بازار؛ گروه بورس: در روزهایی که بازار سهام با افت حجم معاملات، فشار فروش و فضای سنگین نااطمینانی دست‌وپنجه نرم می‌کند، پرسش از موقعیت کف قیمتی و امکان بازگشت روند صعودی، ذهن بسیاری از فعالان و تحلیلگران را به خود مشغول کرده است. تجربه تاریخی نشان داده که در بزنگاه‌های بحرانی، قضاوت‌های جمعی اغلب با خطای تحلیلی همراه بوده‌اند؛ چه در روزهای تب‌وتاب خرید بی‌محابا، و چه در دوره‌های یأس و خروج دسته‌جمعی از بازار.
شروین شهریاری، تحلیلگر بازار سرمایه، در یادداشتی اختصاصی برای بازار به بررسی وضعیت فعلی بورس تهران و تحلیل عوامل اثرگذار، پرداخته است. در ادامه یادداشت را بخوانید؛
در طول این سال‌ها بارها شاهد شکل‌گیری دو دیدگاه متضاد در میان فعالان بازار هستیم؛ در برهه‌هایی، فضای عمومی به گونه‌ای بوده که گویی با ظهور یک پارادایم جدید در سرمایه‌گذاری مواجهیم و خرید سهام در هر سطح قیمتی توجیه‌پذیر جلوه می‌کرد؛ در مقابل، دوره‌هایی نیز رقم خورده که اکثریت فعالان به این نتیجه رسیده‌اند که بورس دیگر محلی مناسب برای سرمایه‌گذاری نیست و باید به دنبال خروج از آن و یافتن جایگزین‌های امن‌تر بود. با این حال، تجربه نشان داده که در هر دو حالت، قضاوت جمعی اغلب از واقعیت فاصله داشته است.
شاخص‌های ارزش‌گذاری کلان نظیر نسبت ارزش بازار
اکنون نیز در یکی دیگر از دوره‌های رکود و ناامیدی نسبت به بازار سهام قرار داریم؛ فضایی که با موجی از تحلیل‌ها و توصیه‌ها برای فروش همراه شده است. اما آیا می‌توان به بازگشت بازار امیدوار بود؟ پاسخ مثبت است و دلایل این خوش‌بینی به شرح زیر است:
در حال حاضر بر مبنای بررسی‌های اقتصادی از منظر شاخص‌های ارزش‌گذاری کلان نظیر نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی، ارزش دلاری کل بورس و نسبت قیمت به فروش شرکت‌ها، وضعیت فعلی شباهت زیادی به شرایط سال ۱۳۹۷ دارد؛ یعنی پیش از آغاز رالی صعودی منتهی به حباب سال ۱۳۹۹. حتی در بازه‌های زمانی بلندمدت‌تر نیز این نسبت‌ها در محدوده کف‌های تاریخی دو دهه اخیر قرار دارند.
هرچند فضای سیاسی و ابهامات پیرامون آن، عامل اصلی رکود فعلی بازار تلقی می‌شود، اما با توجه به تجربه دوره ریاست‌جمهوری ترامپ و تواتر رویدادهای مشابه، احتمال دریافت اخبار مثبت در این حوزه وجود دارد. اکنون نیز با نزدیک شدن به پایان مهلت توافق برجام و تأکید ایران بر همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امکان تحرکات دیپلماتیک برای کاهش تنش‌ها افزایش یافته است. از آنجا که بازار سهام پیشاپیش بدترین سناریوها را در نظر گرفته، هرگونه بهبود در فضای سیاسی می‌تواند به سرعت بر روند معاملات اثرگذار باشد.
پس از جنگ دوازده‌روزه و اجرای سیاست‌های حمایتی از طریق تزریق منابع بانکی، حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان از بازار خارج شده است. این خروج سرمایه، ضمن کاهش فشار فروش از سوی معامله‌گران کوتاه‌مدت، ظرفیت بالقوه‌ای برای شکل‌گیری موج بازگشت فراهم کرده است
اجرای سیاست پولی انبساطی از سوی بانک مرکزی
داده‌های مربوط به سپرده‌های بانکی در خرداد و تیرماه نشان‌دهنده اجرای سیاست پولی انبساطی از سوی بانک مرکزی است. رشد ۴ درصدی سپرده‌ها در این دو ماه، که به‌مراتب بالاتر از میانگین دو ساله (۲ درصد) است، به‌ویژه در سپرده‌های دیداری و کوتاه‌مدت با جهش‌های ۶ و ۷ درصدی، می‌تواند نشانه‌ای از ورود نقدینگی به بازار باشد. تجربه‌های پیشین نیز نشان داده‌اند که چنین تغییراتی با اندکی تأخیر، به رونق بورس منجر شده‌اند.
پس از جنگ دوازده‌روزه و اجرای سیاست‌های حمایتی از طریق تزریق منابع بانکی، حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان از بازار خارج شده است. این خروج سرمایه، ضمن کاهش فشار فروش از سوی معامله‌گران کوتاه‌مدت، ظرفیت بالقوه‌ای برای شکل‌گیری موج بازگشت فراهم کرده است. با توجه به ماهیت فرصت‌طلبانه این نقدینگی و حساسیت آن نسبت به جو بازار، احتمال بازگشت بخشی از آن در صورت مشاهده نشانه‌های اولیه رشد وجود دارد؛ امری که می‌تواند زمینه‌ساز یک رالی کوتاه‌مدت شود.
تحلیل‌های تکنیکال نیز حاکی از آن است که محدوده ۲.۵ میلیون واحدی شاخص کل، یک سطح حمایتی مهم محسوب می‌شود. این سطح با نقاط حمایتی در شاخص هم‌وزن و برخی صندوق‌های اهرمی نیز همپوشانی دارد. همچنین کاهش حجم معاملات پس از افت شدید اخیر، می‌تواند نشانه‌ای از اشباع فروش و آغاز فرآیند کف‌سازی باشد.
با توجه به مجموعه عوامل فوق، محدوده فعلی شاخص کل بورس (۲.۵ میلیون واحد) می‌تواند به‌عنوان یک کف مستحکم برای جلوگیری از افت بیشتر تلقی شود. البته این تحلیل با فرض عدم بروز تنش نظامی جدید ارائه شده است.
نظر شما