بازار؛ گروه بین الملل: هفته گذشته نوزدهمین بسته تحریم‌ها علیه روسیه که مدت‌ها در اروپا مورد بحث قرار گرفته بود، توسط اتحادیه اروپا تصویب شد. بسته جدید شامل ممنوعیت تحویل گاز مایع طبیعی به اتحادیه اروپا، ممنوعیت کامل تمام خدمات ارزهای دیجیتال برای شهروندان روسیه، محدودیت‌های سفر برای دیپلمات‌های روسی، تحریم ۱۰۰ تانکر حمل نفت روسیه، بانک‌های قزاقستان و بلاروس و چهار شرکت چینی مرتبط با صنعت نفت است. این بسته همچنین تردد دیپلمات‌های روسی را محدود می‌کند.
تصویب نوزدهمین بسته تحریم‌ها با تشدید تنش‌ها از سوی «دونالد ترامپ» با روسیه همزمان شد. ترامپ دیدار برنامه‌ریزی شده با «ولادیمیر پوتین» در بوداپست را لغو کرد و به تحریم‌ها علیه صادرکنندگان نفت روسیه چراغ سبز نشان داد. نه تنها خود لوک اویل و روسنفت تحت تحریم قرار گرفتند، بلکه ۳۴ شرکت تابعه آنها نیز تحت تحریم قرار گرفتند، اقدامی که تحلیلگران روسی آن را خطرناک می‌دانند.
«اسکات بسنت»، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا از شرکای ایالات متحده آمریکا خواست تا برای مؤثرتر کردن این محدودیت‌ها به آنها بپیوندند. اتحادیه اروپا با تصویب این بسته، عملاً این کار را انجام داده است. تحلیلگران معتقدند که تحریم‌های ایالات متحده علیه لوک اویل و روسنفت بر بازار جهانی نفت تأثیر خواهد گذاشت. تاکنون، صادرات نفت روسیه تحت تأثیر قرار نگرفته بود و به نظر می‌رسد این اقدام به آخرین برگ برنده ترامپ علیه پوتین تبدیل شده است. پس از انتشار این خبر، قیمت نفت که در روزهای اخیر به زیر ۶۰ دلار رسیده بود، به ۶۵ دلار در هر بشکه افزایش یافت و احتمالاً این افزایش ادامه خواهد یافت.
لوک اویل و روسنفت تقریباً نیمی از کل صادرات نفت خام روسیه را تشکیل می‌دهند. از این رو بزرگترین خطرات متوجه چین و هند است. به گزارش بلومبرگ تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، چین را شوک‌زده کرد. روسیه در حال حاضر تا ۲۰ درصد از واردات نفت خام چین را تأمین می‌کند و لوک اویل و روسنفت روی هم رفته حدود یک چهارم آن را تأمین می‌کنند. بسیاری از شرکت‌های دولتی و خصوصی به این فرآوری نفت خام متکی هستند و عمیقاً در سیستم مالی بین‌المللی ادغام شده‌اند. خطر تحریم‌های ثانویه به معنای قطع احتمالی ارتباط با خدمات بانکی غربی، از دست دادن دسترسی به دلار و مسدود شدن روابط با بازرگانان، شرکت‌های حمل و نقل و بیمه‌های آمریکایی و اروپایی است. منابع بلومبرگ گفتند که مشارکت شرکت‌های چینی در پروژه‌های خاورمیانه و آفریقا به شدت به این شرکا بستگی دارد.
این یک موضوع جدی است و کارشناسان معتقدند که این بار چین نمی‌تواند به راحتی گذشته از دستورالعمل‌های واشنگتن چشم‌پوشی کند. این احتمال وجود دارد که پکن در ازای کاهش تعرفه‌های ایالات متحده آمریکا با کاهش واردات نفت روسیه موافقت کند.
هند، یکی دیگر از واردکنندگان عمده نفت روسیه نیز بعید است که مقاومت کند. اخیراً طبق گزارش‌ها، نارندرا مودی، نخست وزیر هند به ترامپ قول داده است که خرید نفت از روسیه را کاهش دهد یا حتی متوقف کند. ترامپ اظهار داشت که تا پایان سال ۲۰۲۵، هند تقریباً خرید نفت روسیه را متوقف خواهد کرد. ترامپ خاطرنشان کرد که قصد ندارد چین را برای کاهش واردات نفت از روسیه تحت فشار قرار دهد و بر تفاوت رویکرد خود نسبت به پکن و دهلی نو تأکید کرد. او همچنین این دیدگاه را ابراز کرد که روسیه و چین «ملت‌های ذاتاً دوست» نیستند و نزدیکی آنها نتیجه سیاست‌هایی است که روسای جمهور قبلی ایالات متحده آمریکا دنبال کرده‌اند.
لازم به ذکر است که پالایشگاه‌های هند در حال حاضر شروع به کاهش خرید از تأمین‌کنندگان روسی به میزان ۵۰ درصد کرده‌اند و تحریم‌ها علیه لوک‌اویل و روسنفت می‌تواند این رقم را به صفر برساند.
رویترز به نقل از دو منبع گزارش داد که بزرگترین شرکت خصوصی هند یعنی ریلاینس اینداستریز که خریدار اصلی نفت روسیه در هند است، قصد دارد واردات را کاهش دهد یا به طور کامل متوقف کند. شرکت‌های دولتی ایندین اویل کورپوریشن، بهارات پترولیوم کورپوریشن و هندوستان پترولیوم کورپوریشن نیز در حال بررسی قراردادهای خود هستند تا اطمینان حاصل کنند که پس از اجرایی شدن تحریم‌های ایالات متحده مستقیماً از روسنفت یا لوک‌اویل نفت دریافت نمی‌کنند.
آیا هند و چین می‌توانند در صورت توقف کامل خرید نفت روسیه، از عهده آن برآیند؟ تحلیلگران هنوز در این ارتباط به اجماع نرسیده‌اند. حداقل چین در موقعیت بهتری قرار دارد. اما سوال دیگری مطرح می‌شود: اگر روسیه بزرگترین خریداران «طلای سیاه» خود را از دست بدهد، چه خواهد کرد؟ تاکنون پکن و دهلی نو در برابر خواسته‌های کاخ سفید مقاومت کرده‌اند، اما ظرفیت مقاومت آنها بی‌حد و مرز نیست.
«ایگور یوشکوف»، تحلیلگر برجسته حوزه انرژی در طی مقاله ای نوشت: بحث‌های اخیر پیرامون به اصطلاح بسته نوزدهم تحریم‌ها منجر به سوءتفاهم‌های متعددی شده است. در واقع بسته نوزدهم به طور خاص به اقدامات محدودکننده اتخاذ شده توسط اتحادیه اروپا اشاره دارد. در همین حال، ایالات متحده تحریم‌های خود را علیه لوک اویل و روسنفت اعمال کرده است. این تصمیمات تقریباً همزمان اعلام شدند، به همین دلیل بسیاری از ناظران فرض می‌کنند که آنها یک اقدام هماهنگ واحد هستند، اما ریشه‌ها و منطق اساسی آنها متفاوت است. در مورد بازار نفت، انتظار نمی رود این تحریم‌ها به طور قابل توجهی تعادل جهانی را تغییر دهند. اگرچه لوک اویل و روسنفت دو شرکت بزرگ نفتی روسیه هستند، اعمال تحریم‌ها علیه آنها منجر به کاهش فوری تولید یا صادرات نخواهد شد.
ایالات متحده آمریکا پیش از این شرکت‌های گازپروم نفت و سورگوت‌نفت‌گاز را در فهرست تحریم‌های خود قرار داده بود. اما تولید، پالایش و صادرات نفت این شرکت ها ادامه یافت. بله، تحریم‌ها هزینه‌های عملیاتی را افزایش می‌دهند، اما مانع از فعالیت این شرکت‌ها نمی‌شوند. این افزایش هزینه‌ها ناشی از نیاز به ایجاد زنجیره‌های طولانی‌تر واسطه‌ها برای عملیات صادرات است. این امر برای بازارهای خارجی بسیار مهم است، جایی که با شرکت‌های تحریم‌شده به عنوان شرکت‌های سمی رفتار می‌شود. در نتیجه، شبکه پیچیده‌ای از معامله‌گران پدیدار می‌شود که به واردکنندگان نفت در هند و چین، که اکنون تقریباً ۹۰ درصد از صادرات نفت روسیه را تشکیل می‌دهند، اجازه می‌دهد از معاملات مستقیم با تولیدکنندگان مشمول فهرست سیاه خودداری کنند.
واشنگتن همچنان در تلاش است تا برخی از این واسطه‌ها را شناسایی و تحریم کند، اما به محض اینکه این کار را انجام دهد، واسطه‌های جدیدی بلافاصله ظاهر می‌شوند. این فرآیندی است که پایانی برای آن متصور نیست.
اگر بخواهیم نوسانات قیمت در بازار نفت را درک کنیم، محرک واقعی در حال حاضر تحریم‌ها نیست، بلکه لفاظی‌های دونالد ترامپ است. وی ادعا می‌کند که با نخست‌وزیر مودی به توافقی رسیده است که بر اساس آن هند خرید نفت از روسیه را کاهش خواهد داد. چنین اظهاراتی باعث ایجاد نوسانات می‌شود. تنها چند هفته پیش، ترامپ اعلام کرد که هند اصلاً نفت روسیه را خریداری نمی‌کند، اما معلوم شد که حجم آن در سطح ۱.۶ تا ۱.۷ میلیون بشکه در روز باقی مانده است. اکنون وی اصرار دارد که هند به تدریج از این بازار خارج می‌شود.
دهلی نو در این ارتباط سکوت کرده است. این سکوت منطقی است: اگر هند ادعاهای ترامپ را انکار کند، قیمت‌ها کاهش می‌یابد؛ اگر آنها را تأیید کند، معامله‌گران قیمت‌ها را بالاتر می‌برند. در واقع، برای هند هیچ توجیه اقتصادی ندارد که بشکه‌های تخفیف‌دار روسیه را رها کند.
در سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۳، اروپا تحریم‌های گسترده‌ای را در بخش‌های مختلف اتخاذ کرد که برای روسیه و اقتصادهای اروپایی دردناک بود از جمله ممنوعیت نفت، فرآورده‌های نفتی و زغال سنگ روسیه که از طریق دریا حمل می‌شد. اکنون شاهد تلاش مجدد برای افزایش فشار بر روسیه هستیم، اما دوباره از طریق اقداماتی که هزینه‌های متقابلی دارند، مانند ممنوعیت گاز مایع.
در مقابل، ایالات متحده آمریکا در موقعیت امن‌تری قرار دارد. اقتصاد آن کمتر به انرژی روسیه وابسته است. اما واشنگتن همچنان محتاط است و کاملاً از خطرات آگاه است. روسنفت دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان پس از آرامکو عربستان سعودی است. هرگونه کاهش در ظرفیت صادرات آن می‌تواند باعث کمبود جهانی شود. ایالات متحده واردکننده خالص نفت است. هرگونه افزایش شدید قیمت بلافاصله به مصرف‌کنندگان آمریکایی ضربه می‌زند و واکنش سیاسی را به دنبال خواهد داشت. واشنگتن این مهم را به خوبی درک می‌کند. هدف تحریم‌های آمریکا افزایش هزینه‌های عملیاتی روسیه و کاهش درآمدهای آن بدون ایجاد اختلال در عرضه جهانی است. در نهایت، منطق این است: اعمال فشار مالی بر روسیه در عین حفظ ثبات بازار جهانی.
نظر شما