مونا مشهدی رجبی؛ بازار: مدتها است در میان کشورهای بزرگ در حال توسعه از قبیل روسیه و چین و ایران در مورد ضرورت کاهش وابستگی به دلار در تعاملات تجاری صحبت می شود. این کشورها بر این باورند که وابستگی اقتصاد و تجارت دنیا به واحد پولی دلار باعث شده است تا امریکا قدرت زیادی در اعمال فشار و تحریم اقتصادی علیه کشورها داشته باشد و بتواند دیدگاه های خود را از طریق همین سیاست ها به دیگر کشورها تحمیل کند. اما اخیرا این دیدگاه در میان سران اقتصادی و سازمانهای جهانی هم مطرح شده است و سلطه دلار بر اقتصاد و تجارت دنیا به عنوان عاملی برای تضعیف تجارت در جهان و کاهش نرخ رشد اقتصاد دنیا در پسا کرونا عنوان شده است.
صندوق بین المللی پول هم در گزارش اخیر خود به زیان های اقتصادی و تجاری ناشی از تسلط دلار در بازار پول دنیا اشاره کرد و نوشت: «دلار هم اکنون به عنوان اصلی ترین و مهمترین ارز مورد استفاده در تعاملات تجاری دنیا است و این سلطه می تواند روی روند تجارت دنیا اثر بگذارد. یعنی شرایط داخلی اقتصاد امریکا که ارزش پول این کشور را تعیین می کند، می تواند از طریق سلطه دلار بر اقتصاد و تجارت دنیا روی وضعیت تجارت دنیا اثر منفی بگذارد و در نهایت سرعت احیای اقتصاد بعد از پایان همه گیری کرونا را کاهش دهد.»
رشد ارزش ۵ درصدی دلار در مقابل سایر ارزها بازتاب شرایط مطلوب اقتصادی یا وضعیت مطلوب تجاری در امریکا نیست بلکه تنها و تنها به این دلیل ایجاد شده است که فعالان اقتصادی در دنیا تصور می کنند دلار منبعی برای حفظ ارزش دارایی های آنها در روزهای کرونایی بود که فعالیت های اقتصادی و تجاری تعطیل است. این سیاست باعث افزایش تقاضا برای دلار شد و ارزش آن را افزایش داد
دلیل نظریه صندوق چیست؟
شاید این سوال پیش بیاید که صندوق بین المللی پول چرا این نظریه را مطرح کرده است و چگونه می تواند این نظریه را توجیه کند؟ صندوق بین المللی پول در پاسخ به این سوال نوشت: «در حالت عادی زمانی که ارزش دلار در برابر دیگر ارزهای دنیا افزایش پیدا می کند، خرید کالاهای خارجی برای امریکا تسهیل می شود زیرا ارزش پول کشورهای تولید کننده این کالاها در برابر دلار کاهش یافته است و کالاهای تولیدی آن کشورها برای خریداران امریکایی ارزان تر می شود. از طرف دیگر کشوری که ارزش پولش در مقابل امریکا کاهش یافته است، توان خرید کالاهای وارداتی امریکایی را ندارد زیرا قیمت کالاهای امریکایی یا کالاهایی که قسمت آنها به واحد دلار محاسبه می شود، برای آنها افزایش یافته است و قدرت خرید آنها تنزل یافته است.»
در نتیجه این نظریه افزایش ارزش دلار در بازار جهانی که در روزهای کرونایی اخیر هم اتفاق افتاده است می تواند روند افت تجارت جهانی در کوتاه مدت را تشدید کند و باعث کاهش سطح فعالیتهای اقتصادی در دنیا شود. صندوق بین المللی پول در این مورد نوشت: «افزایش قیمت کالاها و خدمات موجود در بازار داخلی در کشورهای وارد کننده از امریکا در کنار تاثیر ترازنامه منفی شرکتهای واردکننده کالاها روی تجارت منفی است. این در فاکتور باعث می شود تا قدرت وارداتی کالا در کشور کاهش پیدا کند. در شرایطی که دلار ارز مرجع در دنیا است و در تمامی تبادلات تجاری استفاده می شود، افزایش ارزش دلار در بازار جهانی در برابر دیگر ارزهای دیگر زمینه را برای کاهش تقاضای وارداتی از امریکا در دنیا فراهم می کند و این به معنای کاهش حجم و ارزش تجارت در جهان است.»
صندوق بین المللی پول : سلطه دلار در بازارهای دنیا باید تغییر کند و باید زمینه برای تجارت با واحدهای پولی مختلف فراهم شود یا اینکه یک ارز جهانی که هیچ گونه وابستگی به کشور خاصی نداشته باشد، به عنوان ارز مرجع برای مبادلات در دنیا معرفی شود
چرا ارزش دلار افزایش یافت
مساله دیگری که در اینجا مطرح است، دلیل افزایش ارزش دلار است. سی ان ان در این مورد نوشت: «در ماه های اخیر ارزش دلار در برابر دیگر ارزهای دنیا ۵ درصد رشد کرد. اما این رشد ارزش دلار بازتاب شرایط مطلوب اقتصادی یا وضعیت مطلوب تجاری در امریکا نیست بلکه تنها و تنها به این دلیل ایجاد شده است که فعالان اقتصادی در دنیا تصور می کنند دلار منبعی برای حفظ ارزش دارایی های آنها است. آنها در روزهای کرونایی که فعالیت های اقتصادی و تجاری تعطیل بود، اقدام به تبدیل دارایی های خود به دلار کرده بودند و این سیاست باعث افزایش تقاضا برای دلار شد و ارزش آن را افزایش داد.»
صندوق بین المللی پول بر این باور است که این رویکرد در دنیا باید تغییر کند و باید زمینه برای تجارت با واحدهای پولی مختلف فراهم شود یا اینکه یک ارز جهانی که هیچ گونه وابستگی به کشور خاصی نداشته باشد، به عنوان ارز مرجع برای مبادلات در دنیا معرفی شود. در گزارش صندوق آمده است: «زمانی که یورو به عنوان ارز کشورهای عضو اتحادیه اروپا معرفی شد، قدرت دلار در اقتصاد دنیا کاهش یافت. در سالهایی که اقتصاد اروپا قدرتمند بود و تجارت در این منطقه رونق داشت، یورو رقیبی جدی برای دلار بود اما با آغاز بحران های اقتصادی در این منطقه، یورو جایگاه خود را از دست داد و بازهم قدرت دلار بیشتر شد.»
راه حل مشکل چیست
این مرکز تاکید کرد که هم اکنون زمان تصمیم گیری های سخت در عرصه اقتصادی دنیا است. امروز باید دنیا در مورد کاهش وابستگی به دلار تصمیم گیری کند زیرا این وابستگی باعث می شود تا تجارت دنیا در این روزهای کرونایی با شدت بیشتری تضعیف شود و بعد از پایان بحران هم روند احیای اقتصاد کندتر از انتظار باشد. این تصمیم گیری سخت در روزهایی که جهان با شرایط بسیار سختی روبرو است، می تواند بسیار حیاتی و مهم باشد و حتی رویکرد آتی اقتصاد دنیا را نیز تغییر دهد.
شاید در این روزهای تاریخی، در روزهایی که جهان با ویروسی مهلک دست به گریبان است و هر روز هزاران نفر جان خود را از دست می دهند، در روزهایی که رقابت برای یافتن واکسنی برای این ویروس در دنیا بالا گرفته است و دنیا عمیق ترین و شدیدترین رکود اقتصادی تاریخ را تجربه می کند، سلطه دلار بر اقتصاد دنیا هم پایان یابد و جایگزینی برای این ارز در دنیا پیدا شود. تحولی که به خودی خود می تواند از قدرت اقتصادی امریکا در دنیا بکاهد و جایگاه این کشور به عنوان برترین و بزرگترین اقتصاد دنیا را نیز متزلزل کند.
نظر شما