به گزارش بازار، مقایسه هزینه ماهانه اینترنت در کشورهای مختلف نشان میدهد کاربران ایرانی بهطور متوسط حدود ۱۵ دلار در ماه برای اینترنت میپردازند؛ رقمی که ما را در کنار ارزانترین بازارهای منطقه و پایینتر از بسیاری کشورهای توسعهیافته جهان قرار میدهد.
همزمان، بحث اصلاح ۲۰ درصدی تعرفه اینترنت همراه در ایران دوباره این پرسش را زنده کرده است که آیا در عصر ۵G ، هوش مصنوعی و محصولات و راهکارهای نوین فناوری اطلاعات، با تداوم تعرفههای سرکوبشده، میتوان انتظار شبکهای پایدار و تحول آفرین برای ایران داشت؟
چندی پیش تابناک با انتشار اینفوگرافیکی تحت عنوان «تفاوت قیمت اینترنت در ایران و جهان»، تصویر تازهای از جایگاه ایران در نقشه هزینه اینترنت جهانی پیش روی افکار عمومی قرار داد که هزینه تقریبی اینترنت در یک ماه برای چند کشور منطقه و جهان کنار هم گذاشته شده است.
در چین حدود ۳۰ دلار، افغانستان ۲۵ دلار، پاکستان ۱۰ دلار، ترکیه ۲۰ دلار، لبنان ۴۰ دلار، عراق ۵۰ دلار، کویت ۸۰ دلار، عربستان و ایالات متحده آمریکا هر کدام حدود ۷۰ دلار، آلمان ۳۵ دلار، فرانسه ۳۰ دلار و امارات متحده عربی تا ۱۲۰ دلار بابت اینترنت در ماه میپردازند.
در این میان، ایران با عدد تقریبی ۱۵ دلار برای یک ماه، در کف این جدول قرار گرفته است.
این آمار، اگرچه مبتنی بر سبدهای مصرفی متفاوت است، با نتایج برخی گزارشهای بینالمللی نیز همخوانی دارد.
در گزارشهایی که طی ماههای اخیر درباره هزینه هر گیگابایت اینترنت منتشر شده، ایران در میان کشورهایی با اینترنت ارزان طبقهبندی شده و فاصله محسوسی میان قیمت دیتای موبایل در ایران و میانگین جهانی دیده میشود.
فاصلهای که در برخی منابع به نفع کاربر ایرانی و تهدیدی برای مدل اقتصادی صنایع فعال در این حوزه تعبیر میشود.
در نگاه اول، شاید چنین اعدادی بهعنوان یک «مزیت» برای کاربران ایرانی به نظر برسد. اما سؤال آیندهنگرانهای که توسط تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی مطرح شده، درباره روند زنجیره تأمین و هزینه پنهان این صنعت است و چهکسانی در نهایت هزینه این ارزانی را خواهند پرداخت.
طی سالهای اخیر، هزینه ارزی تجهیزات شبکه، توسعه سایتهای جدید، نگهداشت زیرساخت موجود، انرژی و نیروی انسانی متخصص، چندین برابر شده است.
در حالیکه تعرفههای اینترنت موبایل یا ثابت مانده، یا تنها افزایشهای محدود و مقطعی را تجربه کرده است. این فاصله رو به گسترش میان هزینه و درآمد، همان چیزی است که فعالان صنعت از آن با عنوان «ناترازی مزمن» یاد میکنند.
*ناترازی و خطر ورشکستگی پنهان در صنعت تلکام*
نمونههای بینالمللی نشان میدهد این ناترازی، اگر جدی گرفته نشود، میتواند به سرعت به «ورشکستگی پنهان» در صنعت تلکام منجر شود.
در اروپا، گزارشهای تحلیلی از بازده سرمایه اپراتورهای بزرگ حکایت دارد که اغلب در حد یا حتی پایینتر از هزینه سرمایه است؛ یعنی هر موج جدید سرمایهگذاری، از ۵G تا فیبر نوری و خدمات ابری بدون تجدیدنظر در مدل درآمدی، فشار مضاعفی بر شرکتها وارد میکند.
نتیجه، عقبماندگی محسوس اروپا در توسعه ۵G نسبت به آمریکا و شرق آسیاست.
در کشورهای در حال توسعه نیز تجربههای هشداردهندهای دیده شده است. بازار مخابرات هند، که سالها بهعنوان نماد «ارزانترین اینترنت جهان» شناخته میشد، پس از یک دوره طولانی چالش بر سر اصلاح تعرفهها و مدلهای درآمدی، با خروج و ادغام چند اپراتور و بحران مالی برخی بازیگران بزرگ مواجه شد.
نمونههایی که نشان میدهد اینترنت ارزان، اگر بر مدل اقتصادی پایدار تکیه نکند، در نهایت به تضعیف همان زیرساختی منجر میشود که قرار بود در دسترس همگان بوده و بستر توسعه باشد.
در ایران، بحث اصلاح ۲۰ درصدی تعرفه برخی بستههای اینترنت همراه که از اپراتورهای بزرگ تلفن همراه اجرایی شد، بر زمینه همین واقعیتها شکل گرفته است.
اپراتورها معتقدند با تداوم تعرفههای فعلی، امکان سرمایهگذاری در توسعه۵G ، گسترش پوشش فیبر نوری، ارتقای مراکز داده و ورود جدیتر به حوزه خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، بهتدریج از دست میرود.
از نگاه آنها، اینترنت ارزان ایران امروز اگر نتواند هزینه نوسازی فردا را پوشش دهد، در عمل به معنای کند شدن شبکه، افزایش اختلالات و عقبماندن از قافله جهانی است؛ قافلهای که ستون فقرات اقتصاد دیجیتال آینده را شکل میدهد.
بررسیها نشان میدهد ایران در بازاری رقابتی تک و تلکام منطقه، با اینترنتی ارزان وارد عصر ۵G و هوش مصنوعی شده است. اما ارزانبودن، اگر بر دوش مدل اقتصادی فرسوده و تعرفههای غیرمنطقی استوار باشد، دیر یا زود خود را در قالب شبکهای خسته، سرمایهگذاریهای نیمهتمام و فرصتهای از دسترفته نشان میدهد.
پرسش اصلی امروز دیگر این نیست که آیا اصلاح تعرفه به معنای گرانی است یا نه، بلکه این است که آیا میتوان بدون اصلاح شفاف تعرفهها، انتظار داشت صنعت تلکام ایران در خط مقدم تحول دیجیتال بماند.
پاسخ به این پرسش، نه فقط در دست اپراتورها و رگولاتور، که در گرو شکلگیری گفتوگویی صادقانه با افکار عمومی است؛ گفتوگویی که در آن، اینترنت ارزانِ امروز با آیندهای پایدار، پرسرعت و رقابتی گره میخورد، نه با خطر ورشکستگی پنهان زیرساختی که قرار است ایران را به جهان متصل نگه دارد.
نظر شما