خرید هفت میلیون تن محصولات کشاورزی در ۹ ماه اول سال

به گزارش بازار به نقل از پات،  حسین شیرزاد رییس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، درباره ماهیت وجودی تعاونی‌های روستایی، توضیح داد: نوع سازه اقتصادی با مشارکت افرادی با منافع مشترک است که در محیطی به شدت ناپایدار و پر از ریسک‌های متنوع قرار دارد و توان دسترسی به منابع اولیه آن‌ها تحت تأثیر عواملی بسیار فراتر از کنترل آنها در حوزه اقتصاد سیاسی غذا است.  

وی افزود: در این رابطه ساختار تجاری تعاونی‌ها با توجه به کاهش هزینه مبادله، انطباق با تغییرات سریع محیطی و الزامات کسب انعطاف پذیری بدون ساختارهای نو و منعطف، به نتیجه‌ای درخشان نمی انجامد.  

رییس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران با بیان اینکه معنای عام جریان تجاری شدن تعاونی‌های روستایی و کشاورزی، در سه سطح خرد، میانی و کلان قابل تحلیل است، اظهار داشت: کلیه مبادلات حسابگرانه اقتصاد کشاورزی تنها در چارچوب ترتیبات نهادی بازار محصولات کشاورزی شکل می‌گیرد.  

به گفته وی در سطح خرد، فعالیت‌های تجاری بنگاه‌های تعاونی روستایی به حوزه سیستم تناوب، استفاده از نهاده‌های تولید، سیستم انتقال آب، نوع مبارزه با آفات و بیماری‌ها، کود ورزی مناسب، ترکیب کشت تخصصی میزان اراضی با مقیاس بزرگتر معمولا بیش از ۱۰۰ هکتار، حاکمیت شرکتی پرقدرت، توان پیش‌بینی قیمت به نگام در برداشت محصول، به تولید فراتر از نیازهای معیشتی اعضاء و فروش آن در بازار می‌پردازند.  

شیرزاد در ادامه درباره سطح خرد تعاونی‌های روستایی و کشاورزی، تصریح کرد: فعالیت اصلی این تعاونی‌ها به تعامل متقابل با بازار یعنی تامین نهاده‌ها از بازار و اتخاذ تصمیمات تولیدی بر مبنای پارامترهای قیمتی و تقاضای بازار، تفکیک نقش مدیریت تولید از مدیریت بازرگانی در سیستم مدیریتی تعاونی‌های تولید کشاورزی و روستایی، تامین مالی مناسب و وابستگی به حجم قابل ملاحظه‌ای از سرمایه در گردش، باز می‌گردد که با سطوح بالاتر کاربرد مکانیزاسیون، تکنولوژی نوین و بهره‌برداری‌های بهینه‌تر از منابع پایه آب و خاک و فروش محصولات با کیفیت‌تر و استاندارد در بازار قرین است.  

معاون وزیر کشاورزی در ادامه به آمار و ارقام خرید محصولات کشاورزی در نه ماهه اول سال جاری اشاره کرد و افزود: در سه فصل گذشته خرید مباشرتی گندم به ۲ میلیون و ۶۲۲ هزار و ۷۰۲ تن، خرید مباشرتی سایر محصولات ۲۴۱ هزار و ۹۶۴ تن، خرید توافقی و خرید حمایتی نیز به ترتیب ۳ میلیون و ۶۹۵ هزار و ۱۰۷ تن و ۳۴۵ هزار و ۷۷ تن برای محصولاتی از جمله گوجه فرنگی، زعفران و سیب درختی به ثبت رسید که در مجموع ۶ میلیون و ۹۰۴ هزار و ۸۵۰ تن محصولات کشاورزی در نه ماه اخیر خریداری شده است.  

رییس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، بازار محصولات کشاورزی را ماهیتی کاملا اجتماعی عنوان کرد و افزود: این بازار از شرایط نهادی – تاریخی منبعث می شود و عقلانیت و رفتار بازار محصولات کشاورزی همواره تحت تاثیر عقلانیت صوری بازار است. باید بپذیریم که مجموعه نهادهای بازاری بخش کشاورزی (کلیه زنجیره زیرساخت‌ها و دارایی های مشهود و نامشهود) از نهادهای تولیدی عقب مانده است.  

وی درباره سطح میانه نیز توضیح داد: تعاونی‌های تجارت محور واحدهای بازرگانی هستند که مبنای کارشان کسب سود از راه تولید کالا و عرضه آن در بازار (orientation Market) بر اساس شاخص میزان کل تولید برای بازار با درصد فروش محصول تولیدی (Sale proportion) بر مبنای سلیقه مصرف کنندگان است.  

شیرزاد تصریح کرد: این تعاونی‌ها با انتقال از نظام‌های متنوع و گسترده کشت به کشت‌های تخصصی و کاربری‌های فشرده‌تر از اراضی (Crop intensification) بر اساس شاخص تعداد دفعات چین یا برداشت محصول در یک سال زراعی و بازارگرایی و تخصصی شدن کشت (Crop specialization) یا شاخص اسهم محصول از مجموع زمین های زیر کشت بهره برداری)، میزان سرمایه گذاری از محل درآمد محصولات را برای توسعه کشت ( Investment for expansion) های با حاشیه سود بیشتر و پایدار تر دنبال می‌کند.  

وی ادامه داد: تولید تجاری در تعاونی‌های روستایی نیاز به نظامات عرضه خدمات مهندسی زراعی و مکانیزاسیون، به نظام ترویج و آموزش کشاورزی قراردادی، نظام مالکیت کارآمد بانک‌های تخصصی، کشف قیمت منصفانه در بازارهای مدرن بورسیه زنجیره‌ای از زیرساخت‌های انبارش، نظام بازار رسانی، حمل و نقل، کریدور سبز صنایع فرآوری، تبدیلی، تکمیلی، برندینگ، ساختارهای اجتماعی هدایت کننده بازار شبکه بازارسازان، پروکرها شرکت های بیمه‌گر، شرکت‌های بازرسی کیفی و استاندارد محصول شرکت‌های کارگزاری بورس‌های کالایی نیاز و باراندازهای مدرن عرضه محصولات تازه دارد.  

رییس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران دباره سومین سطح یا همان سطح کلان، اظهار داشت: تجاری شدن کشاورزی به معنی ادغام اقتصاد روستایی در اقتصاد ملی و بین المللی، و مستلزم دیپلماسی تجاری کشاورزی در تعامل با دیگر کشورها و مطالعه سلیقه مصرف‌کننده‌ها در ماورائ مرزها است. نقش تعاونی‌ها برای تولید صادراتی گذار از اقتصاد درونگرا و بسته به اقتصاد مبتنی بر عملکرد بازار است.   

وی ادامه داد: بنابراین طبیعی است که تعاونی‌هایی که جهت‌گیری صادراتی دارند نسبت به دیگر تعاونی‌ها حساسیت در برابر تغییرات اقتصادی اعتباری، ارزی، حقوق گمرکی و سود بازرگانی تعرفه ایه سیاست‌های قیمت، حمایتی و ...) از خود نشان داده و سیاست‌های حمایت از صادرات محصولات کشاورزی مشوق‌های صادراتی نظام تحقیقات بازار محور و سیستم تحقیق و توسعه بر الگوی کشته‌شان تاثیر دارد.   

به گفته شیرزاد سیاست‌های پولی، مالی و نرخ ارز مانند سیاست‌های تجاری نه تنها بر گرایش تعاونی‌ها به بازاری‌تر شدن تاثیرگذار است بلکه بر تجارت بین بخش کشاورزی و غیر کشاورزی تأثیر می‌گذارد. بعنوان مثال تضعیف پولی می‌تواند باعث بهبود تراز تجاری بخش کشاورزی شود توسعه سیستم‌های تحقیقاتی، آموزشی و مشاوره‌ای، ایجاد و گسترش زیر ساخت‌های توسعه‌ای (جاده مناسب و در دسترس برای همه فصول، شبکه مخابرات، شبکه‌های آبیاری سیستم های حمل و نقل، نگهداری و به بازار رساندن محصول و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، مهم‌ترین ساز و کارهای این تحول بنیادین و ضروری برای بهینه‌تر کردن ترکیب ظرفیت‌های تولیدی بهره‌برداری‌های به شمار می آید.  

وی با اشاره به نکاتی در این باره، گفت: استراتژی تجاری تعاونی‌های روستایی به مثابه انتخاب استراتژیک آنها محسوب می‌شود: (کاهش هزینه‌های تولید، بهبود کیفیت محصولات مبتنی بر سلامت غذا، و استفاده از اهرم رقابتی)، ترکیب کاهش هزینه، کاهش قیمت، کاهش ارزش افزوده و تمرکز بر قیمت رقابتی و حساسیت‌های بازار محصولات کشاورزی و استراتژی‌های تمایز به کمک انحصار تولید یک محصول خاص (مانند بذور خاص) در تعاونی‌های روستایی که به دنبال فراهم کردن محصول یا خدمانی منحصر به فرد یا متفاوت از رقبا در ابعاد بازاری گسترده و برندینگ مشخص است.  

معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه تاکید کرد: با مقایسه تطبیقی به عملکرد تعاونی‌ها موفق جهان نظیر تعاونی محصولات کشاورزی بالانس (Balance Agri Nutrients Co- operative)، تعاونی کود شیمیایی راونزداون  (Ravensdown) تعاونی فونترا (Fonterra) بزرگترین تعاونی لبنیات نیوزلند، تعاونی‌های لبنیات وستلند (Westland) شرکت بسته‌بندی کیوی و آووکادو ساتارا Satara))، شرکت به‌سازی پرورش دام نیوزلند (Livestock Improvement orporation)، شرکت تعاونی بازاریابی صادرات سیب و گلابی انزا (ENZA) در می‌یابیم که زمینه و زمانه تعاونی‌های روستایی و کشاورزی ایران، جهت انطباق با تغییرات محیطی، محدودیت‌های جدی در انجام فعالیت‌های سرمایه محور دانسته و نیاز به دو عنصر "دگرگونی بنیادی و بهبود اساسی" در کار نوعی بازطراحی در حوزه مدیریت راهبردی تعاونی‌های روستایی کشور در همراهی با جریانات تجاری جهانی دارند.