بازار؛ گروه آب و انرژی: بازارهای جهانی پس از حمله تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی به ایران با شوک شدیدی مواجه شدند. در پی حملات اسراییل به ایران، قیمت نفت جهش یافت، سهام آسیا و معاملات آتی سهام جهانی سقوط کردند و معامله‌گران به دارایی‌های امن پناه بردند.
گزارش های منتشر شده نشان می دهد که قیمت طلای سیاه در امروز رشد ۶ درصدی را تجربه کرد و طلای زرد نیز با ۶۵ دلار رشد به ۳۴۷۰ دلار رسید.
اندی لیپو، رئیس شرکت مشاوره «لیپو اویل»، معتقد است اگر درگیری‌ها منجر به حذف نفت ایران از بازار شود، قیمت‌ها حدود ۷.۵۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهند یاف. تحلیلگران بانک «جی‌پی مورگان» هم اعلام کرده اند که بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت نفت را به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار برساند
در این میان تحلیلگران هشدار داده‌اند که نگرانی اصلی اکنون نه خود حمله، بلکه میزان احتمال تشدید آن در روزها و هفته‌های آینده است. اندی لیپو، رئیس شرکت مشاوره «لیپو اویل»، معتقد است اگر درگیری‌ها منجر به حذف نفت ایران از بازار شود، قیمت‌ها حدود ۷.۵۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهند یاف. تحلیلگران بانک «جی‌پی مورگان» اعلام کرده اند که بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت نفت را به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار برساند.
نقش حیاتی ایران در بازار انرژی جهان
ایران سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک است. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ایران در ماه می ۲۰۲۴ (اردیبهشت ۱۴۰۳) روزانه ۳.۳۱ میلیون بشکه نفت تولید کرده است. همچنین تازه ترین آمار منتشر شده از سوی موسسه کپلر نشان می دهد که، صادرات محصولات هیدروکربوری ایران شامل نفت، میعانات گازی، نفت کوره، نفتا و سایر به میزان ۲.۶ میلیون بشکه در روز ثبت شده است. فعالان بازار انرژی به شدت نگران کاهش تولید و عرضه نفت ایران در بازار جهانی هستند.
ایران سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک است. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ایران در ماه می ۲۰۲۴ (اردیبهشت ۱۴۰۳) روزانه ۳.۳۱ میلیون بشکه نفت تولید کرده؛ همچنین آمار کپلر نشان می دهد که، صادرات محصولات هیدروکربوری ایران شامل نفت، میعانات گازی، نفت کوره، نفتا و سایر به میزان ۲.۶ میلیون بشکه در روز ثبت شده است
اندی لیپو، رئیس شرکت مشاوره «لیپو اویل»، معتقد است اگر درگیری‌ها منجر به حذف نفت ایران از بازار شود، قیمت‌ها حدود ۷.۵۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهند یافت. او هشدار می‌دهد: «اگر صادرات نفت از طریق تنگه هرمز تحت تأثیر قرار گیرد، می‌توانیم شاهد نفت ۱۰۰ دلاری باشیم». تحلیلگران بانک «جی‌پی مورگان» حتی سناریوی بدبینانه‌تری را مطرح کرده‌اند که در آن، بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت نفت را به ۱۲۰ تا ۱۳۰ دلار برساند.
تنگه هرمز مهم ترین گلوگاه نفتی
اما بسته شدن تنگه هرمز از دیگر نگرانی های فعالان بازار نفت است. یکی از این معامله‌گران در اینباره گفت: «هنوز برای اظهارنظر قطعی زود است، اما به نظر می‌رسد بازار نگران بسته شدن تنگه هرمز است.»هرچند شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرد که به تأسیسات نفتی آسیبی نرسیده است، اما نگرانی اصلی تحلیلگران بر احتمال تأثیر درگیری‌ها بر تنگه هرمز متمرکز است. این آبراه حیاتی که حدود یک‌پنجم کل مصرف نفت جهان (حدود ۱۸ تا ۱۹ میلیون بشکه در روز) از آن عبور می‌کند، مهم‌ترین گلوگاه برای عرضه نفت در سیاره زمین به شمار می‌رود.
به گفته تحلیلگران، تاکنون اختلالی در جریان نفت در منطقه مشاهده نشده است. با این حال، به گفته باب مک‌نالی، رئیس گروه انرژی راپیدان، بازار نفت نسبت به «ریسک اختلالات ژئوپلیتیک» در منطقه بی‌تفاوت بوده و با حمله اسرائیل، باید انتظار داشت که این ریسک به‌طور قابل توجهی در قیمت نفت لحاظ شود.
بهای نفت به بالاترین مقدار خود در ۵ ماه گذشته رسید
قیمت نفت در معاملات روز جمعه بازار جهانی در پی تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به کشورمان، بیش از چهار دلار در هر بشکه افزایش یافت و به بالاترین حد در پنج ماه گذشته رسید.
بهای معاملات نفت برنت، چهار دلار و ۶۰ سنت معادل ۶.۶۳ درصد صعود کرد و به ۷۳ دلار و ۹۶ سنت در هر بشکه رسید.
بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با چهار دلار و ۹۹ سنت معادل ۷.۳۳ درصد افزایش، به ۷۳ دلار و سه سنت در هر بشکه رسید.
نفت برنت در مقطعی از معاملات، تا مرز ۷۸ دلار و ۵۰ سنت صعود کرده بود و شاخص نفت آمریکا تا ۷۷ دلار و ۶۲ سنت، پیش رفته بود. این بالاترین سطح قیمت از ۲۷ ژانویه تاکنون محسوب می شود. بر اساس گزارش رویترز، این بزرگترین صعود اواسط معاملات هر دو شاخص، از زمان آغاز جنگ اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۲ است.
تأثیر مستقیم جنگ بر قیمت انرژی
نفت از جمله محصولاتی است که به طور مستقیم از تنش ها تاثیر می پذیرد. به عنوان مثال جنگ اوکراین باعث افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی در سراسر جهان شد و بر اقتصاد بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای خاورمیانه، تأثیر گذاشت.
همچنین در زمان جنگ‌های خلیج فارس، تحریم‌های نفتی علیه عراق و ایران، و همچنین حملات به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، شاهد نوسانات شدیدی در قیمت نفت بودیم که به طور مستقیم بر تورم جهانی، نرخ ارز و فعالیت‌های اقتصادی تأثیر گذاشت.
علاوه بر نفت، تحولات خاورمیانه بر قیمت گاز طبیعی، که در سال‌های اخیر اهمیت بیشتری یافته، نیز تأثیرگذار است. تنش‌های سیاسی در منطقه می‌تواند منجر به کاهش عرضه گاز طبیعی و افزایش قیمت آن شود.
گفتنی است که خاورمیانه بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است. هرگونه اختلال در تولید یا صادرات نفت این منطقه، به طور مستقیم بر قیمت جهانی نفت تأثیر گذاشته و در نتیجه، بر تورم، نرخ بهره و نرخ ارز در بسیاری از کشورها تأثیر می‌گذارد.
پیش‌بینی‌ها و سناریوهای آینده
تحلیلگران سناریوهای مختلفی را برای آینده قیمت نفت و میزان رشد بهای طلای سیاه پیش‌بینی می‌کنند.
کارشناسان موسسه ING در یادداشتی عنوان کردند که این رویداد، سطحی بی‌سابقه از نااطمینانی ژئوپلیتیکی را در بازار ایجاد کرده و در نتیجه، بهای نفت با افزایش ریسک و حق بیمه همراه شده است. با این حال، برخی معامله‌گران نفت در سنگاپور معتقدند هنوز برای ارزیابی دقیق تاثیر این حمله بر صادرات نفت خاورمیانه زود است، چرا که واکنش ایران و احتمال ورود ایالات متحده به ماجرا تعیین‌کننده خواهد بود.
با این حال، همه تحلیلگران با این چشم‌انداز موافق نیستند. جانیو شاه، تحلیلگر موسسه «ریستاد»، می‌گوید: «سوال کلیدی این است که آیا این افزایش قیمت نفت بیش از یک هفته دوام خواهد آورد یا خیر. سیگنال ما این است که احتمال یک جنگ تمام‌عیار پایین است و افزایش قیمت نفت احتمالاً با مقاومت روبه‌رو خواهد شد». او معتقد است که ظرفیت مازاد تولید اوپک‌پلاس می‌تواند به عنوان یک نیروی تثبیت‌کننده عمل کند.
هلیما کرافت، تحلیلگر مؤسسه RBC Capital گفته «در صورت آسیب دیدن عرضه نفت در جریان درگیری‌ها، پیش‌بینی می‌شود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای مهار قیمت‌ها و حمایت از مصرف‌کنندگان آمریکایی، از اوپک درخواست کند از ظرفیت مازاد تولید خود استفاده کند
هلیما کرافت، تحلیلگر مؤسسه RBC Capital هم در اینباره اظهار کرده که «در صورت آسیب دیدن عرضه نفت در جریان درگیری‌ها، پیش‌بینی می‌شود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای مهار قیمت‌ها و حمایت از مصرف‌کنندگان آمریکایی، از اوپک درخواست کند از ظرفیت مازاد تولید خود استفاده کند.»
در نهایت، تحلیلگران کامرزبانک معتقدند که «افزایش عدم قطعیت، به نفع افزایش ریسک در قیمت نفت است و به همین دلیل بعید است که قیمت‌ها در حال حاضر به‌طور پایدار به زیر ۷۰ دلار بازگردند». این وضعیت همچنین چشم‌انداز اقتصاد آلمان را که تنها کشور گروه G۷ با دو سال رشد اقتصادی صفر است، تضعیف می‌کند. در شرایط کنونی، داده‌های بنیادین بازار در حاشیه قرار گرفته‌اند و این ژئوپلیتیک است که مسیر قیمت‌ها را تعیین می‌کند.
موتور تورم در جهان روشن می شود
باید توجه داشت که جنگ روسیه و اوکراین، قیمت غذا را در سراسر جهان با افزایش جدی مواجه کرد. کشورهایی که اقتصاد شکننده آنان هنوز از تبعات کرونا رهایی نیافته بودند، به نگاه در مواجهه با تبعات جنگ روسیه و اوکراین، آن هم به عنوان دو کشوری که بزرگترین تولیدکنندگان غلات و مواد غذایی محسوب می‌شوند، با تورم بالا در بازار خوراکی‌ها روبرو شدند.
حالا نیز با شروع حملات رژیم صهیونیستی به ایران، این بار بازارهای نفت و گاز هستند که در معرض خطر جدی قرار دارند و در این میان افزایش قیمت نفت نیز می‌تواند موتور رشد دوباره تورم در جهان را رقم بزند، اتفاقی که از آن می توان به عنوان تهدیدی جدی برای اقتصادهای جهانی یاد می‌شود. به این ترتیب می‌توان حالا صریح‌تر ارزیابی کرد که اگر جنگ پیشین( روسیه و اوکراین)، قیمت غذا را با انفجاری جدی روبرو کرد، این بار احتمالا تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران دور جدیدی از افزایش قیمت در اثر رشد بهای نفت را رقم خواهد زد.
نظر شما