ابهامات و الزامات در روابط اقتصادی تهران_کابل| تاثیر رشد صنعتی افغانستان بر بازارهای هدف ایران چیست؟

بازار؛ گروه استان ها: از آنجا که کشور افغانستان ۹۰ درصد نیازهای خود را از کشورهای همسایه اش تامین می کند لذا نقش مهمی را به عنوان کشور مقصد در صادرات ایران دارد. همچنین در اقتصاد سنتی افغانستان،کنترل قاچاق ارز دشوار است و این مسئله رصد معاملات ارزی افغانستان با ایران از سوی آمریکا ( عامل اصلی تحریم های ظالمانه) را با دشواری مواجه می کند و تجارت با افغانستان می تواند راهی برای تأمین ارز موردنیاز کشور باشد.

به گزارش خبرنگار بازار؛ در دو سال گذشته تحولات زیادی را در افغانستان شاهد بودیم. لذا با روی کار آمدن طالبان و به قدرت رسیدن در افغانستان، با توجه به سابقه گذشته آنها، حضورشان سبب ایجاد ترس و نگرانی در بین صاحبان سرمایه شد.

حضور طالبان موجب شد تا بیش از هزار سازمان مردم نهاد و فعال در این کشور از افغانستان خارج شوند و بسیاری از سرمایه گذاران و سرمایه داران نیز به همین دلیل خارج شدند و لذا شوک اولیه و بزرگی به بازار و حوزه اقتصادی افغانستان وارد شد.

اگر چه با تثبیت قدرت طالبان بر افغانستان این روز ها مراودات تجاری با سایر کشور ها روند معقول تری را دنبال می کند و رو به افزایش گذاشته است اما بنا بر گفته بسیاری از فعالان حوزه صادرات باید روند صدور کالاهای صادراتی را از سنتی به سمت جهانی سوق داد و سایر بستر های سرمایه گذاری در این کشور از جمله معادن را بررسی کرد.

به گزارش خبرنگار بازار؛ درکشورهای صنعتی، اینکه کارخانه ای ایجاد شده، محصولی تولید کند و به بازار بفرستد و سپس برای آن مشتری پیدا کند، تقریبا منسوخ شده اما در مقابل در کشور پهناور ایران با مزیت های بالقوه تولید کالاهای مورد پسند بازار، یکی از مشکلات اصلی صنایع بویِژه صنایع کوچک و متوسط این است که زنجیره تولید برای فروش مورد توجه قرار نمی گیرد.

تلاش برای کوچک سازی صنعت ایران

عضو هیئت رییسه انجمن مدیران صنایع و اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی در گفت و گو با بازار اذعان می کند: تحولات جدید افغانستان و امکان تبادلات تجاری و روند سرمایه گذاری جدید را نمی توان به سیاست های طالبان ربط داد.

دکتر جواد نیشابوری به ما می گوید: از گذشته اتاق فکری در همان هنگام که آمریکایی هایی در این کشور مستقر بودند وجود داشت که به رغم تمامی تحولات اخیر اما آن اتاق فکر هنوز سر جایش برقرار و فعال است.

وی می افزاید: سال های قبل آمریکایی ها دفتری را در افغانستان دایر کرد ند که افراد می توانستند برای سرمایه گذاری به آن مراجعه کنند.

نیشابوری بیان می کند: در آن دفتر از افراد مراجعه کننده برای وام به در خصوص شروع به کار سئوال می شد و براساس نوع کالایی که فرد مایل به تولید بود، بهترین ماشین آلات تولیدی همان کالا از بهترین کشور که عمدتا اروپا و آمریکا بود در قالب وام در اختیار خریدار قرار می گرفت و دستگاه های تولیدی در افغانستان به صاحبان کار تحویل داده می شد.

رشد بازار افعانستان باعث می شود به مرور ما بازارهای آسیای میانه را از دست بدهیم اگرچه بازار وسیع است اما ما روش بازاریابی مان سنتی است ومتاسفانه درکشور ما تصمیم گیری و تحلیل بازار وجود ندارد

وی ادامه می دهد: درواقع زیر ساخت ها از همان زمان آغاز شد و لذا هنگامی که در افغانستان بحران شد، تصمیم گرفتیم این ماشین آلات نو را از افغانستان خریداری کرده و به داخل کشور بیاوریم اما بلافاصله ممنوعیت خروج ماشین آلات تولیدی از سمت افغانستان اعلام شد.

وی یادآور می شود: به اعتقاد من آن اتاق فکر درحال گسترش صنعتی افغانستان و کوچک کردن صنعت ایران است.

نیشابوری تاکید می کند: همزمان با زلزله هرات دلار در ایران گران شد و هرچه وضعیت هرات رو به آرامی گام‌ نهاد و صرافی ها شروع به کارکردند، دلار فردایی ارزان ترشد لذا اقتصاد ما ناخواسته درگیر افغانستان است.

عضو هیئت رییسه انجمن مدیران صنایع و اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی ضمن ابراز نگرانی برای از دست دادن بازارهای هدف بیان می کند: متاسفانه بسیاری از بازارهای هدف مان امروز به مقدار کم به بازارهای افغانستان ورود پیدا کرده است.

نیشابوری اذعان می کند: به اعتقاد من رشد بازار افعانستان باعث می شود به مرور ما بازارهای آسیای میانه را از دست بدهیم اگرچه بازار وسیع است اما ما روش بازاریابی مان سنتی است ومتاسفانه درکشور ما تصمیم گیری و تحلیل بازار وجود ندارد.

توسعه افغانستان به معنای کوچک شدن اقتصاد ایران نیست

رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی مشهد اما در این رابطه نظر دیگری دارد و در خصوص تحولات افغانستان و تاثیر آن بر بازار های ایران معتقد است: در دولت طالبان و حکومت مستقر، اتاق فکری با برنامه شکل گرفته است.

حسین محمدیان به ما می گوید: امروز ما با حکومتی در افعانستان مواجه ایم‌ که به زعم‌ خودشان امنیت را برقرار و از طرفی و کشت خشاش و موادمخدر به صورت جدی ممنوع کرده است.

وی به ما می گوید: من معتقدم جهان به سرعت به افغانستان روی خواهد آورد چون آن ها قدم اول را برداشته اند و امنیت افغانستان بخصوص برای کشور همسایه اش بسیار مهم است.

رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی مشهد: دولت طالبان از تولید داخلی خویش به شدت حمایت می کند و اگر چه افغانستان در بحث صادرات و به دست آوردن تکنولوژی در صنعت به زودی بسیار عملکرد خوبی را نشان خواهد داد امابه اعتقاد من توسعه افغانستان به معنای کوچک شدن توسعه اقتصادی ایران نیست

وی می افزاید: دولت طالبان از تولید داخلی خویش به شدت حمایت می کند و اگر چه افغانستان در بحث صادرات و به دست آوردن تکنولوژی در صنعت به زودی بسیار عملکرد خوبی را نشان خواهد داد امابه اعتقاد من توسعه افغانستان به معنای کوچک شدن توسعه اقتصادی ایران نیست.

محمدیان یادآئر می شود: سال گذشته کل صادرات مان به افعانستان یک ونیم میلیارد دلار بوده است واز طرفی حجم صادرات ایران ۵۲ میلیارد دلار است وبا این رقم نمی توان گفت اقتصاد مان به افغانستان وابسته است.

رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی مشهد اذعان می کند: به اعتقاد من رشد بازار افعانستان یا پاکستان باعث محدودیت بازار ایران نخواهد بود زیرا بازار وسیع است و بخاطر داشته باشیم اقتصاد و درآمد جهان آزاد است و اگر رشد می کند براساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری می شود وقتی دولت قیمت دستوری می دهد کیفیت فدای کمیت می شود.

وی یادآور می شود: در افغانستان تمام عناصر جدول مندلیف در خاک ان کشور موجود است لذا با توجه به اینکه معادن مختلف افغانستان دست نخورده است، می توانیم سرمایه گذاری و مواد اولیه را استخراج کنیم‌ و یا کالای نیمه ساخته را آن جا درست کنیم و آن هارا به ایران بیاوریم و صادرات مجددکنیم و این به معنای تولید مشترک است.

محمدیان می گوید: اما اگر قرار باشد اشتغال خودمان را بهم بزنیم و به کشور دیگری ببریم اصلا نتیجه خوبی گرفته نخواهد شد. به یاد داشته باشیم که امروز ایران یکی از ارزان ترین حقوق کارگران را دردنیا دارد که ۱۵۰ دلار است و همچنین دارای انرژی ارزان است .

ضرورت گذر از بازار های سنتی

حسین اسدی یکی از فعالان حوزه صادرات در گفت و گو با بازار اظهار می کند: دوره صادرات فله ای به کشور های همسایه تمام شده است و لذا این روز ها محصول باید متناسب نیاز بازار تولید شود.

وی می گوید: این در حالی است که در کشور ما ابتدا محصولی تولید، به بازار عرضه و سپس کارخانه تولیدی به دنبال مشتری برای آن می گردد در حالیکه نگاه کشورهای پیشرفته به بحث فروش کالا این چنین نیست.

وی بابیان اینکه عدم بازاریابی صحیح باعث از بین رفتن مزیت های کارخانه ها در فروش و صادرات برخی از محصولات می شود می گوید: به طور مثال در بازار افغانستان قبل از اینکه پای رقبایی نظیر چین، پاکستان و هند باز شود حرف اول را در تولید و صادرات محصولات ایرانی می زدند اما این روز ها کشور های دیگری حتی ترکیه نیز وارد میدان شدند.

وی می افزاید: بسیاری از مردم، برای خرید برخی کالاها به جستجوی اینترنتی می پردازند و با دیدن انواع تولیدات در قالب یک محصول، کالای خود را انتخاب می کنند

بنابراین اساسا اگر یک واحد تولیدی در فضاهای تجارت الکترونیک، به عرضه توانمندی های خود نپردازد امکان رقابت نخواهد داشت.

اسدی می افزاید: از آن جا که بسیاری از صنایع و کارگاه های تولیدی در کشور ما در مقیاس کوچک فعالیت دارند لذا سرمایه قابل توجهی برای تبلیغ ندارند و هم چنان به شکل سنتی فعالیت می کنند.

وی با اشاره تورم و بی ثباتی بازار در قیمت ها می گوید: در حال حاضر نیاز است تا تولیدکننده با مطالعه دقیق از بازارهدف، برای تولید کالا در آن نیازسنجی کرده و فرآیندی متناسب با خواست مشتری طراحی کند.

اسدی با تاکید بر تاثیر قیمت تمام شده کالا در بازاریابی موفق اظهار می کند: در حال حاضر در ایران اگرچه بعضا محصولی بی کیفیت تولید می شود، اما به دلیل پایین بودن قیمت تمام شده، قابلیت رقابت دارد و این شاید همان کاری است که چین برای فروش محصولات خود در کشورهایی نظیر ایران تجربه کرده است.

وی اذعان می کند: چین کالاها را در سطوح مختلف تولید کرده، کالای با کیفیت مطلوب خود را در اختیار اروپا و کالاهای بی کیفیت ولی ارزان خود را در ایران و کشورهای منطقه عرضه می کند، به همین ترتیب نیز توانسته با مزیت قیمت تمام شده پایین، بازار را به دست گیرد؛ اما در مقابل در ایران، به دلیل مشکل داربودن فرآیند کارخانجات، قیمت نمی تواند در بازاریابی موثر باشد چراکه قیمت بالا است.