سفری به خانه های قدیمی بیرجند/اصالتی که گردشگر را جذب می کند

خبرگزاری بازار، گروه استان ها: روزهای ابتدایی سال نو همواره فرصتی را برای گردشگری فراهم می کند. دیدن جاذبه های گردشگری هم انسان را میراث فرهنگی و تمدن آن منطقه آشنا می کند و هم در دل خود درآمد زایی برای آن شهر را به همراه دارد.

خانه های قدیمی شهر بیرجند یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری مرکز خراسان جنوبی است. خانه هایی که بی شک هر بیننده را به خود جلب می کند.

گذری هر چند کوتاه به این خانه های قدیمی در قالب کلمه و واژه می زنیم تا بیشتر از قبل با این جاذبه زیبا آشنا شویم

خانه تاریخی پردلی بیرجند یکی از آثار قدیمی و نمونه بارز و چشمگیر بناهای سنتی مسکونی در مناطق نیمه کویری با ویژگی درون گرایی است که مشخصه معماری اصیل ایرانی به ویژه در مناطق گرم و خشک است.

خانه پردلی از معماری زیبا تا نمایش منسوجات سنتی

ستون‌های خانه پردلی نشان دهنده مرحله گذر از معماری اصیل ایرانی است و اولین عنصر معماری این ساختمان، سر در ورودی است که دارای تزئینات آجر کاری است.

در این بنا عناصری همچون سردر ورودی، هشتی، دالان، حیاط مرکزی، ایوان ستون‌دار، و اتاق‌های اطراف حیاط ساختار معماری بنا را شکل داده‌اند. قسمت اصلی صحن مربوط به ستون‌هایی است که از زیر سقف پیش ایوان آغاز شده و به کف صحن می‌رسد.

گفتنی است این اثر زیبا در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه پردلی در حال حاضر تبدیل به موزه لباس و منسوجات سنتی خراسان جنوبی شده است و فروش البسه با پارچه های خاص چون پنبه مله برای گردشگران بسیار جالب است و زمینه درآمد زایی را نیز فراهم کرده است.

خانه قدیمی اعتمادی نیا مرکز صنایع دستی خراسان جنوبی

خانه اعتمادی‌نیا یکی از خانه‌های تاریخی شهر بیرجند در خراسان جنوبی است که قدمت آن به اواخر دوره قاجار بازمی‌گردد. این خانه در سال‌های قبل تغییر کاربری داد و به مرکز تخصصی صنایع دستی تبدیل شده است.

این بنا دارای دو ورودی است. ورودی اصلی آن در قسمت غربی ساختمان واقع شده و ورودی دیگر آن در قسمت شرقی آن واقع شده است.
پس از ورود به این بنای تاریخی، قسمتی به عنوان فضای توقف وجود دارد، سپس وارد راهرویی خواهید شد که از آنجا می‌توانید به نظاره گری حیاط بزرگ آن بنشینید.

در اطراف حیاط، بخش‌هایی با کاربری‌های مختلف وجود دارد و اطراف آن با آجرکاری تزئین شده که به زیبایی آن افزوده است.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد خانه اعتمادی نیا، عدم دید آن به خانه‌های مجاور است و با وجود ارتفاع بلند بنا نسبت به اطراف و همچنین پلکانی بودن آن، این اصل رعایت شد است و البته همچنین ساختمان‌های مجاور نیز بر فضای درونی آن اشراف ندارند.

قصه خانه مرحوم هادوی

هر کدام از این خانه‌ها قصه و روایت خاص خود را دارند، برخی چون خانه مرحوم آیت الله هادوی از گذشته ملجأ و پناهگاه مردم بوده و در آن مراسم عزاداری ماه محرم و صفر برگزار می شده است و برخی از این خانه‌های تاریخی امروز تبدیل به اقامتگاه بوم گردی شده است.

خانه هادوی مربوط به دوره قاجار است و در بیرجند، کوچه پست قدیم، روبروی مدرسه شوکتیه واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۵۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه فروتنی جایی برای علاقمندان به عروسک هایی با قصه های خاص

خانه فروتنی مربوطه به اواخر دوران قاجار است که گذشت زمان موجب خرابی بخش‌هایی از این خانه زیبای تاریخی شد اما در سال ۱۳۸۰ که این بنا در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، مرمت این خانه نیز آغاز گشت.

این خانه زیبای قدمی امروز تبدیل به موزه عروسک‌ها شده و عروسک‌های محلی و قدیمی این منطقه که هر کدام قصه‌ای برای گفتن دارند، در این موزه به نمایش گذاشته می‌شوند.

این عروسک‌ها به دست زنان محلی و روستایی ساخته شده‌اند و هدف از افتتاح این موزه، حمایت از زنان روستایی و کمک به معیشت آنان بوده که تا امروز نیز تا حدود زیادی به هدف خود رسیده است و البته انتظار حمایت بیشتری می‌رود.

بازدیدکنندگان ضمن تماشای عروسک‌های مختلف کشورمان و آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی منطقه، می‌توانند از تماشای معماری زیبای این خانه لذت ببرند

همچنین می‌توانند با نحوه عروسک‌سازی زنان بومی منطقه آشنا شوند و سوغاتی ارزشمند از این مکان برای خود تهیه نمایند و با خرید خود به توانمندسازی زنان روستایی که این عروسک ها را می سازند کمک کنند.

از دیگر خانه های قدیمی شهر خانه تاریخی خورشید زاده است که در مردادماه ۱۴۰۲ مرمت و احیا شده است. این خانه قدیمی در خیابان منتظری ۴ قرار دارد.

خانه آراسته جلوه دیگری از معماری ایرانی

خانه آراسته در محله قدیمی خواجه ها شهر بیرجند از خانه های تاریخی دوره قاجار است. عناصر این خانه مانند خانه های معماری بومی منطقه شامل ورودی، هشتی، دالان ورودی، حیاط مرکزی و اتاق های پیرامونی حیاط است.

از ویژگی های خانه طاقهای دور حیاط و تزیینات گچی طاقها و قوسهاست. بنا یک طبقه است و ایوان های دور حیاط به طاقهای کوچکتر با درهای چوبی تقسیم شده و ریتم جالبی را ایجاد کرده و دیوار حیاط را از یکنواختی درآورده است.

فضای اصلی خانه ایوان شاه نشین با ستونهای بلند تزیین شده با گچ است. مصالح اصلی به کار رفته در بنا خشت و گل است. در وسط حیاط حوضی با فرم هشت ضلعی در خارج و دایره در داخل ساخته شده. این بنا در خیابان منتظری، کوچه پست قدیم قرار گرفته و ثبت ملی شده است.

حتی اگر فرصت سفر به شهرهای دیگر را نداریم می توان با چرخی در شهر و دیدن آثار تاریخی بیرجند که تاکنون از بازدید از آن محروم بوده ایم بیش از قبل به داشته های فرهنگی شهرمان افتخار کنیم.