بازار؛ گروه کشاورزی: طرح توسعه باغات در اراضی شیبدار از جمله طرح های بحث برانگیزی است که از زمان مطرح شدن تا به امروز موافقان و مخالفان بسیاری دارد. در حالی که موافقان اجرای چنین طرحی معتقدند اجرای این طرح می تواند موجب رونق تولید به خصوص در بخش کشاورزی مناطق کوهستانی گردد، مخالفان نیز اعتقاد دارند این طرح تنها به کام عده ای زمین خوار تمام می شود.
هادی کیادلیری، دبیر شورای مرجع کنوانسیون تنوع زیستی در این خصوص به خبرنگار بازار می گوید: اولین مساله این است که باید یادآوری کنیم توسعه باغات در اراضی شیبدار در حوزه ماموریت سازمان جنگل ها و مراتع نیست و آنها تنها وظیفه حفظ منابع را دارند. همچنین باید بدانیم که اراضی شیبدار مناسب کشت باغ نیست چون اگر مناسب بود قطعا درخت روی آنها رشد می کرد.
کیادلیری ادامه می دهد: از سوی دیگر ما در روی این اراضی شیبدار تنوع گیاهی مختلفی داریم که هرکدام کار کرد و وظیفه ای دارند. بنابراین وقتی توسعه باغات یا کشاورزی در این اراضی صورت بگیرد در حقیقت این اراضی یکدست و خالص سازی می شود و تولید صورت می گیرد؛ آن هم تولیدی که از کیفیت برخوردار نخواهند بود. چون این اراضی شیبدار حاصلخیزی چندانی ندارند و حتی آب هم ندارند!
وی تاکید می کند: در بحث مخالفت با اجرای طرح توسعه باغات در اراضی شیبدار ما دو مساله داریم؛ یکی اینکه این مناطق مناسب زراعت و باغداری نیست و به هیچ وجه این اراضی شیبدار نباید دست بخورد و ترکیب گیاهی و تنوع زیستی شان به هم بریزد و بحث بعدی این است که در بخش کشاورزی توسعه نباید در سطح باشد بلکه در عوض باید میزان بهره وری را بالا ببریم. در حالی که الان بهره وری ها در کشاورزی پایین است بنابراین اصولا این نوع طرح ها مباحثی است که تنها روزنه ها و راه هایی برای زمین خواری ایجاد می کند.
۱۰ هکتاری هایی که در شمال کشور برای زراعت چوب داده بودند کدام شان برگشته و تبدیل به محلی برای احداث ویلا و غیره نشده است!؟
اثر هر اقدام ما در طبیعت با یک تاخیر نمایان می شود
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم تحقیقات تهران، تصریح می کند:در گذشته طرح هایی اینچنینی زیاد داشته ایم که هیچکدام به سرانجام نرسیده است و تنها راهی برای زمین خواری، مرتع خواری و جنگل خواری بوده است. شکی نیست که در مورد اراضی شیبدار نیز این اتفاق خواهد افتاد.
کیادلیری می گوید: حتی اگر خوشبینانه در نظر بگیریم که زمین خواری صورت نگیرد باز هم باید بدانیم که اراضی شیبدار نباید شخم زده شود و ترکیب گیاهی آن به هیچ وجه نباید تغییر کند. به عنوان مثال در زاگرس یک میلیون هکتار از جنگلهای منطقه را تبدیل به کشاورزی کردهایم! اما شاهد هستیم که بهره وری و کیفیت محصولات بسیار پایین است. از سوی دیگر بی نهایت به منطقه صدمه زده ایم به طوری که فرسایش خاک و فقر غذایی در خاک ایجاد کردهایم. تمام زادآوری ها را از بین بردهایم؛ گیاهان بومی را نابود کردهایم و به تبع آن حیوانات و حشرات منطقه را به طور زنجیروار از بین برده ایم.
وی اظهار می دارد: نکته ظریفی که در مورد طبیعت وجود دارد و باید به آن توجه ویژه داشته باشیم این است که اثر هر اقدام ما در طبیعت با یک تاخیر نمایان می شود و چون این اثر را در لحظه نمی بینیم در آینده فاجعه به بار می آوریم. به عنوان مثال زمانی که در دریاچه ارومیه سد زدیم و کشاورزی کردیم در مرحله اول کشاورزی رونق داشت اما بعد علاوه بر وارد آمدن صدمات به اکولوژی، فاجعه اقتصادی نیز بوجود آورد.
وقتی به طبیعت فشار وارد می شود ابتدا مقاومت می کند اما در نهایت به مرحله ای می رسد که ورشکستگی نامیده می شود و زمین حد تحمل خودش را از دست می دهد، در مناطق شیبدار این آستانه تحمل بسیار پایین است
آستانه تحمل اراضی شیبدار بسیار پایین است
کیادلیری اظهار می داد: در برخی مناطق شیبدار تخریب ها زودتر اتفاق می افتد و برخی دیرتر این در شرایطی است که اراضی شیبدار برای ما حکم اراضی حفاظتی دارد. با این وجود شکنندگی این اراضی بالا است اما در بلندمدت تخریبها بیشتر اثر می گذارند؛ یعنی طبیعت مقاومت می کند و سعی می کند خودش را بازسازی کند و حشرات را پرورش دهد اما به تدریج این اراضی توانایی خود را از دست می دهند.
وی تاکید می کند: جالب است بدانید طبیعت یک نقطه ورشکستگی دارد. به عنوان مثال وقتی یک گوی را تا لبه شیب می آورید کنترلش در دست شما است اما وقتی روی شیب قرار می گیرد دیگر کنترل از دست شما خارج می شود. اراضی شیبدار هم همین طور است؛ یعنی وقتی به طبیعت فشار وارد می شود ابتدا مقاومت می کند اما در نهایت به مرحله ای می رسد که ورشکستگی نامیده می شود و زمین حد تحمل خودش را از دست می دهد. در مناطق شیبدار این آستانه تحمل بسیار پایین است.
یکی از بزرگترین اشکالات این است که سازمان جنگلها زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است
سازمان جنگلها در وزارت جهاد کشاورزی گم شده است
دبیر شورای مرجع کنوانسیون تنوع زیستی با بیان اینکه اراضی شیبدار تحت تملک منابع طبیعی است، می گوید: حتی اگر بگویند با این کار حق مالکیت اراضی گرفته نمی شود باز هم باید توجه کنیم که در مورد تمام طرح هایی از این دست که پیش از این عنوان شده این اتفاق افتاده است و در حالی که طرح اجرا نشده باید به منابع طبیعی بازگردانده می شد اما نشده است. مثل همان ۱۰ هکتاری هایی که در شمال کشور است و برای زراعت چوب داده بودند. سوال این است که کدام شان برگشته است و تبدیل به محلی برای احداث ویلا و غیره نشده است!؟
کیادلیری تصریح می کند: یکی از بزرگترین اشکالات این است که سازمان جنگلها زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است. وظیفه این وزارتخانه تولید، کشاورزی، دامداری و غیره است و از آن طرف نیز بزرگترین عامل نابودی جنگلها و مراتع، بحث دامداری و کشاورزی است؛ یعنی وزارتخانه ای که کارش خدماتی و تولید است به سازمانی که کارش حاکمیتی و بلندمدت است حکومت می کند.
وی می گوید: قطعا از آتش سوزی هایی که در جنگلهای زاگرس رخ می دهد جهاد کشاورزی باید خوشحال باشد چون جنگلها از بین رفته است و می توانند بروند آنجا کشت کنند! به همین دلیل است که کوچکترین عکس العملی از طرف وزیر جهاد کشاورزی در خصوص این آتش سوزی ها نمی بینیم.
کیادلیری با نقد از فعالیت سازمان جنگلها زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی می گوید: آنقدر سازمان جنگلها در این وزارتخانه گم شده است که هیچ کس وزیر جهاد کشاورزی را از بابت این نابودی ها و تخریب ها استیضاح نمی کند. در عوض یقه رئیس محیط زیست و رئیس سازمان را می گیرند! در حالی که مسئول مستقیم وزیر جهاد کشاورزی است.
وی در پایان می گوید: وزارتخانه یک منبع رایگان به نام زمین پیدا کرده است و تنها اقدام به توسعه سطحی می کند در حالی که باید بهره وری را بالا ببرند. اگر بهره وری بالا می رفت نباید ۲۵ تن در هکتار فرسایش خاک داشته باشیم و رکورد دار فرسایش خاک در جهان باشیم.
نظر شما