به‌گزارش بازار، سیاست دولت سیزدهم در حوزه سوخت بر مدار افزایش ظرفیت تولید بنزین در پالایشگاه‌های موجود و نیز احداث یا بهره برداری از پالایشگاه‌های فراسرزمینی به همراه مدیریت مصرف سوخت چرخید و دولت با تدوین چند سناریو توانست کم‌کاری‌های گذشته را تا حد زیادی جبران کند.
به اعتقاد تحلیلگران، رویکرد دولت دوازدهم نسبت به ساخت پالایشگاه چندان مناسب نبود، شاید بتوان بخش عمده‌ای از شرایط ناترازی سوخت در کشور را به همان زمان نسبت داد، در آن زمان بیژن زنگنه، وزیر سابق نفت ساخت پالایشگاه را یک کار غیر اقتصادی و حتی کثیف قلمداد می‌کرد، هرچند آن موقع هم کارشناسان نسبت به ضرورت ساخت پالایشگاه هشدار داده بودند اما زنگنه اخیرا با تکرار همان ادبیات در نهمین کنگره راهبردی نفت و نیرو گفته است که: «بنده هیچ دلیل اقتصادی و فنی قابل قبول برای الزام ساخت پالایشگاه برای جلوگیری از صادرات نفت خام درنیافته ام، در ۵۰ سال اخیر هیچ کشوری در حوزه پالایشی و پتروشیمی سرمایه گذاری نکرده زیرا توجیه اقتصادی کم است».
این صحبت‌ها در واقعیت به گونه دیگری است؛ کشور چین نمونه نقض این تفکر است، این کشور با واردات ۱۱.۴ میلیون بشکه در روز نفت خام و پالایش بیش از ۱۷ میلیون بشکه در حوزه توسعه زنجیره ارزش نفت خام اقداماتی را انجام داده است و طی سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ با سرمایه‌گذاری بیش از ۵۸ میلیارد دلاری برای ساخت پالایشگاه، حدود ۲.۴ میلیون بشکه در روز به ظرفیت پالایشی خود افزوده است و قصد دارد تا ۲۰۲۵ ظرفیت پالایشی خود را به ۲۰ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
همچنین در حال حاضر پنج پروژه بزرگ پایین دستی در خاورمیانه از جمله پالایشگاه جدید الزور، پالایشگاه‌های راس تنوره و ریاض آرامکو، پروژه انعطاف پذیری نفت ادنوک، برنامه مدرن سازی باپکو (BAPCO) و مجتمع پالایش و پتروشیمی دقم در جریان است.
پالایشگاهی که از زیان به سود رسید
این روزها اما با سوددهی پالایشگاه آبادان، پالایشگاهی که قصد داشتند آن را رایگان واگذار کنند، بار دیگر از رویکرد اشتباه قبلی پرده برداشته شد، آنطور که جواد اوجی روز گذشته در نشست هیأت دولت اعلام کرد که در سال ۱۳۹۴ وزیر نفت وقت با اعلام زیان‌ده بودن این پالایشگاه گفته بود، دولت حاضر است آن را رایگان واگذار کند، با اقداماتی که در دولت مردمی با تکیه بر توان سازندگان، متخصصان و پیمانکاران داخلی و به بهره‌برداری رساندن فاز دوم این پالایشگاه انجام شد، پالایشگاه آبادان امروز یکی از سود ده‌ترین واحدهای تولیدی است که سال گذشته ۱۲ همت سودآوری داشته است.
وی با اشاره به رسیدن تولید بنزین در این پالایشگاه از ۸ میلیون لیتر در روز در ابتدای دولت مردمی به ۱۵ میلیون لیتر، تولید گازوئیل از روزانه ۱۵ میلیون لیتر به ۱۹ میلیون لیتر و کسب رتبه نخست صادرات در بورس کالا و انرژی در سال گذشته گفت: تا ۲ ماه آینده واحد هیدروکراکر این پالایشگاه نیز به بهره‌برداری خواهد رسید و مابه‌ازای ارزی تولید گازوئیل یورو ۵ آن ۳ میلیون یورو دیگر افزایش خواهد یافت.
تلاش برای تحریف واقعیت
اما این صحبت‌ها ظاهرا چندان به مذاق سینه‌چاکان وزیر پیشین خوش نیامده و سعی کردند با اعلام برخی اخبار جعلی این موضوع را تحریف کنند اما واقعیت این است که سوددهی پالایشگاه آبادان در سال ۱۳۹۹ طبق صورت نهایی تأییده شده حسابرسی پالایشگاه مبلغ ۴۱۳ میلیارد تومان معادل ۴ دهم همت بوده که با احتساب نرخ تسعیر، حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیون دلار می‌شود. بنابراین مدارک گمراه‌کننده منتشر شده در برخی پایگاه‌های خبری یا اکانت های شبکه های اجتماعی، پیش‌نویس اولیه بوده است.
براساس همین اسناد مالی، در سال ۱۳۹۸ مبلغ ۳.۹ همت ضرر متوجه پالایشگاه آبادان شده است که با توجه به نرخ تسعیر همان زمان (۴۲۰۰ تومان) مبلغی حدود ۹۳۰ میلیون دلار زیان را نشان می‌دهد. در سال ۱۴۰۰ و با روی کار آمدن دولت سیزدهم، سوددهی این مجتمع پالایشی به ۱۰.۶ همت معادل ۴۲۵ میلیون دلار رسیده است که نشان‌دهنده تحول در این پالایشگاه در دو سال اخیر بوده است.
این روند سوددهی همچنان ادامه داشت تا جایی که در سال ۱۴۰۲ به مبلغ ۱۲ همت به‌عنوان حداقل سود رسید که با احتساب نرخ تسعیر سال گذشته مبلغی معادل ۳۱۷ میلیون دلار سوددهی را نشان می‌دهد؛ بنابراین باید گفت بعضی اطلاعات منتشر شده کاملا خلاف واقعیت است و با حذف مستندات واقعی منتشر شده است.
پروژه ملی و بزرگ فاز ۲ که از سال ۱۳۹۶ آغاز شده بود و قرار بود ظرف سه سال و نیم به بهره‌برداری برسد، پس از چهار سال و درحالی که تنها ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشت و سررسید اقساط منابع مالی آن فرارسیده بود، تحویل دولت سیزدهم شد. به همین دلیل به‌اجبار به دلیل سررسید شدن اقساط، در سال ۱۴۰۰ دو قسط اول و دوم از اصل منابع پرداخت شد که ضرر بزرگی به شمار می‌آمد.
دولت سیزدهم با عزم و جدیتی که برای تکمیل این پروژه نشان داد، در مدت‌زمانی کمتر از ۱۴ ماه این پروژه را با ثبت رکوردی بی‌نظیر به مرز ۹۰ درصد پیشرفت رساند و نخستین واحد ۲۱۰ هزار بشکه‌ای را در روز پایانی سال ۱۴۰۱ با حضور رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید که سبب تحولی بزرگ در پالایشگاه شد.
اما این پروژه شاید دلیل اصلی جهش سود پالایشی پالایشگاه نبود و درواقع افزایش ظرفیت محقق‌شده، با طرحی ابتکاری با استفاده از امکانات موجود اجرایی شد و ظرفیت این پالایشگاه که قرار بود پس از راه‌اندازی فاز ۲ به ۳۶۰ هزار بشکه محدود شود، تا ۴۲۲ هزار بشکه در سال ۱۴۰۲ افزایش یافت و مقدار تولید بنزین و نفت‌گاز را به مقدار قابل توجهی در سال ۱۴۰۲ رسید.
رفع ناترازی با تولید روزانه ۱۵ میلیون لیتر بنزین
حکیم قیم - مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان درباره حجم تولید محصولات اصلی این پالایشگاه با افزایش ظرفیت پالایشی این مجتمع گفت: مقدار تولید بنزین پالایشگاه آبادان در زمان آغاز به کار دولت سیزدهم، ۸.۸ میلیون لیتر بود که در انتهای سال ۱۴۰۲، این عدد با ثبت رقم میانگین ۱۵ میلیون لیتر در روز، تولید بنزین را در این پالایشگاه به دو برابر رساند و سبب شد نقشی بسزا در کاهش ناترازی انرژی کشور داشته باشیم.
به گفته وی در نفت‌گاز نیز با طرح ابتکاری وزارت نفت در فصل سرما که نیاز وافر به گاز طبیعی داشتیم، مازوت را با نفت‌گاز جایگزین کردیم. نزدیک به ۳ میلیارد لیتر نفت‌گاز در نیروگاه‌های برقی ما در سال ۱۴۰۲ به مصرف رسید که ۲ میلیارد لیتر آن را پالایشگاه آبادان از محل افزایش ظرفیت خود به انجام رسانده است و توانستیم بیش از دوسوم ناترازی انرژی در این بخش را از محل تولیدات پالایشگاه آبادان رفع کنیم که علاوه بر تأمین نیاز داخلی، باعث جلوگیری از خروج ارز و واردات سوخت به کشور شد. با تکمیل فاز ۲ در ماه آینده، دوباره ۳ تا ۴ میلیون لیتر به تولید نفت‌گاز پالایشگاه آبادان افزوده شده و شاهد ناترازی در این بخش نباشیم.
پیش‌بینی رشد ۲۰درصدی سوددهی پالایشگاه آبادان در سال ۱۴۰۳
قیم برنامه سال ۱۴۰۳ این پالایشگاه در سال ۱۴۰۳ را پالایش میانگین ۴۸۰ هزار بشکه نفت خام در روز اعلام کرد و گفته است: پیش‌بینی می‌کنیم ظرفیت پالایشی واقعی امسال به روزانه ۵۰۰ تا ۵۲۰ هزار بشکه برسد و بتوانیم از همین محل، بودجه تکمیل بخش دوم فاز دوم را نیز تأمین کنیم. در برنامه هفتم توسعه در نظر داریم با نوسازی واحدهای قدیمی با تکنولوژی داخلی، ضمن افزایش بهره‌وری واحدهای تقطیر و پالایشی، ظرفیت پالایشگاه را افزایش داده و نیازهای داخلی را تا حد امکان تأمین کنیم.
تولید روزانه ۲۱ میلیون لیتر بنزین و ۲۵ میلیون لیتر نفت‌گاز در پایان سال ۱۴۰۳
با توجه به افزایش ظرفیت پارسال، مقدار تولید نفت‌گاز حدود ۱۹ میلیون لیتر در روز است که انتظار می‌رود طی دو ماه آینده این مقدار به ۲۳ میلیون لیتر در روز و در پایان سال ۱۴۰۳ به ۲۵ میلیون لیتر در روز برسد. در حوزه بنزین نیز در سال ۱۴۰۲ مقدار ۱۵ تا ۱۸ میلیون لیتر تولید بنزین صورت گرفت که این مقدار طی ۵۰ روز نخست سال ۱۴۰۳ به بیش از ۱۸ میلیون لیتر رسیده است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال، این رقم به ۲۰ تا ۲۱ میلیون لیتر در روز برسد.
با این اوصاف پالایشگاهی که روزی امیدی به احیای آن نبود اکنون عملیات اجرایی بخش دوم فاز ۲ طرح توسعه پالایشگاه آبادان، از چند هفته آینده آغاز می‌شود، سرمایه‌گذاری این پروژه معادل ۲ میلیارد دلار است و ظرف ۴۲ ماه اجرایی خواهد شد که نقش مهمی در افزایش اشتغال‌زایی و ایجاد ارزش افزوده در کشور خواهد داشت.
حرکت از مدار زیان به سمت سود و تعریف واقعی، نماد خودباوری ملی و «ما می‌توانیم» در پالایشگاه آبادان و به واسطه تدبیر دولت سیزدهم محقق شد، امید است با حرکت مستمر و رو به رشد این دولت در آینده شاهد رفع کامل ناترازی در حوزه سوخت باشیم.
نظر شما