شکیبا کولیوند؛ بازار: تکیه بر اقتصاد نفتی و درآمدهای حاصل از آن، این روزها می‌تواند جای خود را به تکیه بر میراث بومی و عرصه فرهنگ و هنر از جمله صنایع دستی دهد چراکه در کشور ایران ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی بسیاری در این زمینه وجود دارد که می‌توان از رهگذر توسعه و فراگیری این عرصه، در مسیر تحقق برنامه‌های مختص توسعه پایدار پیش رفت.
با اندکی برنامه ریزی و حمایت از این عرصه، می‌توان هم از حیث اشتغال‌زایی و کارآفرینی و هم از حیث توسعه اقتصاد خلاق و رسیدن به توسعه پایدار با سرمایه گذاری بر صنایع دستی برنامه‌های بلندمدتی را تعریف کرد.
از سال ۲۰۰۴ شبکه شهرهای خلاق یونسکو برای ترویج همکاری میان شهرهایی به راه افتاد که از خلاقیت به عنوان عاملی راهبردی برای پیشرفت پایدار شهری استفاده کرده بودند و ۱۸۰ شهری که این شبکه را تشکیل داده‌اند، برای رسیدن به هدف مشترکی با هم کار می‌کنند که همانا، قرار دادن خلاقیت و صنایع فرهنگی در قلب برنامه‌های توسعه‌ای آنها در سطح محلی و همکاری فعال در سطح بین‌المللی است.
با پیوستن به این شبکه، شهرها متعهد می‌شوند که فعالیت‌های مثبت خود را با هم به اشتراک بگذارند و میان بخش‌های خصوصی، عمومی و جامعه مدنی همکاری ایجاد کنند تا آفرینش، تولید و توزیع فعالیت‌ها، محصولات و خدمات فرهنگی را تقویت کنند و با توسعه کانون‌های خلاقیت و نوآوری و گسترش فرصت‌ها برای افراد آفریننده و حرفه‌ای در بخش فرهنگی؛ بهبود دسترسی به زندگی فرهنگی و شرکت در آن، به ویژه برای گروه‌ها و افراد به حاشیه رانده‌شده و آسیب‌پذیر؛ ادغام کامل فرهنگ و خلاقیت در طرح‌های پیشرفت پایدار را در پیش بگیرند.
شبکه شهرهای خلاق یونسکو، هفت حوزه خلاق را پوشش می‌دهد که شامل صنایع دستی، هنرهای بوم، هنرهای رسانه‌ای، فیلم، طراحی، خوراک شناسی، ادبیات و موسیقی است.
صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران در کنار خصوصیت‌های زیبایی شناسانه و فرهنگی دارای ظرفیت‌های اقتصادی بالایی است که می‌توان با برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری واقعی در این عرصه به طور جدی به سوی تحقق اقتصاد مقاومتی، رونق تولید و جهش تولید حرکت کرد
باید پذیرفت که صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران در کنار خصوصیت‌های زیبایی شناسانه و فرهنگی دارای ظرفیت‌های اقتصادی بالایی است که می‌توان با برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری واقعی در این عرصه به طور جدی به سوی تحقق اقتصاد مقاومتی، رونق تولید و جهش تولید حرکت کرد.
خوشبختانه، این روزها شاهدیم که با ایجاد کریدور گردشگری غرب کشور زمینه برای قدم برداشتن استان‌های غربی، همدان و کرمانشاه و کردستان مهیّا شده و بدین ترتیب، می‌توان با این موقعیت پیش رو در زمینه رونق و جهش تولید نیز برنامه ریزی کرد.
چندی قبل در نشست زاگرس‌نشینان دیدیم که نام همدان به عنوان شهر خلاق صنایع دستی عنوان شد؛ اگرچه در این مسیر، جای خالی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان در نشست مذکور خالی بود و به نوعی این فرایند قرار است از سوی شهرداری همدان پیش برده شود؛ اما امید است که نیازسنجی‌ها و سیاست گذاری ها در امتداد این پرونده، با هم فکری اداره کل میراث فرهنگی ادامه یابد تا بتوان به نتیجه مناسب‌تری در این بین رسید.
شهر خلاق صنایع دستی، نشان دهنده زنده بودن این صنعت در دلِ مردم همدان است؛ به راستی اگر قدم در لالجین بگذارید و ببینید که شغل اصلی مردم این شهرستان به نوعی با سفال سرو کار دارد یا قلب تپنده مبل و منبت را در ملایر و تویسرکان از نزدیک ببینید؛ خواهید دانست که به یقین همدان زیبنده نام شهر خلاق صنایع دستی است.
البته می‌توان بدین واسطه گام‌های بعدی را در مسیر بهتر کردن شرایط برای سرپا ماندن هنرمندان و صنعتگران این عرصه برداشت و در سال جهش تولید که البته با شیوع ویروس کرونا همراه شده، دستانِ هنرمندان صنایع دستی استان را خالی رها نکرد!
شهر خلاق صنایع دستی علاوه بر جذب گردشگران داخلی و خارجی می‌تواند زمینه ساز ایحاد بازارهای فروش و تبلیغات مناسب باشد
شهر خلاق صنایع دستی با خود علاوه بر جذب گردشگران داخلی و خارجی، می‌تواند بازارهای فروش و تبلیغات مناسب در این زمینه ایجاد کند و در امتداد آن، استانداردسازی و برندسازی را برای صنایع دستی همدان محقق سازد که نتیجه همه اینها علاوه بر صادرات می‌تواند مشوقی باشد برای هنرمندان و فعالان این عرصه و این روند همانا می‌تواند رونق و جهش تولید در این بخش را رقم بزند.
اما در این بین، به راستی آیا همدان می‌تواند این عنوان را قدربداند؟ آیا زمینه‌هایی که شهر خلاق صنایع دستی می‌تواند در قالب صادرات و ایجاد اشتغال پایدار داشته باشد، مورد نظر است و برای رسیدن به این شرایط، گام‌ها محکم برداشته خواهد شد؟
شبکه شهرهای خلاق، همکار ممتاز یونسکو است و نه تنها سکویی برای تأمل بر نقش خلاقیت به عنوان اهرمی برای پیشرفت پایدار است بلکه محل پرورش فعالیت و نوآوری است؛ آیا به راستی همدان می‌تواند در این مسیر وارد کار شود؟ آیا برای رسیدن به این عنوان تلاش می‌شود تا بتوان در راستای آن بازارچه‌های صنایع دستی فعال را در استانی که نام پایتخت تاریخ و تمدن را بر خود دارد، ایجاد کرد؟ آیا در این استان، زمینه برای برندسازی محصولات و صنایع دستی استان مهیّا خواهد شد؟
آیا استانداردسازی صنایع دستی در استان همدان در برنامه‌ریزی‌ها جایگاه مناسب خود را می‌یابد؟ آیا اقتصاد همدان می‌تواند در کنار گردشگری، بر صنایع دستی استوار شود و هنرمندان این عرصه که بخش عظیمی را هم تشکیل می‌دهند، چشم انتظاری‌شان تمام شود؟
با این تفاسیر، در پایان حال که این ظرفیت برای همدان وجود دارد تا مسیرِ تبدیل شدن به شهر خلاق صنایع دستی را در پیش بگیرد و از سویی حال که می‌بینیم محور برنامه‌ریزی‌ها در استان همدان با توجه به سند توسعه راهبردی و عملیاتی استان پیش می‌رود بهتر است تا موضوعات مختص صنایع دستی را به خوبی و با قوت بیشتری دنبال نمائیم کمااینکه شاهدیم در این سند، توسعه و گسترش صنایع دستی محلی شامل سفال، سرامیک، گلیم، چرم (دباغی و سراجی)، سنگ، مصنوعات چوبی، سازه‌های سنتی چون مرواربافی و حصیربافی، طلاسازی و فرفوژه سازی جز اقدامات اولویت دار و محرک توسعه بخش صنعت و معدن مطرح شده است.
بدین سان، امید است تا عزم‌ها جزم تر و همفکری‌ها و همگامی ها در این مسیر مستدام باشد تا شاهد فرصت سوزی در این زمینه نباشیم و اعتبارات در این عرصه، قطره چکانی تزریق نشود و دستان صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی همدان خالی نماند.
نظر شما