ملیحه خورده پا؛ بازار: در ماههای اخیر قیمت مرغ نوسانات مثبت و منفی بسیاری را تجربه کرده است، در شرایطی که قیمت مرغ برای مصرف کننده از سوی ستاد تنظیم بازار کیلویی ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان تعیین شده بود به دلیل کاهش تقاضای ناشی از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی هتلها و رستورانها قیمت مرغ در واحدهای صنفی به کیلویی ۸ تا ۹ هزار تومان هم رسید.
زیان ناشی از عدم خرید محصول در بازار و بالا بودن میزان جوجه ریزی به نسبت تقاضای خرید در بازار از یک سو و مشکلات تامین نهاده های دامی به دلیل ایراداتی که در سیستم توزیع این اقلام وجود دارد از سوی دیگر موجب شد تا مرغداران در بازه ای از زمان اقدام به از بین بردن جوجه های یک روزه کنند.
وعده های مسئولان برای تامین ارز واردات نهاده های دام و طیور و رفع اشکالات سامانه بازارگاه در ماهها و هفته های اخیر امیدواری را در دل فعالان صنعت دام و طیور ایجاد کرد که شاید با رفع بخشی از موانع تولید بتوانند مشاغل موجود در این صنایع را حفظ و با ایجاد رونق در بازار و تعیین نرخ منطقی برای عرضه مرغ و سایر اقلام پروتئینی بخشی از زیان های فعالان این صنف جبران شود. در روزهای اخیر ستاد تنظیم بازار قیمت مرغ برای مصرف کنندگان را کیلویی ۱۵ هزار تومان به علاوه مثبت و منفی پنج درصد در استان های مختلف تعیین و اعلام کرده است اما واقعیت بازار و نرخ هایی که مصرف کنندگان و توزیع کنندگان مرغ تجربه می کنند رقمی بسیار متفاوت تر از قیمت های اعلامی ستاد تنظیم بازار است.
با غلامعلی فارغی، عضو کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران و رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه درباره وضعیت صنعت دام و طیور و تبعات قیمت گذاری از سوی ستاد تنظیم بازار بر روی قیمت مرغ و سایر محصولات پروتئینی به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
برای ما مشخص نشد که افزایش قیمت جوجه یک روزه نیز با چه ملاکی انجام شد. قیمت جوجه یک روزه در سال گذشته نسبت به سال ۹۷، هشت درصد افزایش یافت و امسال در مقایسه با سال گذشته ۱۵ درصد ولی برای فعالان صنعت مرغداری مشخص نیست که با چه ملاکی افزایش ۱۵ درصدی را اعمال کردند. در قیمت جوجه یک روزه و مرغ و ... مولفههایی مانند قیمت نهاده های دامی، واکسن، تورم، دارو، هزینه کارگری و... موثر است که هر کدام از این مولفه ها به تنهایی بیش از ۱۵ درصد افزایش را تجربه کردند
* قیمت مرغ از سوی ستاد تنظیم بازار کیلویی ۱۵ هزار تومان اعلام شده است اما قیمت مرغ در کشتارگاه بیشتر از این رقم به دست توزیع کنندگان می رسد؟ دلیل این تفاوت قیمت چیست؟
زمانی که مرغدار کنجاله سویا را با قیمت هفت هزار تومان و ذرت را کیلویی ۲۵۰۰ تومان می خرد و این نرخها هیچ تشابه ای به قیمت نهاده های دامی که در سامانه بازارگاه اعلام می شود، ندارد چطور می توان انتظار داشت که قیمت مرغ بر اساس آنچه که ستاد تنظیم بازار تصویب کرده است به دست مصرف کنندگان و توزیع کنندگان برسد.
در شرایطی که قیمت عرضه مرغ با نرخ مصوب فاصله دارد نگاه تمامی رسانهها همانند دولت به سمت مصرف کننده است در حالیکه اگر شرایط اقتصادی کشور خوب باشد و مصرف کنندگان درآمد مناسبی داشته باشند پذیرش افزایش قیمت راحتتر انجام می شود. بدون تردید در اقتصادی که فلج شده باشد به طور واقعی قدرت خرید مردم کم و بیکاری زیاد می شود.
* آیا با قیمت مصوب مرغ که از سوی ستاد تنظیم بازار تعیین و اعلام شده موافق هستید؟ آیا این نرخ گذاری بر مبنای شرایط واقعی تولید تعیین شده است؟
تعیین قیمت از سوی ستاد تنظیم بازار و اعلام نرخ مصوب دادن کد اشتباه به بازار و عامل به انحراف کشیدن افکار عمومی است. با توجه به مشکلاتی که تولیدکنندگان در تامین نهاده های دامی، دارو و مکمل ها و ... دارند قیمت هر کیلو مرغ زنده ۱۲ تومان و قیمت لاشه مرغ بین ۱۶ تا ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان تمام می شود بنابراین باید هر کیلو مرغ با قیمت ۱۸ تا ۱۸۵۰۰ تومان در بازار عرضه شود اما ستاد تنظیم بازار قیمت هر کیلو مرغ را ۱۵ هزار تومان تعیین کرده است. حال سوال اساسی این است که وقتی قیمت لاشه مرغ کیلویی ۱۶ تا ۱۶۵۰۰ تومان تمام می شود چطور می توان این محصول را با نرخ ۱۵ هزار تومان عرضه کرد.
تنظیم بازار با قیمت گذاری اجباری صورت نمی گیرد، قیمت گذاری از سوی ستاد تنظیم بازار موجب می شود تا افکار عمومی به انحراف کشیده شود و به همین دلیل مصرف کننده گمان می کند که مرغ را گران می خرد و یا اینکه افزایش قیمت داشته است.
به جای قیمت گذاری دستوری فکری برای مدیریت و برنامه ریزی در تولید، واردات و توزیع نهادهها شود تا این همه در تولید دچار تنش نشویم.با قیمت گذاری دستوری به شدت مخالف هستیم زیرا ستاد تنظیم بازار برای قیمت گذاری نظر بخش خصوصی، تشکلها و فعالان صنعت مرغداری را جویا نشد و مساله جالب تر این است که در تعیین قیمت مصوب مرغ وزارت صمت حتی به پیشنهادات وزارت جهاد کشاورزی نیز توجهی نکرد.
قیمت مصوب مورد نظر تشکلها و وزارت جهادکشاورزی برای هر کیلو مرغ بین ۱۸ تا ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان بود اما ستاد تنظیم بازار نسبت به این دیدگاهها بی تفاوت بوده و به آنها توجهی نکرد.
نکته حایز اهمیت این است که برای ما مشخص نشد که افزایش قیمت جوجه یک روزه نیز با چه ملاکی انجام شد. قیمت جوجه یک روزه در سال گذشته نسبت به سال ۹۷، هشت درصد افزایش یافت و امسال در مقایسه با سال گذشته ۱۵ درصد ولی برای فعالان صنعت مرغداری مشخص نیست که با چه ملاکی افزایش ۱۵ درصدی را اعمال کردند. در قیمت جوجه یک روزه و مرغ و ... مولفه هایی مانند قیمت نهاده های دامی، واکسن، تورم، دارو، هزینه کارگری و... موثر است که هر کدام از این مولفهها به تنهایی بیش از ۱۵ درصد افزایش را تجربه کردهاند. حال سوال ما از مسئولان ستاد تنظیم بازار این است که بر مبنای چه معیاری افزایش قیمت جوجه یک روزه را ۱۵ درصد اعلام کردند؟ بدون تردید افزایش قیمتها را نباید با لج و لجبازی انجام داد زیرا با لج بازی که نمی توان اقتصاد کشور را اداره کرد.
در ماههای اخیر صنعت مرغداری بیش از شش هزار میلیارد تومان زیان دهی داشته است و این امر موجب شده تا با عرضه مرغ ارزان سفره مردم رنگین شود اما مرغداران بیش از این نمی توانند ضرر و زیان را تحمل کنند. با ادامه این شرایط و برای سر پا ماندن مرغداران قیمت هر کیلو مرغ در ماههای آتی تا ۵۰ هزار تومان باید برسد بنابراین اگر دولت می خواهد این صنعت پا برجا بماند و سفره مردم نیز بیش از این کوچک نشود باید اقدام به توزیع کالا با کوپن نماید
* مهمترین چالشهایی که تولیدکنندگان و فعالان صنعت مرغداری تجربه می کنند، چیست؟
یکی از عمدهترین چالشهایی که پیش روی مرغداران است ایرادات سامانه بازارگاه و اختلالی است که در مسیر تامین نهاده های دامی ایجاد شده است. به دلیل توزیع غلط نهاده های دام و طیور در بازار مرغدار دسترسی به نهاده ندارد و ناچارا باید نهاده های دامی را چندین برابر قیمت تعیین شده خریداری کند.
یکی دیگر از مشکلات مرغداران این است که هزینه های تولید را بر مبنای نرخ های واقعی در اقتصاد پرداخت می کنند اما هنگام قیمت گذاری از سوی ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به این مولفه توجه نمی شود. به عنوان مثال در قیمت گذاری از سوی این دو دستگاه قیمت لتیونین ۴۰ هزار تومان لحاظ می شود و این درحالی است که مرغدار با قیمت ۱۰۰ هزار تومان لتیونین را باید بخرد. بدون تردید قیمت واقعی آن چیزی است که ما پول می دهیم و جنس را می خریم و قیمت گذاری روی کاغذ بر مبنای واقعیت نیست.
* نقش سیاست گذاری و برنامه ریزی دولت در منفی شدن شرایط صنعت مرغداری تا چه حد است؟
تبعات سیاستگذاریها و برنامه ریزی های اشتباه در صنعت مرغداری خود را با نابود شدن جوجه ها و تضییع پتانسیل بخش تولید خودنمایی می کند. متاسفانه به دلیل سوء مدیریت، تولید کشور را ضایع می کنیم اما به جای طرح این سوال از مسئولان که چرا در سال جهش تولید اقدام به نابودی بخش تولید می کنند به اشتباه به سراغ تولیدکنندگان می روند.
عدم توزیع نهاده های دامی با قیمت مناسب، افزایش خودخوری در مرغها به دلیل کمبود دان، افزایش تلفات ناشی از نبود دان و ... موجب شد تا میزان عرضه مرغ در بازار کاهش یافته و قیمت آن گرانتر شود. براساس آمار میزان جوجه ریزی در اردیبهشت ۱۱۷ میلیون قطعه بود که باید از این میزان جوجه ریزی ۲۲۵ هزار تن گوشت مرغ به دست می آمد اما به دلیل کمبود دان مرغداران به جای به دست آوردن ۲.۵ کیلو گوشت از هر جوجه دو کیلو گوشت به دست بیاورند که تبعات این امر منجر به کاهش میزان عرضه مرغ در بازار و در نهایت گرانی قیمت این محصول و زیان دهی مرغداران شده است.
* افزایش قیمت مرغ بنا به هر دلیلی که صورت بگیرد در نهایت نتیجه اش در سفره مردم خودش را نشان خواهد داد و در نتیجه سبد معیشت مردم کوچکتر می شود. کوچک شدن سفره مردم نیز به منزله کاهش مصرف و بازپس زدن اجناس و محصولات تولیدی به کارخانجات و واحدهای تولیدی است که در نهایت منجر به افزایش بیکاری و تعطیلی کارخانجات می شود. با توجه به این مسایل برای حفظ تولید و اشتغال چه اقداماتی باید از سوی دولت انجام شود؟
تولیدکنندگان عامل ایجاد تورم نیستند اما تبعات ناشی از افزایش نرخ تورم را با ضررهای سنگین متحمل می شوند. برای تولید گوشت مرغ بیش از ۲۰ قلم کالا استفاده می شود که تورم تمامی آن به تولیدکننده وارد می شود و در نهایت نیز انتظار می رود تا تنظیم بازار با زیان دهی تولیدکنندگان انجام شود.
در ماههای اخیر صنعت مرغداری بیش از شش هزار میلیارد تومان زیان دهی داشته است و این امر موجب شده تا با عرضه مرغ ارزان سفره مردم رنگین شود اما مرغداران بیش از این نمی توانند ضرر و زیان را تحمل کنند. با ادامه این شرایط و برای سر پا ماندن مرغداران قیمت هر کیلو مرغ در ماههای آتی تا ۵۰ هزار تومان باید برسد بنابراین اگر دولت می خواهد این صنعت پا برجا بماند و سفره مردم نیز بیش از این کوچک نشود باید اقدام به توزیع کالا با کوپن نماید.
به منظور حفظ صنعت مرغداری و کوچک نشدن سفره مردم باید دولت مرغ را از مرغداران خریده و به جای دادن یارانه در حلقه اول تامین و توزیع مواد اولیه این صنعت یارانه را در قالب توزیع کالا با کوپن مستقیم به دست مصرف کنندگان برساند تا بدین ترتیب تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بیش از این زیان نبینند.
با توجه به شرایط فعلی اقتصاد چاره ای جز بازگشت به سیاست های اقتصادی ۴۰ سال قبل نداریم. زمانی که در اقتصاد با بحران مواجه هستیم باید تصمیمات بحرانی بگیریم. در شرایط بحرانی نقش سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و ستاد تنظیم بازار چیزی به غیر از اتخاذ تصمیمات درست و منطبق با شرایط بحران نیست.
* با توجه به شرایط فعلی اقتصاد کشور؛ کاهش قدرت خرید مردم و تحمیل زیان های کلان به تولیدکنندگان آینده صنعت مرغداری را چگونه ارزیابی می کنید؟
مرغداران با توجه به شرایط موجود اقتصادی کشور در حال خروج از چرخه تولید به صورت تدریجی هستند. روند خروج مرغداران از چرخه تولید آغاز شده است و این یک مساله اختیاری و انتخابی نیست بلکه شرایط اقتصادی کشوری چاره ای به غیر از توقف فعالیت را برای ما باقی نگذاشته است.
عدم حمایت از تولیدکنندگان و مرتفع نشدن موانع تولید می تواند صنعت مرغداری را به صورت کامل تعطیل کرده و کشور را از تولید و صادرات مرغ به واردات این کالا برساند.
نظر شما