بازار- گروه استانها: روایت کشت پنبه و مزین شدن نام خطه گرگان و دشت به سرزمین طلایی سفید، سبقه و تاریخچه‌ای دیرین دارد.
سطح زیر کشت پنبه گلستان در دهه‌های گذشته بین ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار هکتار بود اما استمرار مشکلات و کمبودهایی همچون پایین بودن قیمت پنبه در مقایسه با محصولاتی همچون شالی، گندم، جو و کلزا برخی محصولات دیگر و غیرقابل رقابت بودن قیمت آن، کمبود کارگر به دلیل سختی کار به ویژه در هنگام برداشت، سنتی برداشت شدن این محصول به جای استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته و مدرن و کمبود منابع آبی، میزان کشت پنبه در استان را به طرز محسوسی کاهش داد.
در سال‌های اخیر دولت با ارائه بسته حمایتی و مشوق‌های گوناگون برای رونق دوباره کشت این محصول استراتژیک گام هایی برداشت که نتیجه آن رشد اندک اراضی زیر کشت این محصول بوده است.
بسیاری از صاحب نظران و کشاورزان بر این باور هستند که برای جهش در سطح زیر کشت پنبه حمایت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار جدی‌تری در دستور کار قرار گیرد.
تعرفه با زحمت همخوانی ندارد
کاظم روشنی یکی از پنبه کاران گلستانی در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش کشت پنبه در گلستان و افت رغبت کشاورزان به این محصول به هزینه بالای تمام شده وش مربوط است.
وی ادامه داد: برخی از سموم و مواد مغذی و مکمل‌های مورد نیاز در اراضی زراعی پنبه وارداتی هستند و با توجه به تحریم‌های ظالمانه و همچنین نوسان قیمت دلار، بار مالی سنگینی را به کشاورزان تحمیل می‌کند.
روشنی افزود: به رغم شعارهای جذاب و حمایتی از پنبه کاری اما قیمت و تعرفه پیشنهادی دولت برای خرید هر کیلو وش پنبه تناسبی با زحمات و هزینه های این محصول ندارد.
به رغم شعارهای جذاب و حمایتی از پنبه کاری اما قیمت و تعرفه پیشنهادی دولت برای خرید هر کیلو وش پنبه تناسبی با زحمات و هزینه های این محصول ندارد
این پنبه کار گلستانی گفت: در چند دهه گذشته قیمت هر کیلو پنبه حدود سه برابر قیمت گندم بود این موضوع رغبت کشاورزان به کشت پنبه را افزایش می‌داد در حال حاضر در قیمت گذاری پنبه بی مهری و کم توجهی دیده می‌شود.
وی ادامه داد: کمبود کارگر برای مراحل داشت و برداشت پنبه یکی دیگر از دغدغه‌های کشاورزان تلقی می‌شود؛ در حال حاضر فقط برخی از مناطق شرقی گلستان امکان دسترسی به کارگران ماهر را دارند و پنبه کاران مرکز و غرب گلستان در تامین کارگر در مضیقه هستند.
این پنبه کار گلستانی گفت: برای آنکه کشت پنبه برای کشاورز با صرفه اقتصادی همراه باشد چاره‌ای به جز چند نوبت آبیاری وجود ندارد و با توجه به کمبود شدید آب، ضرورت دارد تا آبیاری‌های قطره‌ای و نوین در مزارع پنبه جدی گرفته شود که تاکنون دولت هیچ برنامه‌ای برای پنبه کاران اجرا نکرده است.
ارقام تجاری پنبه در حال افزایش است
رئیس موسسه تحقیقات پنبه کشور هم در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: مرکز تحقیقات پنبه کشور در سال ۱۳۷۵ در گرگان آغاز به کار کرد که در آن موقع فقط دو گونه «ساحل» و «ورامین» در اختیار کشاورزان بود.
قربان قربانی گفت: در حاضر و با تلاش محققان و دانشمندان این مرکز تعداد ارقام تجاری به ۱۴ رقم رسیده و رشد کمی ارقام تجاری در حال افزایش است.
وی ادامه داد: در حال حاضر برای هر وضعیت آب و هوایی پنبه داریم که دو رقم از ارقام موجود به سبب پرتودهی هسته ای نسبت به تنش های محیطی مقاوم هستند.
قربانی گفت: در گذشته زمین زراعی در شش الی هفت ماه از سال درگیر محصول پنبه بود که در حال حاضر به ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز کاهش یافته است.
رئیس موسسه تحقیقات پنبه کشور افزود: با تولید ارقام جدید آب مصرفی در هکتار هزار و ۵۰۰ الی دو هزار مترمکعب در هکتار کاهش یافته و اگر مجموع اراضی زیر کشت را ۱۰۰ هزار هکتار برآورد کنیم، حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب صرفه جویی شده است.
وی با بیان این که میزان بهره وری از آب در پنبه کاری جهان به مراتب بیشتر از ایران است، گفت: بهره وری جهان حدود چهار دهم درصد بوده و این رقم در کشور فقط ۲۶ صدم درصد است و باید برای آن چاره اندیشی کرد.
در گذشته زمین زراعی در شش الی هفت ماه از سال درگیر محصول پنبه بود که در حال حاضر به ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز کاهش یافته است
قربانی با اشاره به وجود زهکش های فراوان در مناطق گمیشان و بندرترکمن ابراز امیدواری کرد که با نهایی شدن تحقیقات فعلی تا دو سال آینده، امکان استفاده از زه‌آب و آب های نامتعارف در کشت پنبه فراهم شود.
ضرورت تخصیص یارانه به کشت پنبه
احیای کشت پنبه نیازمند اهتمام جدی تر دولت است. نائب رئیس اتاق بازرگانی در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: برای احیای کشت پنبه در استان گلستان و سایر نقاط کشور نیازمند اهتمام بیشتر دولت در این حوزه هستیم و در وهله نخست باید یارانه‌های اختصاصی به این محصول افزایش یابد.
علی محمد چوپانی گفت: به عنوان مثال در اتحادیه اروپا به طور متوسط بین ۲۵ تا ۳۰ درصد به پنبه کاران یارانه پرداخت می‌شود و برای احیا و رونق دوباره پنبه در کشور و استان گلستان چاره‌ای به جز اختصاص یارانه‌های مکفی و مدون وجود ندارد.
نائب رئیس اتاق بازرگانی گرگان ادامه داد: صرف اختصاص یارانه برای کشت پنبه نمی‌تواند چاره ساز باشد بلکه باید واریز و اعطای این یارانه بر اساس یک برنامه‌ریزی حساب شده و دقیق انجام گیرد.
وی بیان کرد: استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های نوین و همچنین بهره‌گیری از واریت‌های جدید و مقاوم در برابر خشکسالی و بیماری از دیگر پارامترهایی است که می‌تواند به احیای دوباره پنبه کمک کند.
چوپانی افزود: به عنوان مثال در کشور هلند با بهره‌گیری از واریته های جدید در محصول گوجه فرنگی، میزان تولید را به هزار و ۲۰۰ تن در هکتار افزایش داده‌اند و با این رویکرد موفق شدند تا ۴۰ هزار هکتار از گل‌خانه های خود را به سایر محصولات اختصاص دهند.
نائب رئیس اتاق بازرگانی گرگان گفت: یافتن چرایی کاهش کاشت پنبه دردی برای جامعه کنونی و آینده دوا نمی‌کند باید به فکر راهکاری باشیم که کشت پنبه را در آینده افزایش دهیم تا آیندگان از مواهب این محصول ارزشمند بهره‌مند شوند.
پیش بینی برداشت ۲۵ هزار تن پنبه در گلستان
برای اطلاع از برنامه های جهاد کشاورزی با رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان گفتگو کردیم، علی موسی خانی به خبرنگار بازار گفت: بر اساس جمع‌بندی انجام شده حدود ۱۵ هزار هکتار از اراضی گلستان به زیر کشت ارقام مختلف پنبه رفته است.
علی موسی خانی ادامه داد: فرایند برداشت محصول وش از اراضی پنبه در گلستان از اوایل شهریور آغاز شده و ۹ کارخانه پنبه پاک کنی در این استان تاکنون هفت هزار تن وش پنبه خریداری کردند.
۹ کارخانه پنبه پاک کنی در این استان تاکنون هفت هزار تن وش پنبه خریداری کردند
وی گفت: فرایند برداشت پنبه در قالب سه چین مختلف تا آذرماه در گلستان ادامه داشته و برآورد اولیه حکایت از تولید ۲۵ هزار تن پنبه در این استان دارد.
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان ادامه داد: رقم شاخص پنبه در اراضی منطقه از رقم «گلستان» بوده و ارقام لطیف و حکمت هم در این استان کشت شده است.
موسی خانی بیان کرد: برخی از زارعان در استان گلستان برای کشت پنبه در زمین‌های خود به سراغ سه تا چهار رقم از بذرها و گونه‌های وارداتی رفته اند.
وی گفت: به گفته وی خرید تضمینی وش پنبه برای سال زراعی جاری هر کیلوگرم ۲۸۰ هزار ریال توسط شورای اقتصاد تعیین شده اما با وجود تعیین قیمت تضمینی توسط دولت، این محصول براساس کیفیت الیاف آن بین ۳۵۰ تا ۳۰۰ هزار ریال خرید و فروش می‌شود.
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان بیان کرد: خسارت آفات و هزینه سموم، اقتصادی نبودن زراعت پنبه در اراضی درجه دو و سه شمال استان، کمبود وسیله نقلیه و شبکه مراقبت با اعتبارات اندک از دیگر دلایل و مشکلات کاهش شدید کشت پنبه در گلستان به شمار می‌رود.
به گزارش بازار، قلیم متنوع، زمین‌های زراعی مستعد، وجود مرکز تخصصی تحقیقات پنبه کشور، استقرار کارخانه‌های پنبه پاک کنی و روغن کشی، واحد ریسندگی و بافندگی علی آبادکتول از جمله ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری برای رونق زراعت پنبه در گلستان است.
بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که تعیین قیمت‌های واقعی، بهبود حمایت های مادی و قانونی می تواند، روند سیر صعودی کشت پنبه در گلستان را افزایش دهد و رونق پنبه کاری در این سرزمین به روال قبل برگرداند.
نظر شما