بازار؛ گروه آب و انرژی: بعد از آب حالا نوبت به صادرات مجازی گاز رسیده است. گازی که در واحدهایی همچون مرغداری ها یا گلخانه های کشور با قیمت های ارزان مصرف می شود و محصول تولیدیشان به قیمت های پایین به کشورهای اطراف صادر می شود. سعید توکلی مدیرعامل شرکت ملی گاز به بازار می گوید که برآورد دقیقی از صادرات مجازی گاز ندارد اما مقدار آن بسیار زیاد است.
به گفته او، مقدار مصرف گاز در گلخانه‌ها یا مرغداری‌ها بیش از حد بوده و از طرفی قیمت پرداختی بسیار پایین است. همین مساله باعث ایجاد مزیت رقابتی برای آنها در مقایسه با تولیدکنندگان سایر کشورها و حتی تولیدکنندگان خود کشور وارد کننده شده است. این در حالی است که برخی کشورهای همسایه که محصولات ما را دریافت می‌کنند خودشان دارای گاز هستند.
۴۰ دلار به ازای یک تن صادرات!
البته آمار اعلامی از طرف معصومه آقاپور علیشاهی مشاور همکاری اقتصادی رئیس جمهور نشان می دهد که ادعای سعید توکلی درباره صادرات مجازی انرژی خیلی هم بیراه نیست. او پیشتر گفته بود که ارزش حدود ۴۰۰ هزار تن از کالاهای صادراتی ما به ازای هر تن کمتر از ۱۰۰ دلار بوده است.
اما در برخی از کالاها شرایط حتی بدتر از این است. طوری که طبق گفته های مشاور همکاری اقتصادی رئیس جمهور، ۲۰ تن از کالاهای صادراتی، درآمدشان برای کشور به ازای هر تن کمتر از ۴۰ دلار بوده و این به منزله صادرات گاز ارزان و یا سایر حامل‌های انرژی است.
او معتقد است که اگر ما محصولی تولید نمی کردیم و خود انرژی را صادر می کردیم بیشتر به نفع کشور بوده و درآمد بیشتری نصیبمان می شد.
۱۸ سال تثبیت قیمت گاز برای گلخانه داران
جالب است که بدانید قیمت گاز گلخانه های کشور در ۱۸ سال گذشته ثابت بوده و هیچ تغییری نکرده بود. در نهایت امسال بر اساس مصوبه هیئت وزیران، قیمت هر مترمکعب گاز از ۸۶ تومان به حدود ۵۷۴ تومان افزایش یافت. البته این نرخ هم مورد اعتراض بسیاری از فعالین این صنف قرار گرفته و در نهایت قرار شد که هر مترمکعب گاز به قیمت ۱۷۵ تومان در اختیار گلخانه داران کشور قرار گیرد.
در حال حاضر قیمت گازی تحویلی به بخش خانگی حدود ۲۰۰ تومان، صنایع حدود ۸ تا ۹ هزار تومان، گازی پتروشیمی‌ها حدود ۵۰۰ تومان و قیت گاز در بورس انرژی به ازای هر متر مکعب ۱۷۵۰۰ تومان است.
هزینه استخراج، تولید، انتقال و توزیع گاز بدون ارزش ذاتی آن، حدود ۵ سنت در هر مترمکعب است. در واقع اگر هر دلار را حدود ۱۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم می توان گفت که رساندن گاز به گلخانه های کشور چیزی حدود ۲۲ هزار تومان برای دولت آب می خورد. اما گلخانه های کشور هم کمتر از یک درصد آن (حدود ۰.۸ درصد) آن را پرداخت می کنند. مردم در بخش خانگی حدود یک درصد، پتروشیمی ها حدود ۲.۵ درصد و صنایع حدود نیمی از هزینه تمام شده گاز را پرداخت می کند
گلخانه ها ۰.۸ درصد قیمت تمام شده گاز را پرداخت می کنند
توکلی در زمستان سال گذشته گفته بود که هزینه استخراج، تولید، انتقال و توزیع گاز بدون ارزش ذاتی آن، حدود ۵ سنت در هر مترمکعب است. در واقع اگر هر دلار را حدود ۱۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم می توان گفت که رساندن گاز به گلخانه های کشور چیزی حدود ۲۲ هزار تومان برای دولت آب می خورد. اما گلخانه های کشور هم کمتر از یک درصد آن(حدود ۰.۸ درصد) آن را پرداخت می کنند. مردم در بخش خانگی حدود یک درصد، پتروشیمی ها حدود ۲.۵ درصد و صنایع حدود نیمی از هزینه تمام شده گاز را پرداخت می کند. در حال حاضر نزدیک قیمت را به قیمت واقعی را در بورس انرژی مشاهده کرد.
یک پنجم انرژی تولیدی در ایران هدر می رود
به گفته کارشناسان ارزان بودن انرژی در ایران باعث شده که واحدهای تولیدی توجهی به بهینه سازی و مدیریت مصرف در واحدهای خود نداشته باشند. آمارهای اعلامی از طرف علی اصغر رجبی مدیر انرژی و کربن شرکت ملی گاز ایران نشان می دهد که بیش از یک پنجم(حدود ۲۲ درصد) از انرژی تولیدی در کشور هدر می رود.
روزانه معادل ۹ میلیون بشکه نفت خام در قالب نفت گاز برق گازوئیل بنزین و سایر حامله‌های انرژی در کشور تولید می‌شود. از این ۹ میلیون معادل بشکه نفت خام، ۵ میلیون بشکه در قالب مصرف برق گاز، گازوئیل و بنزین استفاده می‌شود و ۲ میلیون بشکه معادل نفت خام به عنوان صادرات و ۲ میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی هدر می‌رود
به گفته او، «روزانه معادل ۹ میلیون بشکه نفت خام در قالب نفت گاز برق گازوئیل بنزین و سایر حامله‌های انرژی در کشور تولید می‌شود. از این ۹ میلیون معادل بشکه نفت خام، ۵ میلیون بشکه در قالب مصرف برق گاز، گازوئیل و بنزین استفاده می‌شود و ۲ میلیون بشکه معادل نفت خام به عنوان صادرات و ۲ میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی هدر می‌رود.»
اگر این ۲ میلیون بشکه معادل نفت خام را ضرب در ۳۶۵ روز و میانگین قیمت نفت کنیم می توان ادعا کرد که سالانه ۸۰ میلیارد دلار انرژی در کشور هدر می‌رود.
مصرف ۲.۴ میلیارد مترمکعب گاز در مرغداری ها
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که مرغداری ها به عنوان یکی از متهمان اصلی هدر رفت گاز در کشور، چقدر انرژی مصرف می کنند. آمارهای اعلامی از طرف مسولین شرکت گاز نشان می دهد که ۲۱ هزار مشترک مرغداری برای ۵۸ هزار سالن مرغداری سالانه چیزی حدود ۲.۴ میلیارد مترمکعب گاز مصرف می کنند که به اعتقاد کارشناسان این حوزه بخش زیادی از آن به دلیل نبود مدیریت درست و عدم استفاده از تجهیزات به روز هدر می رود.
مدیر انرژی و کربن شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اینکه دمای آسایش مرغ ۴۲ درجه است ادامه می دهد: در سالن‌ها بعد از اینکه دما افزایش پیدا می‌کند به خاطر افزایش سطح آمونیاک ناشی از فضله مرغ درهای مرغداری را باز می‌کنند تا اکسیژن جایگزین شود و این باعث می‌شود هم گاز هدر برود و هم مصرف دان مرغ افزایش پیدا کند.
میانگین ارزش هر تن صادرات پتروشیمی در کشور ما طی سال ۱۴۰۲ حدود ۴۲۹ دلار بوده است در حالیکه این رقم در برخی از کشورهای همسایه ایران به ۳ برابر این مقدار هم می رسد
البته صادرات مجازی انرژی تنها محصولات پروتینی و کشاورزی محدود نمی شود و بسیاری دیگر از محصولاتی که به کشورهای اطراف صادر می شوند ارزش افزوده به شدت پایینی دارند. جالب است که بدانید میانگین ارزش هر تن صادرات پتروشیمی در کشور ما طی سال ۱۴۰۲ حدود ۴۲۹ دلار بوده است در حالیکه این رقم در برخی از کشورهای همسایه ایران به ۳ برابر این مقدار هم می رسد.
نظر شما