عطش خراسان رضوی شدت گرفت| تامین آب مهمترین دغدغه کشاورزان

بازار؛ گروه استان ها: بنا بر گفته مسئولان خراسان رضوی در سال آبی گذشته به لحاظ بارش ها نسبت به ۵۰ سال اخیرخشک ترین سال را از سر گذراند.

هم‌اکنون بیش از ٩۵ درصد پهنه استان خراسان رضوی درگیر خشکسالی است و حجم ذخیره سدهای این استان همچنان کاهشی است و خشکسالی بسیار شدید در استان باعث کاهش منابع آب شرب ۳۶ شهر و ۶۵۰ روستای این استان شده است.

باغات تشنه

در حال حاضر بسیاری از شهروندان ساکن در شهر های استان خراسان رضوی با کم آبی دست و پنجه نرم می کند و به طور معمول ساعات پایانی شب را با قطع آب روبرو هستند و خاموشی موتور پمپ های آب نیز در بسیاری از شهر های این استان که اقتصاد آن بر پایه کشاورزی بنا شده موجب شده است تا بر عطش باغات افزوده و رنج و نگرانی باغداران را دامن بزند.

شواهد حاکی از آن است بسیاری از باغات که از سهمیه آب از چاه و یا قنات برخوردار بودند با کمبود آب مواجه شده و لذا با تنش آبی مواجه هستند.

حسین کریمی دارنده یکی از باغات میوه در جاده آسیایی به خبرنگار بازار می گوید: خاموشی چاه موتور ها بر روی میزان حقابه تاثیر گذاسته و لذا به دلیل گرمی هوا و کمبود آب لذا آب مورد نیاز درختان را قادر به تامین نیستیم.

وی با بیان اینکه بخشی از آب مورد نیاز را باید از طریق تانکر های حمل آب و به صورت آزاد تامین کنیم به ما می گوید: قیمت یک تانکر آب به میزان پنج هزار لیتر تا سال گذشته فقط ۲۵۰ هزار تومان قیمت داشت اما ابتدای امسال به ۴۰۰ هزار تومان و در هفته گذشته به قیمت ۵۰۰ هزار تومان رسید!

وی با بیان اینکه بسیاری از باغات ویلایی برای تامین آب مورد نیاز از طریق خرید آب بهاء از کشاورزان اقدام کرده اند افزود: این در حالی است که تا سال گذشته خرید انشعاب آب به ازای هر ۱۰ روز به مدت ۱۰ دقیقه حدود ۶۰ میلیون تومان قیمت داشت ولی در حاضر قیمت خرید انشعاب آب چاه موتور ها به بیش از ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است.

اعتراض کشاورزان

به گزارش خبرنگار بازار خاموشی های تکراری که با قطع آب چاه موتور های کشاورزی همراه شده است موجب شده تا بسیاری از باغداران با مشکل جدی و تنش آبی در باغت خود روبرو شوند.

در همین راستا کشاورزان شهرستان مه ولات که به عنوان قطب تولید پسته خراسان رضوی شهرت دارد خواستار رسیدگی مسئولان ذیربط استان برای حل مشکلاتشان با هدف افزایش تولید شدند.

به گفته آنها قطع پی در پی برق چاه های کشاورزی بر عملکرد کاری و تولید آنها تاثیر منفی گذاشته است و از آن جا که حداقل سه روز در هفته و در هر نوبت حدود ۶ ساعت برق در محدوده باغات و زمین های کشاورزی شهرستان آن ها قطع می شود لذا این موضوع تولید و افت محصول را نشانه گرفته است.

از آن جا که جمعیت قابل توجهی از کشاورزان مه ولات در محدوده مزارع کشاورزی و حتی داخل باغات زندگی می کنند بنابراین قطع برق زندگی آن ها را نیز به صورت جدی مختل کرده است.

متاسفانه کمبود آب بسیاری از شهر و روستائیان شهر هایی از جمله کلات، بجستان، تربت حیدریه، فریمان، طرقبه شاندیز، خواف و گناباد را با خود درگیر کرده است.

بنا بر اظهارات مسئولان خشکسالی های دو دهه گذشته و نبود آب برای کشاورزی بیش از همه بخش ها بر حوزه های کشاورزی، دامداری، محیط زیست و منابع طبیعی منطقه تاثیر منفی گذاشته و علاوه بر وارد کردن خسارت های زیاد به این بخش ها، موجب افزایش مهاجرت روستاییان به شهر های خراسان رضوی و کشور شده است.

مشکلات ذخیره آب

قطع آب در بسیاری از شهر های استان موجب شده تا شهروندان به خرید منابع پلاستیکی و یا تانکر های حلبی برای ذخیره آب روی بیاروند و لذا افزایش قیمت تانکر های ذخیره آّ خود به مصیبت دیگری برای شهروندان تبدیل شده است.

در این رابطه یکی از شهروندان ساکن شاندیز با بیان اینکه آب شرب مردم این منطقه از ۸ شب تا ۶ صبح به طور معمول قطع است به بازار می گوید: بسیاری از مردم به ویژه ساکنان آپارتمان ها به توصیه مدیران آب و فاضلاب مجبور به خرید تانکر آب و نصب آن بر روی بام خانه هستند.

وی به ما می گوید: این در حالی است که خرید تانکر های آب برای تمامی اقشار به ویژه روستائیان امکان پذیر نیست.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی: کمبود برق و خاموشی موتورپمپ‌های آب درنتیجه افزون بر ۲۰ تا ۳۰ درصد به افت تولید محصول منجر خواهد شد

این شهروند ابراز می کند در حال حاضر یک عدد تانکر با ظرفیت ۲ هزار لیتر به قیمت ۶ میلیون تومان رسیده که با احتساب خرید و نصب یک پمپ آب به قیمت ۲ میلیون تومان لذا باید حدود ۱۰ میلیون تومان برای ذخیره سازی آب هزینه کرد.

وی با بیان اینکه باغداران در این راستا با قیمت های عجیب و غریب تری روبرو هستند اظهار می کند: قیمت یک تانکر آب ۱۰ هزار لیتری در حال حاضر به ۳۰ میلیون تومان رسیده است!

افت محصول

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی معتقد است که کمبود برق و خاموشی موتورپمپ‌های آب درنتیجه افزون بر ۲۰ تا ۳۰ درصد به افت تولید محصول منجر خواهد شد.

غلامحسین ساربان به بازار گفت: بخش کشاورزی این استان مشتری ۴۰ ساله صنعت برق است و تداوم قطعی برق در محصولاتی مانند پنبه، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی موجب کاهش محصول و در محصولات باغی مانند انار و سیب موجب کاهش کیفیت و در محصولی مانند انگور موجب سوختگی در میوه می‌شود.

وی بابیان اینکه قطع برق در بخش کشاورزی و خاموشی چاه‌های کشاورزی در خراسان رضوی موجب افت ۲۰ درصدی محصولات زراعی و باغی خواهد شد بیان کرد: درحالی‌که بخش کشاورزی استان قرارداد خرید ۷۱۶ مگاوات برق را دارد عملاً در حال مصرف ۵۸۰ مگاوات آن است، اما همچنان تأکید بر صرفه‌جویی ۲۵۰ مگاوات صرفه‌جویی از سوی شرکت برق استان داریم حال‌آنکه بخش کشاورزی استان در سال زراعی جاری بدترین تجربه خسارت را داشته است.

ساربان بیان کرد: قطع برق چاه‌های کشاورزی استان را به‌هیچ‌وجه به نفع کشاورزان به‌عنوان یکی از اقشار زحمتکش و خسارت‌دیده نمی‌دانیم و روال موجود قطع برق موجب آسیب جدی در این حوزه خواهد شد.

هزار راه نرفته

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز در این رابطه اظهار می کند: حجم بارندگی در سال آبی جاری، یعنی از مهر ۱۴۰۱ تاکنون ۹۹.۲ میلی متر و در مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۴۵.۵ میلی متر بوده است که بارش امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۴۶ درصد کاهش یافته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی: در این شرایط خشکسالی برخی عوامل مانند چاه های غیر مجاز و یا رشد باغ ویلاها مزید بر علت شده و بر تنش آبی دامن می زند.

علیرضا طاهری با بیان اینکه امسال بالغ بر ۶۰۰ روستای استان به وسیله تانکر آبرسانی می‌شود اذعان می کند: در این رابطه میانگین بارندگی در دوره آماری درازمدت در مشهد ۲۱۱ میلی متر بوده است که در سال آبی جاری در این کلانشهر با کاهش ۶۷ درصدی بارندگی مواجه هستیم.

وی می گوید: در این شرایط خشکسالی برخی عوامل مانند چاه های غیر مجاز و یا رشد باغ ویلاهای غیر مجاز مزید بر علت شده و بر این تنش آبی دامن می زند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی با اشاره به این موضوع که در بخش انشعابات غیرمجاز باغ ویلاها و ساخت و سازهای غیرمجاز بیشترین فراوانی را دارند اظهار می کند: در این راستا باید از رشد قارچ‌گونه باغ ویلاهای غیرمجاز در اطراف شهرها جلوگیری شود.

طاهری تاکید می کند: باید به صورت مداوم موضوع بستن چاه های غیرمجاز، کنترل برداشت از چاه های مجاز، رفع تصرف بستر رودخانه، جلوگیری از نصب پمپ و استخرهای غیرمجاز پیگیری شود.

انسداد چاه های غیر مجاز

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی چاه های غیر مجاز را یکی از مشکلات جدی در این شرایط می داند و می گوید: هم اینک ۱۰ هزار و ۵۹ حلقه چاه کشاورزی مجاز و ۶ هزار و ۱۶۴ حلقه چاه کشاورزی غیرمجاز در استان خراسان رضوی وجود دارد.

طاهری می افزاید: با توجه به شرایط خشکسالی در استان، انشعابات و چاه‌های غیرمجاز تهدیدی برای سفره‌های آبی است از این رو شناسایی و مسدود کردن آنها از اولویت های این شرکت است.

وی با شاره به این موضوع که امسال بالغ بر ۶۰۰ روستا به وسیله تانکر آبرسانی می‌شود اذعان می کند: با توجه به شرایط خشکسالی در استان، انشعابات و چاه‌های غیرمجاز تهدیدی برای سفره‌های آبی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی توضیح می دهد: از سال ۸۷ در جریان طرح تعادل‌بخشی تصمیم گرفته شد چاه‌ها به شمارشگر هوشمند مجهز شوند تا با کالیبره کردن مصرف آب و برق از طریق اندازه گیری برق، مقدار آب برداشتی مشخص شود و تاکنون ۱۰ هزار چاه کشاورزی استان به شمارشگر هوشمند مجهز شده اند که تمام مصارف آنها در شرکت رصد می‌شود.

طاهری خاطر نشان می کند: طرح تعادل بخشی منابع آب نیز از سال ۹۲ در دستور قرار گرفت و تا پایان سال ۱۴۰۰، تعداد ۱۴ هزار و ۹۶۲ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد که حجم حاصل از صرفه جویی این انسداد ۳۲۹ میلیون مترمکعب بوده است.

وی اذعان می کند: سال گذشته نیز هزار و ۳۷۲ حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد که در پی این اقدام ۲۵ میلیون مترمکعب آب صرفه جویی شد و امسال هم ۲۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان بسته شد که منجر به صرفه جویی چهار میلیون مترمکعبی آب شده است.

ناامنی غذایی

بنا بر گزارش سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد خشکسالی بزرگترین عامل از دست رفتن مواد غذایی در کشورهای توسعه یافته و کمتر توسعه یافته است.

این گزارش می نویسد که خشکسالی بیشترین تاثیر منفی را روی بخش کشاورزی می‌گذارد به طوری که این پدیده مهمترین عامل در تخریب سرزمین محسوب می‌شود که این روزها تحت عنوان پدیده بیابانزایی به حساب می آید.

بر اساس این گزارش، در از بین رفتن ۳۴ درصد تولید محصولات کشاورزی و دامی رد پایی از خشکسالی وجود دارد که از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ به ارزش ۳۷ میلیارد دلار از بین رفته است.

۸۲ درصد تاثیر خشکسالی روی بخش کشاورزی است، و امروزه خشکسالی بزرگترین چالش در تامین امنیت غذای جهان به حساب می‌آید.

با خشک شدن مناطق، برداشت از آبهای زیرزمینی هم اضافه شده و سطح آبهای زیرزمینی هر روز پایین تر می‌رود و این خود عامل مهمی در بیابانزایی است و لذا راهکار غلبه بر خشکسالی تمرکز روی مصرف آب بخش کشاورزی با استفاده از الگوی کشت و اجرای کشاورزی پایدار است.