اکبر محمودی؛ بازار: زمانی که دفترچه طرح تفصیلی شهر تهران و به عبارت دیگر ضوابط طرح تفصیلی بیست ساله در شهر تهران آماده شد، با بررسی مناطق و محلات مختلف شهر تهران و در نظر گرفتن زیرساخت های طرح تفصیلی و بررسی بر و کف منطقه و ساختمان هایی که در آن محدوده وجود دارند، برخی مناطق شهر تهران به صلاحدید هیئت ناظر و تحت شرایط خاصی به عنوان بافت فرسوده شهر تهران در نظر گرفته شد.
آخرین تدوین بر روی دفترچه طرح تفصیلی بند پانزده- دو در تاریخ ۳۰ اردیبهشت سال ۱۳۹۸ انجام شد. در این بخشنامه جدید بافت فرسوده تهران در مورد ساختمان های واقع شده در بافت فرسوده ابلاغیه جدید صادر شد.
بعد از آن در در سال ۱۴۰۱ یک سری تغییرات در بخشنامه بافت فرسوده اعمال شد. این تغییرات شامل صدور الحاقیه جدید بافت فرسوده و اصلاحاتی در مورد ضوابط و قوانین ساخت و ساز در بافت فرسوده تهران میشود.
در آخرین اصلاحیه بافت فرسوده تهران، تصمیم سازان شهرسازی و شهرداری تهران به این نتیجه رسیده اند که هیچ چیز مانند تراکم تشویقی در بافت فرسوده، مالکان و سازندگان را برای عملیات ساختمانی و ساخت و ساز در شهر تهران ترغیب نمیکند.
با توجه به وسعت شهر تهران، بافت فرسوده تهران در تمام مناطق وجود دارد. طبیعتاً هرچه به سمت مرکز شهر تهران و جنوب شهر تهران میرویم گستردگی بافت فرسوده افزایش می یابد.
مناطقی از شهر تهران که اخیرا مورد اقبال سازندگان قرار گرفته است و به عبارت دیگر نوساز ترند، مانند منطقه ۲۲یا منطقه ۵، طبیعتاً دارای بافت فرسوده کمتری هستند. مناطقی مثل منطقه ۱۱ یا ۱۲ و مناطق مرکزی و جنوبی تهران بیشترین گستردگی از لحاظ بافت فرسوده را دارد.
حال سوال این است چرا در طی سال های گذشته علیرغم مشخص شدن پهنه ها و مناطق دارای بافت فرسوده و از سوی دیگر میزان تسهیلات و چگونگی ورود به این بافت ها همچنان نوسازی دچار مشکل است.
برخی کارشناسان دلیل کُندی بازسازی بافت فرسوده را نه تغییرات مدیریتی بلکه همسو نشدن فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و کالبدی در بافت های فرسوده عنوان می کنند.
سکونت ۳۷ درصد از جمعیت تهران در بافت فرسوده نشان می دهد که باید بهسازی و نوسازی بافت فرسوده در دستور کار قرار بگیرد و تمام نهادهای دولتی و خصوصی، شهرداری و دولت به کمک یکدیگر بشتابند.
همراهی سازمان ها و نهادها برای بازسازی بافت فرسوده همانطور که رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی می گوید اگر مجموعه شهرداری، دستگاههای خدمات رسان و وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن بتوانند به صورت هماهنگ و با یک سیاست واحد و در یک راستا وارد بافت فرسوده شوند قطعا می توانیم در این بخش تحول بزرگی را در بخش نوسازی و احیای بافت فرسوده رقم بزنیم.
صالحی ورود بنیاد مسکن به احیای بافت فرسوده را نقطه عطفی در احیاء و نوسازی بافت فرسوده می داند و می گوید: بنیاد مسکن قرار است با تفاهم نامه ای که با شرکت بازآفرینی شهری امضاء می کند به طورت نقطه ای و محدود به بافت فرسوده ورود کند و قطعا این اقدام با تجربه ای که بنیاد مسکن دارد می تواند موفقیت آمیز باشد.
متن کامل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری «بازار» با «غلامرضا صالحی» رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی را با هم می خوانیم:
در برنامه هفتم توسعه ساخت حدود ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در حوزه ای که مربوط به مسکن روستایی و شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر می شود دیده شده است و آمار و ارقام خوبی دیده شده است
* آیا در برنامه هفتم توسعه به مسکن روستایی توجه ویژه ای شده است؟
در ماده ۵۰ برنامه هفتم توسعه موضوع کلی مسکن دیده شده است اما نظر شخصی بنده این است که در برنامه هفتم توسعه به مسکن روستایی توجه خوبی شده است و ۲۰۰ هزار فقره ای که در سال های قبل بوده و قانون بوده است ادامه داشته و لحاظ شده است علاوه بر آن در بحث نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده و تامین مسکن اقشار کم درآمد هم ۱۰۰ هزار واحد مسکونی دیده شده است. تصور ما این است که ساخت حدود ۵۰۰ هزار واحد مسکونی در حوزه ای که مربوط به مسکن می شود دیده شده است و آمار و ارقام خوبی دیده شده است.
* در صحبت ها پیشتر اشاره کردید که قرار است بنیاد مسکن به بافت فرسوده تهران ورود کند. مشخص است که چه تعدادی از این واحدهای مسکونی قرار است توسط بنیاد مسکن نوسازی و احیا شود؟
هنوز تفاهم نامه ای میان بنیاد مسکن و شرکت بازآفرینی شهری ایران امضاء نشده است البته تنظیم شده است و باید در روزهای آینده و احتمالا هفته آینده هماهنگی هایی برای امضای این تفاهم نامه صورت بگیرد.
بحث بنیاد مسکن این است که برای ورود به بافت فرسوده باید به صورت میدانی و عملیاتی اقدام کند. عمدتا شرکت بازآفرینی شهری ایران اقدامات ستادی انجام می دهد و بنیاد مسکن هم اقدامات عملیاتی و میدانی انجام خواهد داد
* آیا شرکت بازآفرینی موافق این ورود از سوی بنیاد مسکن برای نوسازی بافت فرسوده تهران است؟ آیا شرکت بازآفرینی این اقدام را موازی کاری نمی داند؟
بحث بنیاد مسکن این است که برای ورود به بافت فرسوده باید به صورت میدانی و عملیاتی اقدام کند. یک بحثی وجود دارد که بحث ستاد است که عمدتا شرکت بازآفرینی شهری ایران اقدامات ستادی انجام می دهد و بنیاد مسکن هم اقدامات عملیاتی و میدانی انجام خواهد داد.
بافت فرسوده یک پیچیدگیهایی دارد که این پیچیدگی ها هم کار را سخت می کند. ابتدا اینکه با مردم ساکن در بافت فرسوده نمی توان نگاه کالبدی داشت و باید اقدامات اجتماعی صورت بگیرد و باید اعتماد مردم جلب شود
* به عنوان رییس بنیاد مسکن دلیل کُندی احیا و نوسازی بافت فرسوده تهران را در چه می دانید؟ مشکل کجاست؟ آیا مشکل در ذینفعان یا اینکه در نبود تسهیلات مناسب و یا دولت خوب عمل نکرده است؟
همه این موارد است. کار و فعالیت در بافت فرسوده با یک زمینی که به راحتی پروانه ساخت آن تهیه می شود و ساخت مسکن آغاز می شود بسیار متفاوت است. بافت فرسوده یک پیچیدگیهایی دارد که این پیچیدگی ها هم کار را سخت می کند. ابتدا اینکه با مردم ساکن در بافت فرسوده نمی توان نگاه کالبدی داشت و باید اقدامات اجتماعی صورت بگیرد و باید اعتماد مردم جلب شود. یعنی اگر مردم به آن دستگاه متولی که برای آنها ساخت و ساز می کند اعتماد نکنند قطعا مشارکت نخواهند کرد.
در صورتی که مشارکت توسط مردم صورت نگیرد عملا آن طرح در بافت فرسوده ابتر خواهد ماند. دوما اینکه حالا اگر یک محله هم همکاری کردند، یک بُعد اقتصادی پیدا می کند که بلافاصله قیمت زمین را در سایت های اطراف به شدت افزایش می دهد
* یعنی تا الان این اعتماد وجود نداشته است؟
این اعتماد از سوی مردم نشده است. در صورتی که مشارکت توسط مردم صورت نگیرد عملا آن طرح در بافت فرسوده ابتر خواهد ماند و قابل اجرا نیست. دوما اینکه حالا اگر یک محله هم همکاری کردند و اعتماد کردند یک بُعد اقتصادی پیدا می کند که بلافاصله قیمت زمین را در سایت های اطراف به شدت افزایش می دهد.
* بنیاد مسکن تا چه میزان می تواند در بافت فرسوده تهران ورود و نوسازی و احیا انجام دهد؟
اقدامات در بافت فرسوده یک کار فراسازمانی است و صرفا کار به تنهایی توسط بنیاد مسکن نمی تواند انجام دهد.
بنیاد مسکن در حد توانمندی و منابعی که دارد به شکل نقطه ای و محدود در بافت فرسوده تهران ورود خواهد کرد. به عنوان مثال شاید بتواند ۵ هزار واحد مسکونی احداث کند اما اگر مجموعه شهرداری و دستگاههای خدمات رسان و وزارت راه و شهرسای به صورت هماهنگ و با یک سیاست واحد وارد شوند قطعا توان بنیاد مسکن بیشتر خواهد شد
* به هر حال مشخص است که بنیاد مسکن چه میزان نوسازی و احیای بافت فرسوده تهران را در نظر دارد انجام دهد؟
بنیاد مسکن در حد توانمندی و منابعی که دارد به شکل نقطه ای و محدود در بافت فرسوده تهران ورود خواهد کرد. به عنوان مثال شاید اگر بنیاد مسکن ورود کند بتواند ۵ هزار واحد مسکونی احداث کند اما اگر مجموعه شهرداری و دستگاههای خدمات رسان و وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن بتوانند به صورت هماهنگ و با یک سیاست واحد و در یک راستا وارد شوند قطعا توان بنیاد مسکن خیلی بیشتر خواهد شد و می توانیم در این بخش تحول بزرگی را در بخش نوسازی و احیای بافت فرسوده رقم بزنیم.
نظر شما