بازار؛ گروه بین الملل: این روزها خبر کشف حوزه گازی بزرگ ترکیه در دریای سیاه به یکی از مهمترین خبرهای حوزه انرژی تبدیل شده است. حوزه ای با ظرفیت بالغ بر ۳۲۰ میلیارد متر مکعب در اعماق دریای سیاه که مقامات ترکیه بر این باورند بخشی از حوزه ای بسیار بزرگتر و با حجم بیشتری از منابع تایید شده گازی است. حوزه ای که طبق گزارش منتشر شده توسط روزنامه دیلی صباح می تواند زمینه ساز استقلال ترکیه در عرصه انرژی شود و حتی بستر را برای تبدیل شدن این کشور به یک صادر کننده گاز طبیعی فراهم کند. این کشف برای ترکیه به معنای یک شانس بزرگ است زیرا طبق گزارش منتشر شده توسط دیلی صباح سالهای زیادی است که رومانی فعالیتهای اکتشافی وسیعی در دریای سیاه را شروع کرده است ولی ظرفیت منبع گازی کشف شده توسط این کشور کمتر از ۲۰۰ میلیارد متر مکعب است.
اما مساله با اهمیت تر تاثیر این کشف در سیاست خارجی و روابط بین المللی ترکیه است. نشریه یورو اکتیو در این زمینه نوشت: «ترکیه هر ساله میلیاردها دلار برای خرید گاز طبیعی و ال ان جی هزینه می کند ولی با بهره برداری از این حوزه که طبق طرح رسمی اعلام شده توسط دولت تا سال ۲۰۲۳ انجام خواهد شد، دیگر نیازی به واردات نخواهد داشت و اگر سخنان مقامات ترکیه در مورد وجود حوزه های بیشتر در دریای سیاه صحت داشته باشد، شرایط این کشور در بازار جهانی تغییرات زیادی خواهد کرد و ترکیه به یک صادرکننده بزرگ انرژی در دنیا تبدیل می شود. تغییر جایگاه ترکیه در بازار انرژی تحولات زیادی در روابط خارجی این کشور در دنیا وبا کشورهای صادر کننده انرژی در دنیا به همراه می آورد.»
افزایش قدرت و نفوذ منطقه ای، محصول کشف حوزه گازی است
مهمت ارول رییس مرکز مطالعات سیاستهای اقتصادی و بحران در شهر آنکارا در روز ۲۲ اوت سال جاری مصاحبه ای با نشریه «ای ای» متعلق به ترکیه انجام داد و گفت: «کشف این حوزه گازی راه را برای استقلال ترکیه در سیاست گذاری های اقتصادی و سیاستهای منطقه ای فراهم می کند. این کشف بزرگ می تواند قدرت نفوذ ترکیه را در منطقه افزایش دهد و روابطش با کشورهای دنیا را تحت تاثیر قرار دهد. در سالهای گذشته منابع انرژی بارها به عنوان سلاح علیه ترکیه استفاده شد و این کشور برای تضمین امنیت انرژی تن به سیاستهایی داد که با آن موافق نبود. اما امروز شرایط تغییر کرده و ترکیه می تواند سیاست گذار باشد نه سیاست پذیر.»
احمت اویسل رییس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه که دفتر اصلی آن در واشنگتن است، روز ۲۳ اوت سال جاری به نیویورک تایمز گفت: «ترکیه همیشه رویای تبدیل شدن به یک قطب مهم انرژی در دنیا را در سر پرورانده است و امروز این رویا به واقعیت تبدیل شد. این تغییر بزرگ در حوزه تامین انرژی در ترکیه می تواند در روابط سیاسی این کشور هم تاثیر بسزایی داشته باشد زیرا همیشه تامین انرژی یک فاکتور مهم در شکل گیری روابط خارجی کشورها است. تغییر روابط با کشورهایی که در گذشته به دلیل عرضه انرژی به ترکیه برای اقتصاد این کشور اهمیت داشتند، می تواند اولین گام باشد. گامی که با تغییر نوع روابط و قدرتمند تر شدن ترکیه در مذاکرات دوجانبه شروع می شود.»
روابطی که بر مبنای نیاز انرژی ترکیه شکل گرفت
ایران و روسیه از اصلی ترین فروشندگان گاز طبیعی به ترکیه هستند و طبق گزارش منتشر شده توسط مرکز مطالعاتی دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۱۶، رابطه این کشورها بر مبنای نیاز ترکیه به گاز طبیعی شکل گرفته است. حال سوال این است که این رابطه بعد از کشف حوزه گازی در ترکیه و بهره برداری از آن ظرف سالهای آینده چه تغییری می کند؟
نشریه تی ار تی ورلد ترکیه در این مورد نوشت: «بدون شک ورود گاز طبیعی از دو کشور ایران و روسیه به ترکیه در سالهای آتی کاهش خواهد یافت زیرا ترکیه می تواند بخشی از نیاز داخلی را از طریق حوزه گازی دریای سیاه تامین کند. اما مساله مهم تر این است که ما در ماه های اخیر هم شاهد کاهش واردات گاز از این دو کشور بودیم. به گزارش مرکز آمار ترکیه در نیمه اول امسال واردات گاز از دو کشور ایران و روسیه بالغ بر ۴۳ درصد نسبت به سال ۲۰۱۷ کاهش یافت و دلیل آن جایگزین شدن گاز طبیعی وارداتی از طریق خطوط لوله انتقال گاز با ال ان جی است که عمدتا از نیجریه وارد ترکیه می شود. »
در ادامه این گزارش آمده است: «بدون شک سهم این دو کشور در سالهای آتی در بازار ترکیه کمتر هم می شود. انتظار می رود موقعیت استراتژیک ترکیه باعث می شود تا نوع و سطح روابط تغییر کند. به عنوان مثال اخیرا روابط ترکیه و روسیه بسیار نزدیک تر از قبل شده است و دلیل آن هم تلاش و سرمایه گذاری مشترک برای ساخت خطوط لوله انتقال گاز روسیه از طریق ترکیه به اروپا است. خطوطی که شاید از این پس برای صادرات گاز طبیعی ترکیه هم استفاده شود و منافع دو کشور را بیش از پیش به هم نزدیک کند.»
این نشریه در ادامه نوشت: «باید در نظر داشت که تا کنون روسیه در تمامی مذاکرات با ترکیه دست بالا را داشت زیرا یکی از اصلی ترین عرضه کنندگان گاز مورد نیاز این کشور بود. ولی از این پس دیگر روسیه دست بالا را نخواهد داشت و مذاکرات در فضایی متفاوت برگزار می شود. در این فضا منافع و دیدگاه های ترکیه با جدیت بیشتری پیگیری می شود.» در چنین شرایطی به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران باید به روابط فراتر از مناسبات گازی و انرژی با ترکیه فکر کند و البته در گذشته هم تا حدود زیادی، این روابط به همین شکل بوده است.
نظر شما