتی مورد حمله موفق قرار میگیرند.
پذیرش توسط نهادها هم در حال رشد است. بانکهای بزرگ مثل جیپی مورگان یا بانکهای سوئیسی، شروع به استفاده از بلاکچین برای انتشار اوراق بدهی یا تراکنشهای بینبانکی کردهاند. حتی اولین پرداخت قانونی روی بلاکچین عمومی توسط بانکهای اروپایی انجام شده که نشاندهنده اعتماد روبهرشد است.
نگاهی به آینده: افقهای نوین مالی با بلاک چین
حالا بیایید به آینده نگاه کنیم؛ بلاکچین قرار است چه تغییراتی ایجاد کند که هنوز کامل ندیدهایم؟
امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای، یکی از بزرگترین وعدههاست. این پلتفرمها خدمات بانکی سنتی مثل وامدهی یا معامله را بدون واسطه بازسازی میکنند. مثلا میتوانید مستقیم از افراد دیگر وام بگیرید، بدون اینکه بانک سود ببرد. این کار خدمات را برای همه قابل دسترستر میکند، به ویژه در کشورهای در حال توسعه که میلیونها نفر حساب بانکی ندارند. البته این ویژگی تا حدودی مسیر خود را پیش رفته است.
شمول مالی هم از مزایای کلیدی است. بلاکچین میتواند افراد بدون دسترسی به بانک را وارد اقتصاد دیجیتال کند. با یک گوشی هوشمند، میتوانید به وامهای کمهزینه یا سرمایهگذاریهای کوچک دسترسی پیدا کنید.
البته، مقررات هم باید تکامل یابند. دولتها در حال تنظیم قوانین هستند تا بلاکچین را ایمن پیادهسازی کنند.
بلاک چین؛ تحولی که همین حالا آغاز شده است
بلاکچین با غیرمتمرکز کردن، افزایش سرعت، امنیت بالا و توکنیزه کردن داراییها، آینده مالی جهان را بازتعریف میکند. از پرداختهای روزمره تا سرمایهگذاریهای کلان، این فناوری نوید یک سیستم کارآمدتر، شفافتر و فراگیرتر را میدهد. البته چالشهایی مثل مقیاسپذیری – یعنی مدیریت حجم بالای تراکنشها – و قانونگذاری هنوز وجود دارند، اما پذیرش فزاینده توسط بانکها و شرکتها نشان میدهد که نقش بلاکچین در اقتصاد جهانی عمیقتر خواهد شد. اگر به این فناوری علاقهمندید، حالا زمان خوبی برای یادگیری بیشتر است، آینده مالی ما احتمالا روی زنجیرههای دیجیتال ساخته میشود.
نظر شما