محدود شدن فعالیت بانک ها با تخصصی شدن آنها| خدمات بانکی با خروج از حاشیه به متن می آید

بازار؛ گروه بانک و بیمه: هرچند سالهاست اغلب بانک ها با خروج از حیطه کاری خود مسیر بنگاهداری، سفته بازی و کسب درآمد هنگفت را از طرق مختلف در پبش گرفته اند و توجه چندانی به انجام رسالت تعریف شده کاری خود نمی کنند، اما اکنون بانک مرکزی با تخصصی کردن فعالیت نظام بانکی آنها را مجاب کرده است تا با خروج از حاشیه کاری ها، هر کدام فعالیت خود را بر بخش های تخصصی مشخص شده متمرکز کنند تا دیگر چون گذشته برای درآمدزایی های نجومی به این شاخه و آن شاخه نپرند و از طرفی عملکرد آنها به درستی روشن و نظارت ها دقیق تر انجام شود.

تفکیک نوع فعالیت بانک ها با هدف تخصصی کردن اقدامات، خدمات رسانی و سرویس دهی آنها در حوزه های مشخص، موضوع تازه ای نیست، چرا که زمانی که یک بانک می خواهد مجوز فعالیت خود را از بانک مرکزی بگیرد ابتدا حوزه فعالیت تخصصی خود را معین می کند تا در آن مسیر گام بردارد اما پس از گذشت چند سال بسمت فعالیت های پرسود تغییر جهت می دهد. این اقدام موجب خواهد شد که نه تنها خدمات رسانی لازم از سوی چنین بانکی به جامعه هدف نرسد، بلکه بانک از امتیازی که دارد به نفع سهامداران خود کار کند و اسباب زحمت برای بانک مرکزی در انجام نظارت و کنترل ها شود.

بانکها در دنیا نوع فعالیت خود را بر مبنای مجوزی که از بانک مرکزی گرفته اند انجام می دهند. اما در ایران اینگونه نیست به طوری که حتی برخی بانک های تخصصی نیزآنگونه که فعالیت آنها در حوزه مشخص تعریف شده است پا را فراتر گذاشته و به فعالیتهای پرسود می پردازند

دست بانک ها از بنگاهداری کوتاه می شود

به گفته کارشناسان سالهاست که بانکداری در دنیا بر اساس نوع مجوزهای خاص خود کار می‌کنند، به‌عنوان مثال، بانک‌هایی که دارای مجوز بانکداری خرد هستند، اجازه فعالیت در حوزه‌های بانکداری تجاری و توسعه‌ای را ندارند. و نوع فعالیتی را بر مبنای مجوزی که از بانک مرکزی گرفته اند انجام می دهند. اما در ایران اینگونه نیست به طوری که حتی برخی بانک های تخصصی نیزآنگونه که فعالیت آنها در حوزه مشخص تعریف شده است پا را فراتر گذاشته و به فعالیتهای پرسود می پردازند. به همین دلیل بانک مرکزی بر وجود انواع مختلف مؤسسات اعتباری و تخصصی شدن بانک‌ها تاکید دارد تا دست بانکها از بنگاهداری و سفته بازی کوتاه شود.

به گفته کارشناسان وقتی بانک‌ها تخصصی می‌شوند، هرکدام مدل کسب‌وکار مخصوص به خود را پیدا می‌کنند. یعنی مشخص می‌شود که چه نوع فعالیت‌هایی برای آنها مجاز است، منابع مالی‌شان را چطور تأمین می‌کنند و چگونه منابع را تخصیص می‌دهند. در نتیجه، بعد از تخصصی شدن بانک‌ها، نظارت بر آنها ساده‌تر می‌شود و می‌توان برای هر نوع بانک، مقررات و چارچوب‌های نظارتی مشخصی تعیین کرد. موضوع مهمی که هم اکنون بانک مرکزی با جدیت تمام برآن تمرکز کرده است تا بانکها چون گذشته نتوانند به هر فعالیتی غیر از حیطه کاری تعرف شده خود بپردازند.

طبقه بندی و تخصصی کرن بانک ها در انجام فعالیت های مشخص شده اقدامی درست است که بایستی سالهای پیش به این موضوع پرداخته می شد تا هر بانکی بر مبنای مجوزی که از بانک مرکزی گرفته است و اساسنامه ای که دارد کار کند، نه اینکه با داشتن مجوز فعالیتی که دارند به نفع خود دست به هر کاری بزنند

هر بانک بر مبنای مجوز تعریف شده ای که دارد باید کار کند

محسن صادقی، کارشناس بانکی در گفت و گو با «بازار» با بیان اینکه بهترین مدل برای نظارت برعملکرد و تقویت سیستم بانکی تخصصی کردن آنهاست، افزود: طبقه بندی و تخصصی کرن بانک ها در انجام فعالیت های مشخص شده اقدامی درست است که بایستی سالهای پیش به این موضوع پرداخته می شد تا هر بانکی بر مبنای مجوزی که از بانک مرکزی گرفته است و اساسنامه ای که دارد کار کند، نه اینکه با داشتن مجوز فعالیتی که دارند به نفع خود دست به هر کاری بزنند و اقتصاد کشور را با مشکل مواجه کنند.

وی به فعالیت نامحدود بانکها در بخش های مختلف اشاره کرد و افزود: اکنون فعالیت بانکها هیچ محدودیتی ندارد و چه بسا اغلب آنها با ایجاد شرکت های زیر مجموعه اقتصادی و ... فعالیت خود را برای سودآوری برآن متمرکز کرده اند بدون اینکه توجه ای به فعالیت تعریف شده ای که در اساسنامه کاری آنها آمده نمایند. اقدامی که خسارتهای اقتصادی فراوانی را برای کشور به بار می آورد، چرا که اغلب بانکها دستشان برای هر فعالیتی که به نفع خودشان باشد باز است و هیچ توجهی به منافع عمومی و اقتصاد کشور ندارند. این در حالی است که هر بانکی بایستی مطابق مجوز کاری که از بانک مرکزی گرفته است فعالیت کند اما اکنون منابع بانک به جای تامین نیازهای تولید، کسب و کارها و ... در جایی دیگر که به منافع سهامداران منجر شود هدایت می شود.

فعالیت هر بانکی باید به گونه ای باشد که علاوه بر حفظ منافع سهامداران منافع عمومی کشور را مد نظر داشته باشد بنابراین نمی شود بانک فقط در راستای منافع خود کار کند به همین دلیل است که بانکها بایستی طبقه بندی شوند و هر بانکی به صورت تخصصی فقط حوزه تعریف شده خود را پوشش دهد

بانک ها در فعالیت های خود توجه ای به منافع عمومی کشور ندارند!

این کارشناس بانکی خاطر نشان کرد: فعالیت هر بانکی باید به گونه ای باشد که علاوه بر حفظ منافع سهامداران منافع عمومی کشور را مد نظر داشته باشد بنابراین نمی شود بانک فقط در راستای منافع خود کار کند به همین دلیل است که بانکها بایستی طبقه بندی شوند و هر بانکی به صورت تخصصی فقط حوزه تعریف شده خود را پوشش دهد تا حد و مرزها به درستی مشخص شود و هر بانکی موظف شود کاری که به او محول شده است را انجام دهد. با چنین رویکردی کنترل فعالیت بانک نیز برای ناظران آسان می شود و بانکها در این مسیر از چارچوب های مشخص شده عدول نمی کنند.

صادقی تصریح کرد: ما هم اکنون بانک های تخصصی را داریم بانکهایی چون بانک مسکن، رفاه، توسعه تعاون، کشاورزی که هر کدام باید فعالیت خود را بر این بخش ها متمرکز کنند، فعالیت همین بانکها در حیطه کاری خود نیز اکنون دست و پا شکسته است و فقط در حد اسم باقی مانده اند. بنابراین نیاز است که همه بانکها تخصصی شوند تا هر بانکی کار مشخص و معین خود را انجام دهد، وقتی بانکها تخصصی شود بی تردید با طبقه بندی که دارند کار تخصصی انجام می دهند و فعالیت و عملکرد و خروجی آنها به راحتی مشخص می شود و آنگونه که گفته شد کار بانک مرکزی نیز در نظارت ها و کنترل فعالیت آنها راحت تر می شود. حال که بانک مرکزی، استارت تخصصی شدن بانک‌ها را زده است و دستورالعمل تقسیم‌بندی جدید نظام بانکی کشور را به تصویب رسانده می توان امیدوار بود که کارایی بانکها افزایش و انضباط مالی در شبکه بانکی ایجاد شود.

بنا به این گزارش، بانک مرکزی اخیرا، مطابق اجرای قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه کشور دستورالعمل جامع تأسیس، فعالیت، اداره و نظارت بر بانک‌های تجاری، جامع، تخصصی و قرض‌الحسنه را تصویب کرده تا از این پس بانک‌هایی که در تمام حوزه‌ها فعالیت می‌کردند، جلو آنها گرفته شود و هر بانک با تمرکز بر حوزه خاص خود، خدمات بهتری به اقتصاد کشور ارائه کند. اقدامی که با تقسیم‌بندی فعالیت بانکها به کاهش موازی‌کاری‌ها کمک می‌کند و نتیجه آن موجب ارتقای سلامت نظام بانکی شده و از طرفی ریسک‌های بانکی نیز بهتر مدیریت می شود.