مذاکرات رهبران روس و ترک بر سر گاز و غلات| رقابت روسیه و ترکیه در دریای سیاه

بازار؛ گروه بین الملل: رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اخیرا با ولادیمیر پوتین، رئیس کرملین در تفرجگاه سوچی روسیه در دریای سیاه در حالی که این اولین ملاقات حضوری آنها از ماه اکتبر بود، دیدار کرد تا او را متقاعد کند که به توافق صادرات غلات اوکراین که به کاهش بحران جهانی غذا کمک کرد، بازگردد.

روسیه در ماه ژوئیه_یک سال پس از میانجیگری سازمان ملل و ترکیه، از این قرارداد خارج شد و شکایت کرد که صادرات مواد غذایی و کود خود با موانعی روبرو است و غله اوکراینی به اندازه کافی به کشورهای نیازمند وارد نمی شود. در همین راستا، پوتین به اردوغان گفت که در مورد بحران اوکراین گفتگو خواهند کرد و مسکو در مورد بحث درباره توافق غلات باز است؛ در حالی که اردوغان نیز قبلا نقش مهمی در متقاعد کردن پوتین برای پایبندی به توافق داشت. در دیدار و گفتگوی روز دوشنبه، در حالی که پوتین اظهار کرد که همه چیز در حوزه انرژی با ترکیه رو به جلو است، اردوغان نیز بیان نمود که مذاکرات بین بانک های مرکزی دو کشور نیز امری مهم خواهد بود.

آکیف چاگاتای کیلیچ، مشاور ارشد سیاست خارجی و امنیت اردوغان در این خصوص اعلام کرد که ترکیه در حالی که محتاطانه عمل می کند، اما امیدوارست تا به موفقیت دست یابد. دیگر مقامات ترک نیز قبل نشیت روز دوشنبه گفته بودند که سیاست گذاران ارشد اقتصادی اردوغان برای دیدار روز دوشنبه از روسیه بازدید کرده و وزیر دارایی و رئیس بانک مرکزی، در جلسات شرکت خواهند کرد.

هدف از قرارداد غلات، رساندن غلات از اوکراین به بازارهای جهانی از طریق دریای سیاه و کاهش بحران غذایی جهانی بود که سازمان ملل اعلام کرد با جنگ گسترده روسیه به اوکراین در فوریه سال گذشته وضعیت بدتر شده است

هدف از قرارداد غلات، رساندن غلات از اوکراین به بازارهای جهانی از طریق دریای سیاه و کاهش بحران غذایی جهانی بود که سازمان ملل اعلام کرد با جنگ گسترده روسیه به اوکراین در فوریه سال گذشته وضعیت بدتر شده است. این مسئله در حالی مطرح است که روسیه و اوکراین هر دو تولیدکننده کلیدی کشاورزی در جهان و بازیگران اصلی در بازارهای گندم، جو، ذرت، کلزا، روغن کلزا، تخمه آفتابگردان و روغن آفتابگردان هستند.

بر همین اساس، پوتین گفته است اگر غرب به یادداشت جداگانه ای که همزمان با سازمان ملل برای تسهیل صادرات مواد غذایی و کود روسیه به توافق رسیده است، روسیه هم به توافق غلات باز خواهد گشت. در حالی که صادرات مواد غذایی و کود روسیه مشمول تحریم‌های غرب پس از حمله روسیه به اوکراین نیست، مسکو گفته است که محدودیت‌های پرداخت، لجستیک و بیمه مانع از ارسال کالا شده است.

پیش از مذاکرات اردوغان، مقامات اوکراینی اعلام کرده بودند که روسیه یک شبه حمله هوایی به یکی از بنادر اصلی صادرکننده غلات اوکراین انجام داده است. در همین راستا، رومانی بیانیه اوکراینی مبنی بر سقوط و انفجار پهپادهای روسیه در قلمرو عضو ناتو را تکذیب کرد.

در این زمینه، سازمان ملل پیشنهادی ارائه کرده است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز پنجشنبه گفت که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، «مجموعه ای از پیشنهادات ملموس» را با هدف احیای این توافق ارسال کرده است. یکی از خواسته های اصلی مسکو اتصال مجدد بانک کشاورزی روسیه به سیستم پرداخت بین المللی سوئیفت است. اتحادیه اروپا این سیستم را در ژوئن ۲۰۲۲ به عنوان بخشی از تحریم های گسترده اعمال شده در پاسخ به تهاجم، قطع کرد.

علاوه بر این، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز در روز شنبه اعلام کرده که مواردی که در این توافق به طور ضمنی مطرح شده بود، دفعه قبل بدون ذکر جزئیات، اجرا نشده است. تلویزیون دولتی روسیه در گزارش خود از نشست اردوغان اعلام کرد که وعده های داده شده به روسیه باید عملی شود.

روسیه از زمانی که به همسایه خود حمله کرده است، بنادر دریای سیاه اوکراین را مسدود و تهدید کرده است که پس از خروج از توافق مورد حمایت سازمان ملل که به اوکراین اجازه می داد ده ها میلیون تن محصول صادر کند، همه کشتی ها را به عنوان اهداف نظامی احتمالی در نظر خواهد گرفت. در پاسخ، اوکراین یک کریدور بشردوستانه را در سواحل غربی دریای سیاه در نزدیکی رومانی و بلغارستان اعلام کرده و روز یکشنبه سومین کشتی به نام آنا ترزا با پرچم لیبریا از طریق استانبول از دریای سیاه خارج شده است.

پوتین گفته که روسیه آماده است تا قرارداد صادرات غلات را به محض برداشته شدن محدودیت ها بر صادرات خود احیا کند

روسیه همچنین در مورد ابتکار پوتین برای تامین یک میلیون تن غلات روسی به ترکیه با قیمت های کاهش یافته برای فرآوری بعدی در کارخانه های ترکیه و ارسال به کشورهایی که بیشتر نیاز دارند، بحث کرده است. در حقیقت، پوتین گفته که روسیه آماده است تا قرارداد صادرات غلات را به محض برداشته شدن محدودیت ها بر صادرات خود احیا کند.

رقابت روسیه و ترکیه بر سر دریای سیاه

در سال ۲۰۱۶، اردوغان اعتراض کرد که دریای سیاه در حال تبدیل شدن به یک دریاچه روسیه است و در همین راستا از ناوگان مشترک رومانیایی_بلغاری_ترکی ناتو برای متعادل کردن قدرت روسیه حمایت کرد. این ترس ها در حال حاضر، اگر چیزی باشد، فقط بدتر شده است.

این آبراه استراتژیک یک پیوند حیاتی برای تجارت در انرژی و کشاورزی است و بخش عمده ای از جهان را با نفت، گاز و غلات تامین می کند. با این حال، اکنون، تلاش‌های ناامیدانه روسیه برای خفه کردن اقتصاد اوکراین شروع به تأثیرگذاری بر منافع ترکیه کرده و رقابت چند صد ساله بین این دو رقیب تاریخی را دوباره شعله‌ور می‌کند.

پوتین و اردوغان مدت‌هاست که دشمنان محتاط بوده‌اند؛| با روابط پیچیده‌ای که به موضوعاتی از حقوق تاتارهای کریمه تا جنگ در سوریه بستگی دارد. ترکیه در ابتدا مایل بود خود را به عنوان یک واسطه در جنگ اوکراین معرفی کند که به روسیه کمک می کند تا خطوط تجاری خود را باز نگه دارد، اما تهاجم پوتین اکنون به دردسر فزاینده ای برای آنکارا تبدیل شده است.