بازار؛ گروه بین الملل: بانکهای مرکزی و دولتها برای حمایت از اقتصاد داخلی میلیاردها دلار به اقتصاد تزریق کردند تا از تشدید رکود در روزهای بحران اقتصادی و تعطیلی فعالیتهای اقتصادی در نتیجه کرونا در امان بمانند. اما سوال اصلی و مهمی که این روزها ذهن تمامی کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار را درگیر کرده است این است که آیا سیاست حمایتی دیگری هم باید اجرا شود؟ آیا بانک مرکزی کشورهای مختلف می تواند از ابزارهای دیگری هم برای حمایت از اقتصاد استفاده کند یا خیر؟
سی ان ان در گزارش اخیر خود به نا اطمینانی در فضای اقتصادی دنیا و افت ارزش دلار در جهان اشاره کرد و نوشت: «یکی از مهمترین معضلات این روزهای اقتصاد دنیا، عدم اطمینان در مورد زمان پایان رکود، زمان از سر گیری فعالیتهای عادی اقتصادی و زمان بازگشت رشد به اقتصاد دنیا است. این عدم اطمینان برنامه ریزی و تصمیم گیری در این بازار را سخت تر می کند و روزهای پیش روی اقتصاد دنیا را تیره و تارتر می کند.»
این رسانه برای یافتن پاسخ این سوال که بانکهای مرکزی چه ابزارهای دیگری برای حمایت از اقتصاد در پیش دارند این سوال را از ۲۵۰ اقتصاددان برجسته امریکایی پرسید و نتیجه آن را در گزارشی منتشر کرد. نتایج این مطالعه به شرح زیر است.
نرخ بهره منفی، اولین ابزار در دست بانکهای مرکزی
نرخ بهره منفی یکی از سیاستهای در دست بانکهای مرکزی است. یک سیاست بحث بر انگیز و مهم که هم اکنون هم در کشور ژاپن و شماری از کشورهای صنعتی اروپایی استفاده می شود. به نظر می رسد این سیاست باید در تمامی کشورهای صنعتی به خصوص امریکا و بریتانیا اجرا شود تا مانع از تشدید رکود اقتصادی در این کشورها شود.
جیمز اسمیت، اقتصاددان ارشد موسسه ای ان جی در این مورد به رویترز گفت: «بدون شک تداوم سیاستهای حمایتی از اقتصاد در این دوران اهمیت زیادی دارد و استفاده از ابزار نرخ بهره منفی یکی از گزینه های مهم است. البته اخیرا بانک مرکزی بریتانیا اعلام کرده است که سیاست خرید اوراق قرضه را در سطح وسیع اجرا خواهد کرد و نرخ بهره در سطح ۰.۱ درصد حفظ خواهند کرد.»
اجرای سیاست نرخ بهره منفی باعث می شود بانکها برای نگهداری پول های خود در بانک مرکزی مجبور به پرداخت هزینه شوند در نتیجه ترجیح می دهند به جای نگهداری پول با وضع سیاستهای ساده تر زمینه را برای وام دهی پول فراهم کنند. اما منتقدان معتقدند این سیاست هم به ضرر پس انداز کنندگان است و هم به ضرر بانکها است. از طرف دیگر در شرایط فعلی نرخ بهره بانکی در اغلب کشورهای صنعتی نزدیک به صفر است و این سیاست نمی تواند تغییر زیادی را شرایط اقتصادی ایجاد کند.
کاهش نرخ بهره برای وام گیرندگان عمده
نتیجه مطالعه سی ان ان نشان داده است که یک سیاست دیگر که کارایی بیشتری هم دارد این است که فدرال رزرو نرخ بهره را برای وام هایی که به دولت مرکزی و دولت های محلی می دهد کاهش دهد و دوره بازپرداخت این دسته از وام ها را نیز طولانی تر کند. از طرف دیگر ارایه وام های بیشتر به شهرداری ها و فرمانداری ها در کشورهای مختلف می تواند زمینه را برای افزایش نقدینگی برای اجرای پروژه های زیر ساختی فراهم آورد.
گویدا هان، اقتصاددان مرکز مطالعات ای ان جی در این مورد گفت: «دولتها اصلی ترین برنامه ریزان اقتصادی در کشورها هستند که در نتیجه بحران اقتصادی ناشی از همه گیری کرونا با کمبود نقدینگی و افزایش میزان بدهی و کسری بودجه روبرو شدند. در این وضعیت اجرای بسیاری از پروژه های اقتصادی در کشورها با تعلیق روبرو شده است. اگر بانکها بودجه لازم برای اجرای این طرح ها در اختیار دولتها قرار دهند می توانند زمینه را برای تسریع روند بازسازی اقتصاد فراهم کنند.»
تزریق افزایش یابد
جاش بیون اقتصاددان ارشد موسسه سیاست های اقتصادی در مصاحبه ای با سی ان ان گفت: «یک سیاستی که در امریکا و کشورهای صنعتی می تواند اجرا شود، افزایش تزریق به اقتصاد است. مطالعات نشان داده است این سیاست برای تضمین رشد اقتصادی ضروری است زیرا با وجود اینکه در ظاهر فعالیتهای اقتصادی کارشان را از سرگرفته اند ولی بسیاری از مشاغل خدماتی همچنان با بحران دست و پنجه نرم می کنند. فعالیتهای از قبیل رستوران ها، کافی شاپ ها، مراکز تفریحی، سینماها و مراکز فرهنگی و در نهایت فعالیتهایی که نیاز به حضور گسترده مردم در کنار هم داشت.»
اقتصاددانان امریکایی بر این باورند در صورتی اقتصاد امریکا در نیمه دوم سال جاری می تواند رشد را تجربه کند که چهارمین دور تزریق به اقتصاد انجام شود. سیاستی که تاکنون سه بار انجام شده است و در طی آن بالغ بر۳ هزار میلیارد دلار وارد اقتصاد امریکا شده است.
نکته مهم تر این است که صنعت حمل و نقل هوایی هنوز به وضعیت عادی بازنگشته است و پروازها در دنیا از سر گرفته نشده است. صنعت حمل و نقل هوایی یکی از صنایع مهم و درآمد زا در دنیا است و عملکرد غیر عادی این صنعت می تواند بحران های زیادی را برای اقتصاد دنیا ایجاد کند.
نظر شما