به گزارش بازار، با گسترش فناوری بلاک‌چین، اتریوم همچنان بستر اصلی بسیاری از توکن‌ها و پروژه‌های مالی غیرمتمرکز است. یکی از مهم‌ترین دارایی‌هایی که بر پایه این شبکه ایجاد شد، تتر ERC۲۰ است؛ نسخه‌ای از تتر که بر بستر اتریوم منتشر شده و نقش مهمی در معاملات جهانی کریپتو دارد. با این حال، افزایش کارمزد گس و ازدحام شبکه باعث شده راهکارهای جدیدی برای بهبود عملکرد اتریوم شکل بگیرند؛ راهکارهایی که با عنوان شبکه‌های لایه۲ (Layer ۲) شناخته می‌شوند.
این تحول فنی، مسیر جدیدی را برای تتر باز کرده است. پرسش اصلی این است:
آیا تتر ERC۲۰ با ظهور شبکه‌هایی مانند آربیتروم، اپتیمیسم و zkSync جایگاه خود را از دست خواهد داد یا وارد مرحله‌ای جدید از تکامل می‌شود؟
در این مقاله با بررسی ساختار لایه۲ها، نقش آن‌ها در بهبود کارایی اتریوم و تأثیرشان بر تتر ERC۲۰، به این سؤال پاسخ می‌دهیم که آینده تتر در اکوسیستم چندلایه اتریوم چگونه خواهد بود.
چرا آینده تتر ERC۲۰ وابسته به تحولات لایه۲ است؟
تتر (USDT) روی شبکه اتریوم به‌صورت توکن ERC۲۰ یکی از پایه‌های اصلی اکوسیستم بلاک‌چین و دیفای محسوب می‌شود. استاندارد ERC۲۰ به توکن‌ها یک سازگاری واحد داده است که امکان تعامل آسان با قراردادهای هوشمند، صرافی‌های غیرمتمرکز و دیگر پروتکل‌ها را فراهم کرده است.
با این حال، شبکه اصلی اتریوم با محدودیت‌هایی روبرو است: کارمزد گس بالا در زمان شلوغی شبکه، تأخیر تراکنش‌ها و محدودیت در تراکنش‌های همزمان (چند تراکنش در ثانیه). این محدودیت‌ها باعث می‌شود استفاده از توکن‌هایی مانند تتر روی شبکه اتریوم در بعضی مواقع به‌صرفه نباشد.
به همین دلیل، توسعه‌دهندگان و جامعه بلاک‌چین به راهکارهای لایه۲ (Layer-۲) نگاه جدی دارند؛ راهکارهایی که می‌توانند بار شبکه اصلی را کاهش دهند، تراکنش‌ها را سریع‌تر و ارزان‌تر کنند، و در عین حال امنیت اتریوم را حفظ نمایند. اگر تتر ERC۲۰ بتواند به خوبی روی این لایه‌ها ادغام شود، این احتمال وجود دارد که استاندارد اصلی تتر روی اتریوم نه حذف شود بلکه به شکلی تکامل یافته ادامه یابد.
در ادامه، ابتدا شبکه‌های لایه۲ اتریوم را معرفی می‌کنیم، سپس بررسی می‌کنیم چگونه تتر ERC۲۰ می‌تواند روی آن‌ها منتقل شود، چالش‌ها و فرصت‌ها را بسنجیم و نهایتاً چشم‌انداز آینده آن را مرور کنیم.
شبکه‌های لایه۲ اتریوم چیستند و چگونه عمل می‌کنند؟
برای درک آینده تتر ERC۲۰ روی لایه‌های دوم، ابتدا باید بفهمیم این لایه‌ها چه هستند و چگونه کار می‌کنند:
تعریف کلی لایه۲ (Layer ۲)
لایه۲ به پروتکل‌هایی گفته می‌شود که بر روی بلاک‌چین اصلی (لایه۱) قرار می‌گیرند و هدفشان افزایش مقیاس‌پذیری، کاهش کارمزد و افزایش سرعت تراکنش‌ها است، بدون اینکه امنیت لایه۱ را قربانی کنند. به عبارت دیگر، بخش اعظم محاسبات و تراکنش‌ها در لایه۲ انجام می‌شود و فقط نتایج نهایی یا خلاصه‌ای از آن‌ها به لایه۱ ارسال می‌شود تا تضمین شود همه چیز درست و منطبق بر قوانین باشد.
مدل‌های متداول لایه۲: Optimistic Rollups و zk-Rollups
دو مدل اصلی که در بازار لایه۲ اتریوم مورد استفاده هستند:
- Optimistic Rollups
در این مدل فرض بر این است که تراکنش‌ها معتبر هستند مگر اینکه نقد شوند. این به معنی این است که تراکنش‌ها سریع‌تر اجرا می‌شوند، اما اگر شک و شبهه‌ای پیش بیاید، امکان چالش‌گذاری (fraud proof) وجود دارد. (مثلاً Arbitrum، Optimism از این رویکرد استفاده می‌کنند. - zk-Rollups (Zero-Knowledge Rollups)
در این مدل، صحت و صحت محاسبات تراکنش‌ها از طریق شواهد صفر دانشی (ZK proofs) کاملاً تأیید می‌شود قبل از ثبت نهایی. این مدل پیچیدگی محاسباتی بیشتری دارد اما زمان نهایی شدن تراکنش‌ها را کوتاه‌تر می‌کند.
چند مثال شاخص از لایه۲ها
چند نمونه از مهم‌ترین لایه۲هایی که امروز در اکوسیستم اتریوم فعالیت می‌کنند:
- Arbitrum: یکی از پروژه‌های معروف در زمینه Optimistic Rollup است که امنیت لایه۱ اتریوم را به ارث می‌برد و تراکنش‌ها را به صورت دسته‌ای پردازش می‌کند.
- Optimism: بر مبنای Optimistic Rollup ساخته شده و سعی دارد فرآیند انتقال برای توسعه‌دهندگان ساده‌تر باشد، زیرا محیطی مشابه با اتریوم دارد.
- zkSync / سایر zk-Rollups: پروژه‌هایی با تمرکز بر شواهد صفر دانشی که تأیید سریع و هزینه پایین را هدف قرار داده‌اند.
چگونه تراکنش‌ها در لایه۲ انجام می‌شوند؟
- کاربران تراکنش‌های خود را به لایه۲ ارسال می‌کنند (مثلاً ارسال تتر ERC۲۰)
- لایه۲ تراکنش‌ها را پردازش می‌کند و آن‌ها را به صورت گروهی جمع‌آوری می‌کند
- یک خلاصه یا شواهد تراکنش‌ها (بسته به نوع Rollup) به لایه۱ ارسال می‌شود
- لایه۱ گزارش نهایی را تأیید می‌کند و وضعیت نهایی را ثبت می‌کند
با این روش، تعداد بسیار زیادی تراکنش به صورت off-chain (خارج از زنجیره اصلی) انجام می‌شود اما امنیت اتریوم حفظ می‌شود.
انتقال تتر ERC۲۰ به لایه۲ها؛ جهشی در کارایی و هزینه
در سال‌های اخیر، یکی از بزرگ‌ترین تحولات در شبکه اتریوم، گسترش راهکارهای لایه۲ بوده است. این راهکارها نه‌تنها به افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنش‌ها کمک کرده‌اند، بلکه مسیر جدیدی برای استفاده از تتر ERC۲۰ باز کرده‌اند.
چگونه تتر به لایه۲ منتقل می‌شود
فرآیند انتقال تتر از شبکه اصلی اتریوم به لایه۲ از طریق «پل‌های بلاک‌چینی» یا همان Bridge انجام می‌شود. هنگام انتقال، مقدار مشخصی از تتر روی شبکه اصلی قفل می‌شود و معادل آن در شبکه لایه۲ صادر می‌گردد. این کار باعث می‌شود کاربران بتوانند از مزایای سرعت بالاتر و کارمزد کمتر لایه۲ بدون از دست دادن امنیت اتریوم استفاده کنند.
مزایای اصلی تتر در لایه۲
- کاهش چشمگیر هزینه‌ها
در شبکه اصلی اتریوم، هزینه هر تراکنش ممکن است چند دلار باشد؛ اما در لایه۲، همین تراکنش با چند سنت انجام می‌شود. این تفاوت هزینه برای کاربرانی که تراکنش‌های مکرر انجام می‌دهند، بسیار مهم است. - افزایش سرعت پردازش
تراکنش‌ها در لایه۲ تقریباً آنی انجام می‌شوند و نیازی به انتظار برای تأیید چند بلوک نیست. این ویژگی تتر را برای پرداخت‌ها، دیفای و معاملات سریع بسیار کارآمدتر می‌کند. - حفظ امنیت شبکه اصلی اتریوم
هرچند بیشتر فعالیت‌ها در لایه۲ انجام می‌شود، اما اعتبار نهایی تراکنش‌ها همچنان توسط شبکه اصلی اتریوم تأیید می‌گردد. به این ترتیب، امنیت بالای اتریوم حفظ می‌شود. - کاربرد گسترده در دیفای و اپلیکیشن‌های جدید
بسیاری از پروژه‌های مالی غیرمتمرکز اکنون در حال مهاجرت به لایه۲ هستند. با انتقال تتر به این محیط‌ها، کاربران می‌توانند از وام‌دهی، استیکینگ یا پرداخت‌های خرد با هزینه ناچیز بهره‌مند شوند. - سازگاری با کیف پول‌ها و صرافی‌ها
کیف پول‌های محبوب مانند متامسک و تراست‌ولت، و حتی برخی صرافی‌های ایرانی، از تتر در شبکه‌های لایه۲ پشتیبانی می‌کنند. به همین دلیل، کاربران می‌توانند دارایی خود را میان لایه۱ و لایه۲ به‌راحتی جابه‌جا کنند.
در مجموع، انتقال تتر ERC۲۰ به لایه۲ را می‌توان گامی به‌سوی آینده‌ای سریع‌تر و اقتصادی‌تر دانست. این تحول نه‌تنها مشکلات گذشته اتریوم را کاهش می‌دهد، بلکه مسیر تازه‌ای برای رشد و استفاده گسترده‌تر از تتر در اکوسیستم جهانی کریپتو فراهم می‌سازد.
آیا تتر ERC۲۰ جایگاه خود را در شبکه اصلی از دست می‌دهد؟
با گسترش لایه۲ها و کاهش شدید هزینه تراکنش در آن‌ها، این سؤال طبیعی مطرح می‌شود که آیا تتر ERC۲۰ در شبکه اصلی اتریوم به‌تدریج بی‌استفاده خواهد شد؟ پاسخ کوتاه خیر است، اما جایگاه آن تغییر می‌کند.
شبکه اصلی اتریوم همیشه به‌عنوان لایه‌ای برای امنیت، نقدینگی و تسویه نهایی باقی خواهد ماند. بسیاری از مؤسسات مالی و سرمایه‌گذاران بزرگ، ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را در لایه۱ نگه دارند؛ زیرا امنیت آن نسبت به لایه۲ها بالاتر است و ریسک خطای قرارداد یا ازدحام کمتر اهمیت دارد.
در مقابل، کاربران روزمره، صرافی‌ها و پروژه‌های دیفای برای فعالیت‌های سریع‌تر و ارزان‌تر، به‌مرور به سمت لایه۲ مهاجرت می‌کنند. در واقع، تتر ERC۲۰ در لایه۱ به یک «زیرساخت ذخیره و تسویه» تبدیل می‌شود و در لایه۲ نقش عملیاتی پیدا می‌کند.
این الگو شبیه مدل بانکی سنتی است؛ بانک مرکزی ذخیره را نگه می‌دارد و بانک‌های تجاری عملیات را انجام می‌دهند. در اینجا، اتریوم لایه۱ نقش بانک مرکزی را دارد و Arbitrum، Optimism و zkSync مثل بانک‌های تجاری عمل می‌کنند.
در نتیجه، تتر ERC۲۰ نه از بین می‌رود و نه بی‌ارزش می‌شود؛ بلکه به جای کاهش، نقش آن تخصصی‌تر می‌گردد، به عنوان پشتوانه‌ای مطمئن برای نسخه‌های لایه۲ تتر و مرجعی برای تسویه بین‌زنجیره‌ای.
نقش تتر ERC۲۰ در اکوسیستم DeFi آینده
تتر ERC۲۰ همچنان یکی از پایه‌های اصلی دیفای باقی می‌ماند. بیشتر نقدینگی پروتکل‌هایی مانند یونی‌سواپ و آوه با این نسخه تأمین می‌شود و نسخه‌های لایه۲ هم برای صدور توکن‌های معادل به آن وابسته‌اند.
با رشد پروژه‌هایی مثل آربیتروم و اپتیمیسم، تتر ERC۲۰ به واحد تسویه بین‌زنجیره‌ای تبدیل می‌شود؛ کاربران از آن برای انتقال دارایی میان شبکه‌ها استفاده می‌کنند.
در نسخه‌های جدید دیفای مانند یونی‌سواپ v۴ یا GMX نیز، تتر ERC۲۰ به‌صورت توکن معادل یا بریج‌شده حضور دارد و همچنان ستون اصلی نقدینگی است.
در مجموع، تتر ERC۲۰ حذف نمی‌شود بلکه نقش آن از انتقال روزمره به «پشتوانه نقدینگی و تسویه نهایی» تغییر می‌کند.
تتر ERC۲۰ در مسیر تکامل، نه فراموشی
در مجموع، تتر ERC۲۰ همچنان یکی از ارکان اصلی اکوسیستم اتریوم باقی می‌ماند، اما نقش آن در حال تحول است. با گسترش لایه۲هایی مانند آربیتروم و اپتیمیسم، بخش زیادی از تراکنش‌ها و فعالیت‌های روزمره به این شبکه‌ها منتقل می‌شود تا سرعت بیشتر و کارمزد کمتر فراهم شود.
در عوض، لایه۱ اتریوم جایگاه خود را به‌عنوان لایه تسویه نهایی و ذخیره امن ارزش حفظ می‌کند. بنابراین تتر ERC۲۰ حذف نخواهد شد، بلکه به هسته‌ای پایدار برای نقدینگی، وثیقه و تعامل میان‌زنجیره‌ای تبدیل می‌شود که پشتوانه‌ی تتر در لایه۲ و حتی زنجیره‌های دیگر باقی می‌ماند.
نظر شما