دردسرهای بریکس دارای ایران و عربستان برای آمریکا؛ خاورمیانه این بار اثرگذار است یا متاثر؟

بازار؛ گروه بین الملل: سایت تحلیلی indianarrative اخیرا مقاله ای با قلم «محمد انس» با عنوان «آیا بریکس گسترده آمریکا را در خاورمیانه تحت الشعاع قرار خواهد داد؟» منتشر نموده است. ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.

بلوک بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی پس از گسترش مورد انتظار، به طرز عجیبی افق های خود را در منطقه ای که نفوذ ایالات متحده آمریکا در آن در حال کاهش است – خاورمیانه - گسترش می دهد. با اعلام ورودی های جدید، بحث در مورد پیامدهای آن بر هژمونی ایالات متحده آمریکا در منطقه خاورمیانه تشدید شد.

همه کشورهای کلیدی خاورمیانه - عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی و مصر - به همراه آرژانتین و اتیوپی از اول ژانویه ۲۰۲۴ اعضای دائمی پلتفرم قدرتمند ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک غیرغربی خواهند بود

همه کشورهای کلیدی خاورمیانه - عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی و مصر - به همراه آرژانتین و اتیوپی از اول ژانویه ۲۰۲۴ اعضای دائمی پلتفرم قدرتمند ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک غیرغربی خواهند بود. این روند اولین روندگسترش این گروه از سال ۲۰۱۰ است. با عضویت کشورهای جدید، گروه بریکس اکنون سهم بیشتری از جمعیت و اقتصاد جهان را به خود اختصاص داده است.

بریکس در حال حاضر از نظر نفوذ اقتصادی از جی هفت تحت سلطه آمریکا و اروپا پیشی گرفته و با اعضای جدید، وزن اقتصادی و سیاسی آن چند برابر خواهد شد

تحلیلگران می گویند بریکس در حال حاضر از نظر نفوذ اقتصادی از جی هفت تحت سلطه آمریکا و اروپا پیشی گرفته و با اعضای جدید، وزن اقتصادی و سیاسی آن چند برابر خواهد شد. همه سران کشورهای بریکس، از جمله نخست وزیر «نارندرا مودی»، «شی جین پینگ» و «ولادیمیر پوتین» به طور متحرک از ورود کشورهای در حال توسعه به این باشگاه استقبال کرده و آن را گامی برای توانمندسازی جهان جنوب می دانند.

نارندرا مودی نخست وزیر هند در پانزدهمین اجلاس سران این گروه که در ژوهانسبورگ به پایان رسید، گفت: ما در پانزدهمین سالگرد بریکس تصمیم مهمی برای گسترش آن گرفتیم. من مطمئن هستم که همراه با این کشورها می‌توانیم با انرژی جدید همکاری‌های خود را تقویت کنیم.

هند یکی از شرکای تجاری اصلی کشورهای تازه وارد خاورمیانه بوده و با همه آنها پیوندهای انرژی و تجاری دارد و ردپای مشترک این روابط در حال افزایش است. مهمتر از همه هند همچنین شریک استراتژیک کلیدی ایالات متحده آمریکاست. شامل شدن کشورهای بزرگ خاورمیانه، شرکای بریکس را نیز وادار خواهد کرد تا روابط جدید را با آنها گسترش داده و ایجاد کنند.

همانطور که می دانیم بریکس پلتفرم ژئواکونومیک چند قطبی و چند لایه است. این گسترش پیامدهای ژئواکونومیک، ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیکی دارد که بلافاصله در آینده دیده خواهد شد و اگر طبق برنامه عمل کند، نویدبخش عصر جدیدی در روابط جهانی خواهد بود.

بیشترین ضرر برای تسلط ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه، گنجاندن عربستان سعودی و ایران در این گروه است. تهران، دشمن آشکار ایالات متحده آمریکا بوده و ریاض اتحاد امنیتی طولانی مدت با واشنگتن دارد. به گفته نیویورک تایمز، آوردن این دو رقیب سرسخت خاورمیانه، یکی از بزرگترین دستاوردهای مذاکره کنندگان روسیه و چین است. در ماه مارس، چین میانجی‌گری فرآیند پیشرفت دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران را بر عهده گرفت و نشان داد که نفوذ این کشور در منطقه تا چه حد بوده و واشنگتن را در این روند غافلگیر کرد.

«آنا جاکوبز»، تحلیلگر ارشد خلیج فارس در گروه بین المللی بحران در این ارتباط گفت: کشورهای خلیج فارس در حال تنوع بخشیدن به روابط سیاسی و اقتصادی خود با روند چند قطبی شدن نظم جهانی هستند. تهران همچنین به‌طور غیرمعمول به پکن نزدیک‌تر شده است که با نادیده گرفتن تحریم‌های بین‌المللی با خرید نفت با تخفیف‌های سنگین به حفظ آن کمک کرده است. این موضوع تقریباً در تمام روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های ایران در روز جمعه منعکس شد. تهران تایمز ورود ایران به بریکس را با تیتر یک بنری جشن گرفت: «دلار را بزن». این روزنامه همچنین مصاحبه ای با حسین عسکری استاد ایرانی الاصل آمریکایی، منتشر کرده است که گسترش بریکس را حرکتی آهسته برای پایان دادن به سلطه آمریکا در بازارهای جهانی می داند.

بریکس می خواهد قواعد بازی را تغییر دهد و تحت تسلط آمریکا نباشد؛ همکاری میان اعضای گسترده بریکس برای مقابله با تحریم های اقتصادی و مالی ایالات متحده از طریق نادیده گرفتن تحریم های ثانویه آن و همکاری با یکدیگر برای تضعیف نقش بین المللی دلار. این امر ایالات متحده آمریکا را به عنوان کاپیتان امور مالی و تجارت بین المللی سرنگون می کند.

از سوی دیگر به دلیل معامله تسلیحاتی سنگینی که ریاض با واشنگتن بسته و هنوز تمام تسلیحات خریداری شده را تحویل نگرفته است، دوری از چتر امنیتی آمریکا برای آن بسیار سخت است. اما وال استریت ژورنال گزارش داد که با ناامیدی از ایالات متحده و حمایت آن از تلاش ریاض برای انرژی هسته ای، پادشاهی در حال بررسی پیشنهاد چین برای ساخت نیروگاه هسته ای است.

این روزنامه به نقل از مقامات سعودی گزارش داد که شرکت ملی هسته ای چین (CNNC) پیشنهاد ساخت یک نیروگاه هسته ای در نزدیکی مرز با قطر و امارات متحده عربی را داده است. عربستان سعودی، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان، سال هاست که توسعه صنعت انرژی هسته ای داخلی را برای کاهش وابستگی خود به سوخت های فسیلی بررسی کرده است.

حرکت به سمت بریکس و قدرت‌های جایگزین مانند چین، کشورهای خلیج فارس از جمله متحدان سرسخت و قدیمی ایالات متحده مانند عربستان سعودی و امارات، جاه‌طلبی فزاینده‌ای برای ترسیم مسیر خود در جهان نشان می‌دهند؛ دستیابی به استقلال استراتژیک

در واقع با حرکت به سمت بریکس و قدرت‌های جایگزین مانند چین، کشورهای خلیج فارس از جمله متحدان سرسخت و قدیمی ایالات متحده مانند عربستان سعودی و امارات، جاه‌طلبی فزاینده‌ای برای ترسیم مسیر خود در جهان نشان می‌دهند؛ دستیابی به استقلال استراتژیک.

حضور امارات متحده عربی در کنار عربستان سعودی، دو کشور بزرگ سیاسی و مالی خلیج فارس، احتمالاً به این بلوک قدرت بیشتری در تلاش برای به چالش کشیدن نظم جهانی تحت سلطه ایالات متحده آمریکا می دهد.

امارات متحده عربی مانند عربستان سعودی در سال‌های اخیر از این شراکت ایراد گرفته و به طور فزاینده‌ای راه خود را در مورد مسائلی مانند تولید نفت، جنگ در اوکراین و روابطش با ایران و سوریه ادامه می‌دهد - کشورهایی که ایالات متحده ترجیح می‌دهد منزوی بمانند. حاکم امارات هم با روسیه و هم با چین ارتباط برقرار کرده است.

مصر یکی از دریافت کنندگان اصلی کمک های آمریکا است اما مدت طولانی است که رابطه قوی با روسیه حفظ کرده و روابط تجاری رو به رشدی با چین دارد. علاوه بر این دلایل عملی برای جستجوی روش‌های جایگزین برای انجام تجارت خود با استفاده از ارزها و سیستم‌های مالی به غیر از دلار دارد زیرا اقتصاد این کشور پس از حمله روسیه به اوکراین، بحران ارز خارجی را تحت تأثیر قرار داد.

با این حال برخی از تحلیلگران مانند پروفسور «سوجاتا آشواریا» گسترش بریکس را به عنوان تضاد منافعی می بینند که ممکن است منجر به فروپاشی هدف این گروه شود. هرچه تنوع سیاسی یک گروه بیشتر باشد، رسیدن به اجماع در مورد موضوعات خاص دشوارتر است. هفت نفر از یازده عضو گروه درجات متفاوتی از اقتدارگرایی دارند. در نتیجه منافع سیاسی و اجتماعی هفت نفر از یازده عضو گروه با چهار عضو دیگر متفاوت است. در مورد مسائل اقتصادی جهانی مانند دلارزدایی احتمالاً اجماع وجود دارد اما تفاوت بین قدرت های کلیدی خاورمیانه عربستان سعودی و ایران، عمیق و دیرینه است. آنها ممکن است از نظر تاکتیکی قابل حل باشند اما ناپدید نخواهند شد و می توانند به روش های غیرمنتظره ای مانع از تصمیم گیری بریکس شوند.