بازار؛ گروه استان ها: استان خراسان رضوی با برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و افت سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب آب، رکورددار کسری آب در استان‌های کشور به شمار می‌رود و لذا بنا بر نظر کارشناسان باید برداشت و مصرف آب با تمهیدات اندیشیده شده به تعادل برسد که لذا در همین راستا با مدیر حفاظت و بهره‌برداری منابع آب استان خراسان رضوی به گفت‌وگو نشستیم.
کاهش تصدی‌گری دولت
غلام‌رضا ممدوحی تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی را از طریق همکاری کشاورزان در مقابله با اضافه برداشت‌ها، شناسایی و انسداد چاه‌های غیرمجاز و راه‌اندازی بازار آب میسر می‌داند.
وی در این رابطه توضیح داد: در قالب بازار آب به کشاورز برای خرید آب در صورت تمایل کمک می‌شود و مصرف و خرید آب ساماندهی می‌گردد لذا در این راستا نسبت به امضای توافق‌نامه‌هایی در شهرهای مختلف اقدام شده است.
وی با اشاره به مزایای توافقنامه‌های مشارکتی برداشت آب از منابع آب‌های زیرزمینی گفت: کاهش تصدی‌گری دولت و تعامل در تعادل بخشی آب، استفاده بهینه از منابع آب‌های زیرزمینی، توسعه فضای هم‌اندیشی و همکاری در جهت الگوی مناسب کشت و استفاده از ظرفیت تشکل‌های مردمی در جلوگیری از تخلفات و برداشت غیرمجاز از منابع آب از این جمله است.
ممدوحی با تأکید بر نیاز آبی تمامی بخش‌ها ازجمله کشاورزی، شرب، صنعت و خدمات گفت: حیات تمامی افراد و بخش‌های اقتصادی استان به منابع آبی بستگی دارد و تنها نیاز ویژه گروه خاصی مانند کشاورزان نیست.
انسداد چاه‌های غیرمجاز
مدیر حفاظت و بهره‌برداری منابع آب استان خراسان رضوی در پاسخ به این سؤال که چه تعداد چاه غیرمجاز در استان به افت سفره‌های زیرزمینی دامن می‌زند افزود: تعداد پنج هزار و ۸۵۱ حلقه چاه غیرمجاز در استان وجود دارد که البته شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در خصوص مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز رتبه اول را در کشور دارد اما هم چنان بسیاری از این چاه بلای جان دشت‌های استان هستند.
ممدوحی بابیان اینکه تا پایان سال جاری انسداد دو هزار و ۱۹۱ حلقه چاه غیرمجاز در دستور کار این سازمان قرار دارد بیان کرد: خوشبختانه این شرکت توانست طی یک سال دو هزار حلقه چاه غیرمجاز را پر کند.
پنج هزار و ۸۵۱ حلقه چاه غیرمجاز در خراسان رضوی وجود دارد که البته شرکت آب منطقه‌ای در خصوص مسدود کردن آن‌ها رتبه اول را در کشور دارد اما هم چنان بسیاری از این چاه بلای جان دشت‌های استان هستند
وی صدور مجوز تغییر اراضی جهت احداث باغ را یکی از مهم‌ترین عوامل حفر چاه‌های غیرمجاز عنوان کرد و گفت: در حال حاضر ۱۶ هزار و ۵۸۵ حلقه چاه مجاز در استان و ۴ هزار و ۲۴۰ حلقه چاه نیز در دشت مشهد داریم.
آمار شناور است
مدیر حفاظت و بهره‌برداری منابع آب استان خراسان رضوی بابیان اینکه در سال ۹۵ بیش از سه هزار حلقه چاه غیرمجاز و سال گذشته نیز دو هزار و ۹۱ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد، عنوان کرد: امسال نیز برای مسدود کردن دو هزار و ۱۹۲ حلقه چاه غیرمجاز هدف‌گذاری کردیم و تاکنون نیز رتبه اول کشور را در این زمینه داشتیم.
ممدوحی با اشاره به شناور بودن آمار چاه‌های غیرمجاز عنوان کرد: با توجه به اینکه آمار چاه‌های غیرمجاز امکان دارد در طول سال تغییر کند و چاه‌های جدیدی احداث شود، از طریق قوه قضائیه پیگیر اقدامات قانونی جهت پیشگیری از حفر چاه‌های جدید و انسداد چاه‌های غیرمجاز فعلی هستیم
وی افزود: برداشت ۹۰ درصد حجم آب تولیدی در خراسان رضوی از طریق چاه‌های کشاورزی سطح این استان صورت می‌گیرد
برداشت نامناسب
مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی حجم آب موجود در سفره‌های زیرزمینی خراسان رضوی را در سال آبی ۱۳۹۶-۱۳۹۷ به میزان سه میلیارد و ۴۶۰ میلیون مترمکعب اعلام و بیان کرد: مطابق استانداردها، حجم مجاز برداشت آب از منابع زیرزمینی معادل ۷۵ درصد از کل آب موجود در این منابع است.
ممدوحی گفت: باوجود در دست بودن چنین استاندارد روشنی در حوزه مصرف آب سفره‌های زیرزمینی، حجم برداشت آب از منابع طبیعی زیرزمینی در خراسان رضوی نزدیک به دو برابر حجم استاندارد مجاز یعنی ۱۳۰ درصد از کل حجم آب موجود در سفره‌های زیرسطحی این ماده حیاتی بوده است.
وی افزود: به خاطر وجود این رویه نامناسب در برداشت آب از منابع زیرزمینی ظرف سه دهه اخیر یک میلیارد و ۸۰ میلیون مترمکعب از آب‌های منابع زیرسطحی خراسان رضوی برداشت‌شده است.
عملیات تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی
مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی ادامه داد: به‌این‌ترتیب هم‌اینک ۲۰ درصد از کسری مخازن آب‌های زیرزمینی در کل کشور متعلق به این استان است.
ممدوحی تجهیز چاه‌های مجاز آب به کنتور هوشمند، شناسایی چاه‌های آب غیرمجاز و بستن آن‌ها و همچنین انعقاد توافقنامه مشارکتی برداشت آب‌های زیرزمینی در خراسان رضوی با همکاری کشاورزان را از اقدامات در حال اجرا در چارچوب عملیات تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی در سطح این استان برشمرد.
به خاطر رویه نامناسب در برداشت آب از منابع زیرزمینی ظرف سه دهه اخیر یک میلیارد و ۸۰ میلیون مترمکعب از آب‌های منابع زیرسطحی خراسان رضوی برداشت‌شده است
وی با بیان اینکه صرفه‌جویی در مصرف آب پس از بستن چاه‌های غیرمجاز در خراسان رضوی ظرف این مدت ۲۷ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود، گفت: با اقدامات صورت گرفته در چارچوب عملیات تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی همچون تجهیز ۹۷ درصد چاه‌های برقی آب کشاورزی به کنتور هوشمند و انعقاد توافقنامه مشارکتی برداشت آب منابع آب زیرزمینی با کشاورزان در برخی شهرستان‌ها مانند مشهد، مه ولات و تایباد از اضافه برداشت ۲۴۱ میلیون مترمکعب آب از منابع زیرسطحی توسط چاه‌های مجاز کشاورزی جلوگیری شده است.
نظر شما