بازار؛ گروه صنعت: با نگاهی تحلیلی به عملکرد دوازده ماهه ۱۴۰۳ و سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، تصویری دوقطبی از یک سوی رشد تولید و فروش داخلی و از سوی دیگر، ضعف راهبردی در توسعه صادرات و رقابت‌پذیری بین‌المللی قابل مشاهده است. اگرچه برخی شاخص‌ها نشان‌دهنده روند مثبت در بخش تولید و فروش داخلی هستند، اما شرکت همچنان از ظرفیت‌های ارزی و بازارهای خارجی بهره‌برداری مطلوبی نکرده است.
چادرملو در سه ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افت تولید فولاد از ۳۳۷ هزار تن به ۳۲۳ هزار مواجه شد. همچنین تولید گندله حدود یک میلیون و ۱۱۴ هزار تن امسال محقق شد اما درآمد فروش این محصول از ۶.۸ هزار میلیارد تومان به حدود ۵ هزار میلیارد تومان نزول کرد
موفق شد فروش داخلی خود را به رقم ۲۲ هزار میلیارد میلیارد تومان برساند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته اما صادرات این شرکت از ۱۶۰۰ میلیارد تومان به صفر رسیده است این مسأله عملا شرکت را از درآمد حاصل از افزایش نرخ ارز محروم کرد.
هزینه عملیاتی چادرملو رشدی ۲۰ درصدی داشت. به طوری که جزئی‌تر در ۱۲ ماهه سال گذشته هزینه از ۴۳ هزار میلیارد تومان به ۵۲ هزار میلیارد تومان رسیده که بیانگر افت چشمگیر در سود خالص عملیاتی شرکت است؛ به طوری که از ۲۰ هزار میلیارد تومان به ۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده و سود خالص عملیاتی نیز حدود ۲۷ درصد سقوط کرده و سود خالص شرکت نیز بیش از ۶ هزار میلیارد تومان کاهش داشته است
درآمد عملیاتی شرکت در ۱۲ ماهه ۱۴۰۴هرچند با رشد ۶ درصدی همراه شد و به رقم ۶۹ هزار میلیارد تومان رسید. اما هزینه عملیاتی رشدی ۲۰ درصدی داشت. به طوری که جزئی‌تر در ۱۲ ماهه سال گذشته هزینه از ۴۳ هزار میلیارد تومان به ۵۲ هزار میلیارد تومان رسیده که بیانگر افت چشمگیر در سود خالص عملیاتی شرکت است؛ به طوری که از ۲۰ هزار میلیارد تومان به ۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده و سود خالص عملیاتی نیز حدود ۲۷ درصد سقوط کرده و سود خالص شرکت نیز بیش از ۶ هزار میلیارد تومان کاهش داشته است. به همین منوال سود هر سهم نیز از ۷۰ تومان به ۵۳ تومان تقلیل یافت. از نکات منفی دیگر شرکت اینکه سود انباشته شرکت نسبت به مجمع سال گذشته ۵ هزار میلیارد تومان کاهش داشته و نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان نیز به بدهی های شرکت افزوده شده است.
نقطه ضعف اساسی چادرملو در عملکرد صادراتی آن خودنمایی می‌کند. چراکه فروش صادراتی چادرملو در خردادماه ۱۴۰۴ به صفر رسیده است، آن هم در شرایطی که نرخ ارز رشد قابل توجهی داشته و انتظار می‌رفت شرکت بتواند از این فرصت برای تقویت حضور در بازارهای خارجی بهره‌برداری کند.
دلایل ضعف صادرات چادرملو
این ضعف صادراتی تنها یکی از نشانه‌های عقب‌ماندگی راهبردی چادرملو در قیاس با سایر شرکت‌های معدنی است. بررسی عملکرد مالی سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد درآمد فروش شرکت از ۶۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ به ۵۷ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است؛ افتی در حدود ۵ درصد. همچنین میزان فروش حجمی محصولات نیز با کاهش مواجه شده و در سال ۱۴۰۳ به کمتر از ۱۶.۷ میلیون تن رسیده است. برخلاف برخی رقبا که از تورم و افزایش نرخ ارز برای تقویت سودآوری بهره برده‌اند، چادرملو نتوانسته از این محرک‌ها استفاده لازم را ببرد.
در زمینه بازار سرمایه نیز وضعیت چادرملو چندان مساعد نیست. ارزش سهام «کچاد» طی سه‌ماهه اخیر کاهش را تجربه کرده، که نشان‌دهنده تردید سرمایه‌گذاران نسبت به آینده شرکت و خلأ موجود در سیاست‌گذاری‌های جذب سرمایه است.
مقایسه عملکرد چادرملو با شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه نیز بر چالش‌های ساختاری شرکت صحه می‌گذارد. در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، حاشیه سود خالص چادرملو کمتر از فولاد مبارکه بوده است. این اختلاف عملکرد حاکی از پایین بودن بهره‌وری عملیاتی و ضعف در مدیریت هزینه‌هاست. علاوه‌بر این، چالش‌هایی چون تأمین ناپایدار سنگ‌آهن، ناترازی انرژی، رشد هزینه‌های تولید و نبود تنوع در بازارهای صادراتی موجب شده‌اند تا چادرملو نتواند از ظرفیت‌های بالقوه خود بهره‌برداری کامل داشته باشد.
ضعف راهبردی چادرملو نسبت به رقبا
نگاه راهبردی به مسیر پیش‌رو نشان می‌دهد که چادرملو با وجود برخورداری از زیرساخت‌های قوی و ظرفیت‌های قابل توجه تولید، نیازمند تحول ساختاری در رویکردهای صادراتی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. برای خروج از وضعیت فعلی، بازنگری در سیاست‌های فروش بین‌المللی، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری عملیاتی، از جمله اقداماتی هستند که باید در دستور کار قرار گیرند. همچنین الگوبرداری از شرکت‌های موفق جهانی نظیر شرکت واله در زمینه صادرات، تنوع بازار و پایدارسازی عملیات، می‌تواند مسیر رقابت‌پذیری چادرملو را در سطح بین‌المللی هموار سازد.
بررسی تطبیقی عملکرد شرکت چادرملو با رقبای جهانی، روشن‌تر می‌سازد که فاصله ساختاری و راهبردی میان این شرکت و شرکت‌هایی نظیر واله، ریوتینو و بی اچ بی نه‌تنها در حوزه صادرات، بلکه در بهره‌وری عملیاتی، زیرساخت لجستیکی و توسعه پایدار نیز قابل توجه است.
حاشیه سود خالص چادرملو در سه ماهه نخست ۱۴۰۳ کمتر از شرکت‌های بین‌المللی بوده این تفاوت، منعکس‌کننده ضعف در بهره‌برداری از ظرفیت‌ها، هزینه‌های بالا و عدم مدیریت بهینه منابع در ساختار شرکت‌های داخلی است. شرکت‌های رقیب با تنوع محصول، تمرکز بر بازارهای باثبات، و سرمایه‌گذاری متمرکز در فناوری‌های بهینه‌سازی تولید، توانسته‌اند در برابر نوسانات بازار جهانی مقاومت بیشتری نشان دهند
شرکت چادرملو در حال حاضر بدون بهره‌مندی از زیرساخت‌های اختصاصی حمل‌ونقل توان محدودی داره در حالی که شرکت‌های بین‌المللی نظیر واله با ظرفیت تولید بیش از ۳۲۰ میلیون تن در سال، بیش از ۸۰ درصد از تولید خود را صادر می‌کنند و با در اختیار داشتن خطوط ریلی اختصاصی، پایانه‌های بندری و لجستیک مستقل، امکان پاسخ‌گویی سریع و مقرون‌به‌صرفه به تقاضای جهانی را فراهم کرده‌اند. ریوتینو و بی اچ پ نیز با ظرفیت‌هایی مشابه در همین مسیر حرکت می‌کنند و مزیت رقابتی خود را به پشتوانه زیرساخت‌های قوی، گستره جغرافیایی بازار و انعقاد قراردادهای بلندمدت تثبیت کرده‌اند.
در حوزه سودآوری، حاشیه سود خالص چادرملو در سه ماهه نخست ۱۴۰۳ کمتر از شرکت‌های بین‌المللی بوده این تفاوت، منعکس‌کننده ضعف در بهره‌برداری از ظرفیت‌ها، هزینه‌های بالا و عدم مدیریت بهینه منابع در ساختار شرکت‌های داخلی است. شرکت‌های رقیب با تنوع محصول، تمرکز بر بازارهای باثبات، و سرمایه‌گذاری متمرکز در فناوری‌های بهینه‌سازی تولید، توانسته‌اند در برابر نوسانات بازار جهانی مقاومت بیشتری نشان دهند.
اهمیت تنوع بازار و مشتری
تنوع بازار و مشتری نیز از دیگر نقاط ضعف چادرملو به‌شمار می‌رود. در حالی‌که شرکت‌های بزرگ دنیا با حضور در آسیا، اروپا، و آمریکا و انعقاد قراردادهای پایدار با مشتریان مختلف، از آسیب‌پذیری در برابر بحران‌های منطقه‌ای دور مانده‌اند، چادرملو به بازارهای محدود منطقه‌ای وابسته مانده و صادرات آن به چند کشور همسایه منحصر شده است. این وابستگی باعث شده هرگونه تغییر در سیاست‌های خارجی، تحریم‌ها یا نوسانات سیاسی منطقه‌ای، ضربه مستقیمی به عملکرد صادراتی شرکت وارد کند.
در زمینه نوآوری و توسعه پایدار، چادرملو در سال‌های اخیر اقداماتی نظیر بومی‌سازی بخشی از تجهیزات، توسعه نیروگاه خورشیدی و کاهش مصرف انرژی را آغاز کرده است. این اقدامات هرچند قابل تقدیر هستند، اما در مقایسه با شرکت‌هایی که در زمینه ESG، از جمله حفاظت از محیط زیست، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و حاکمیت شرکتی سرمایه‌گذاری گسترده‌تری داشته‌اند، کافی نیست. شرکت‌هایی مانند Vale و Rio Tinto در رتبه‌بندی‌های جهانی حوزه توسعه پایدار جایگاه بسیار بالاتری دارند و همین موضوع موجب افزایش مقبولیت آن‌ها در بازارهای سرمایه جهانی و میان سرمایه‌گذاران بین‌المللی شده است.
در مجموع، چشم‌انداز چادرملو در مسیر جهانی شدن به بازنگری در بنیان‌های راهبردی خود نیاز دارد. تمرکز بیش از حد بر بازار داخلی، ضعف زیرساخت‌های صادراتی، عدم تنوع بازار، و بهره‌وری پایین، از عواملی هستند که مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های تولیدی شرکت شده‌اند. چادرملو می‌تواند با الگوبرداری از مدل‌های موفق بین‌المللی، به ویژه در زمینه زیرساخت، صادرات و توسعه پایدار، جایگاه خود را در زنجیره جهانی صنعت معدن تثبیت کند.
تحقق این هدف مستلزم اتخاذ سیاست‌های تحول‌گرا، جذب سرمایه‌های جدید، توسعه زیرساخت لجستیکی و استفاده از فناوری‌های نوین است؛ چرا که در عصر رقابت جهانی، صرفاً داشتن منابع کافی و ظرفیت تولید بالا نمی‌تواند ضامن موفقیت پایدار باشد، بلکه سیاست‌گذاری هوشمند، بهره‌وری بالا و حضور مؤثر در بازارهای بین‌المللی تعیین‌کننده مسیر آینده خواهد بود.
نظر شما