بازار؛ گروه انرژی: «همه گیری ویروس کرونا و کاهش هم زمان مصرف و تقاضا ظرفیت صادرات فرآوده‌های نفتی حدود ۲۰۰ هزار بشکه افزایش داده و به حدود ۸۰۰ هزار بشکه رسانده است». حمید حسینی دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی می‌گوید: مخازن ذخیره‌سازی پر شده و گنجایش ذخیره بیش از این را ندارد. در چنین شرایطی دولت ناچار است که مانع ترانزیت سوخت از ایران شود. او می‌گوید: اگر شرایط عادی بود، هیچ توجیهی برای گرفتن چنین تصمیمی وجود نداشت. اما حالا در شرایط ویژه ای قرار داریم که کشورهای صادرکننده نفت و فرآورده‌های نفتی هر یک به دنبال روشی برای کاهش خسارت ناشی از مازاد تولید خود هستند. متن کامل گفتگوی بازار با حمید حسینی دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی را در ادامه می‌خوانید:
* هفته گذشته بود که هیات وزیران با پیشنهاد وزارت نفت ممنوعیت ترانزیت بنزین، گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی مشابه را از ایران به کشورهای همسایه تا پایان سال جاری تصویب کرد. بر این اساس عبور محموله سایر کشورها از ایران برای رسیدن به کشور همسایه دیگر، از مرزهای زمینی و دریایی ممنوع خواهد بود. اما در شرایط فعلی چرا دولت چنین تصمیمی گرفته است؟
با افزایش تولید در پالایشگاه ستاره خلیج فارس تولید بنزین به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز رسیده این در حالی است که بعد از افزایش قیمت بنزین در آبان سال گذشته میزان مصرف بنزین به روزانه حدود ۷۵ الی ۸۰ میلیون لیتر کاهش پیدا کرد. از طرفی همه گیری ویروس کرونا خود هم به کاهش مجدد مصرف این سوخت در کشور منجر شد به طوری که در حال حاضر بسیاری از مخازن کشور پر شده و گنجایش ذخیره بیشتر از این را ندارد.
حالا با چیزی حدود ۳۵ میلیون لیتر مازاد تولید بنزین مواجه هستیم که باید برای صادرات و مدیریت آن چاره ای بیندیشیم. به همین خاطر امسال پالایشگاه‌ها زودتر از موعد به حالت بازآماد (اورهال) رفته و میزان تولید محصولاتی همچون بنزین کاهش یافته است. در چنین شرایطی نمی توانیم تسهیل گر صادرات و ترانزیت سوخت رقبای انرژی خود باشیم. بر همین اساس دولت ترانزیت فرآورده‌های انرژی از ایران را ممنوع اعلام کرد.
همه گیری ویروس کرونا و کاهش مصرف سوخت در داخل و خارج از کشور موجب شده که بسیاری از مخازن کشور پر شده و گنجایشی برای ذخیره مازاد تولید نداشته باشند
* اما برخی از فعالان صنعت حمل و نقل بر این باورند که تحت فشار گذاشتن همسایگان برای خرید سوخت از ایران اشتباه است؛ چون آنها قطعاً به فکر واردات سوخت از مجاری دیگری غیر از ایران خواهند بود. چون می‌توانند همین فرآورده‌ها را از جای دیگری با قیمت پایین‌تری خریداری کنند. این ادعا تا چه اندازه درست است؟
به طور قطع در شرایط عادی این ادعا کاملا درست است و بخش خصوصی بچندان موافق ممنوعیت ترانزیت سوخت و سایر فرآورده‌ها از ایران نیست. اما باید توجه داشت در ۳ ماه گذشته ایران و سایر کشورهای صادرکننده نفت و محصولات نفتی در شرایط ویژه ای قرار داشته و هر کشور به دنبال کاهش میزان ضرر و زیان و خسارت خود هستند. اما این ادعا که بازارهای صادرات قادر به تامین فرآورده به قیمت ارزان تری از ایران خواهند بود را خیلی قبول ندارم.
در گذشته ناچار بودیم که فرآورده‌های خود را حتی با قیمت‌های پایین تر از متوسط جهانی عرضه کنیم تا بتوانیم مشتری‌های خود را حفظ کنیم. حتی در برخی از ماه‌های سال پالایشگاه‌های ما با زیان محصولات خود را عرضه می‌کردند
* یعنی ایران محصولات خود را با قیمت‌های پایین تر از قیمت جهانی صادر می‌کند؟
هزینه حمل کشتی در ماه‌های گذشته به شدت افزایش پیدا کرده و به همین دلیل خرید فرآورده از کشورهایی که انتقال آنها به صورت دریایی انجام می‌شود، خیلی گران تمام می‌شود و بیشتر کشورها به دنبال خرید از طریق مرزهای زمینی خود هستند. در گذشته ما ناچار بودیم که فرآورده‌های خود را حتی با قیمت‌های پایین تر از متوسط جهانی عرضه کنیم تا بتوانیم مشتری‌های خود را حفظ کنیم.
حالا که تقاضای خرید از طریق مرزهای آبی کاهش پیدا کرده، این فرصت برای ما فراهم شده که صادرات خود را توسعه داده و حجم بیشتری فرآورده صادر کنیم. کشورهای همسایه ایران شامل عراق، افغانستان، ارمنستان، نخجوان واردکننده فرآورده نفتی هستند و اینکه دولت هر کشوری بخواهد از این فرصت پیش آمده استفاده کند، کاملا طبیعی است.
قیمت گازوییل در بازار هرات افغانستان که یکی از بازارهای هدف صادراتی ایران است از ۲۸۵ دلار به ازای هر تن ۵۱۵ دلار در پایان اردیبهشت رسیده، همچنین قیمت بنزین هم از حدود ۲۶۰ دلار به ازای هر تن به ۴۸۵ دلار رسیده است
* با توجه به کاهش شدید تقاضا در بازارهای جهانی، آیا مشتری برای خرید فرآورده‌های ایران وجود دارد؟
تب و تاب در رینگ معاملات در بخش بین الملل نشان میدهد که مشتری‌های زیادی خواهان خرید فرآورده از ایران هستند. در هفته‌های گذشته هر آنچه که در بورس به مقصد کشورهای همسایه فروخته شده، به سرعت خریداری می شد و حتی در برخی از محصولات همچون گازوئیل تقاضا خیلی بیشتر از میزان عرضه است. ضمن اینکه پیش بینی می شود روند روبه رشد معاملات در ماه‌های بعدی هم ادامه پیدا کرده و شاهد افزایش قیمت و تقاضا هم باشیم.
بر اساس بررسی‌های انجام شده قیمت گازوئیل در بازار هرات افغانستان که یکی از بازارهای هدف صادراتی ایران است از ۲۸۵ دلار به ازای هر تن ۵۱۵ دلار در پایان اردیبهشت رسیده است. همچنین قیمت بنزین هم از حدود ۲۶۰ دلار به ازای هر تن به ۴۸۵ دلار رسیده است.
* چقدر مازاد تولید داریم و چه ظرفیت برای صادرات فرآورده در کشور وجود دارد؟
آمارهای اعلامی در سال گذشته از مازاد تولید روزانه ۶۰۰ هزار بشکه فرآورده‌های نفتی در کشور حکایت داشت. حالا با توجه به کاهش مصرف که در کشور اتفاق افتاده این حجم به بیش از این مقدار افزایش پیدا کرده می‌توان چیزی حدود ۸۰۰ هزار بشکه صادرات داشته باشیم.
در سال گذشته چیزی حدود ۶۰۰ هزار بشکه مازاد فرآورده‌های نفتی داشتیم اما حالا این میزان به ۸۰۰ هزار بشکه افزایش پیدا کرده است
* عمدتا کدام کشورها از طریق مرز ایران مشغول ترانزیت فرآورده بودند؟
دو کشور ترکمنستان و امارات از مرزهای زمینی و دریایی ایران برای صادرات فرآورده‌های نفتی استفاده می‌کردند که با این ممنوعیت صادرات آنها به افغانستان و اقلیم کردستان عراق از خاک ایران متوقف می‌شود.
نظر شما