سایه اشتغال ناقص بر اقتصاد معلول | ساعت کاری یا بیمه تامین اجتماعی ملاک درست آمار کار نیست

الهام رئوفی فر؛ بازار: افزایش تولد در دهه ۶۰ به رغم خوشحالی دولت به واسطه جمعیت جوان کشور اما دغدغه هایی را در دهه های بعد به همراه داشت آن هم اینکه اشتغال این حجم از نیروی جوان که بسیاری از آنها فارغ التحصیل دانشگاه بودند، چگونه باید تدارک دیده می شد. اما این دغدغه هنوز برای جوانان دهه ۶۰ کم نشده بود که جوانان دهه ۷۰ و بعضا در سال های اخیر متولدین دهه ۸۰ هم به میدان آمدند.

برای استان گلستان این موضوع دوچندان بغرنج است زیرا این منطقه فاقد صنایع بزرگ بوده و اغلب جمعیت آن روستایی است که این سال ها به واسطه تنش آبی امکان کار در حوزه کشاورزی را هم ندارند. همه اینها دست به دست هم داد تا گلستان در بخش صنعت در قعر جدول با نرخ بیکاری قابل توجه و سرانه درآمدی کمتر از متوسط کشوری باشد. با اینحال مدیران گلستانی در سال های اخیر با اعلام آمارهایی می گویند که این نرخ بیکاری در استان کاهش قابل توجهی داشته است.

با نگاهی به نحوه تعریف اشتغال از منظر این مسئولان در می یابیم که اوضاع چندان هم بهبود نیافته بلکه فقط نحوه مصاحبه بیکاری و اشتغال، تغییر یافته است. در گذشته شاغل به فردی اتلاق می شد که در هفته برای ۴۴ ساعت مشغول به کار بوده و از آن شغال کسب درآمد می کند درحالیکه چندسالی است این تعریف تغییر کرده به فردی که یک ساعت در هفته مشغول به کار است، شاغل گفته می شود. مطابق با تعریف اشتغال، به افرادی که کمتر از ۴۴ ساعت در هفته مشغول به کار هستند اشتغال ناقص می گویند که این برای گلستان که معمولا کار فصلی آن پررنگ تر از اشتغال پایدار است، بسیار در ارزیابی آمارهای نهایی موثر خواهد بود.

عمده مشاغل استان فصلی است

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه بیشتر اشتغال ما در استان، اشتغال ناقص است، می گوید: با توجه به اینکه نرخ بیکاری به صورت فصلی در نظر گرفته شده و این مسأله باعث می‌شود که نرخ بیکاری استان پایین نشان داده شود که این مسأله در اختیار استان هم نیست.

اینکه صرفا تامین اجتماعی به واریزی سه ماه در سال بسنده می کند امنیت شغلی کارگر را صلب کرده است

حسینعلی خواجه مظفری با بیان اینکه مردم امروز آمار درست می خواهند که در این رابطه باید بگویم در صحت سنجی ۷۰ درصد تقریبا آمارها درست است، گفت: اشتغال ۳۸ هزار و ۲۵۸ نفر در سال گذشته رقم خورده که این میزان بیش از تعهد ما یعنی ۳۱ هزار و ۳۱۰ نفر بوده است.

وی بیشتری میزان اشتغال را مربوط به بخش، خدمات، صنعت و کشاورزی می داند و می گوید: تلاش شده تا با ارائه تسهیلات بخشی از بیکاری را با مشاغل خانگی رفع کنیم که در این راستا سال گذشته ۲۶ میلیارد ریال تسهیلات در استان برای اشتغال پرداخت شد.

حقوق‌های حداقلی

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان ضمن تائید افراد شاغل فاقد بیمه یا حقوق حداقلی اداره کار در استان می افزاید: این افراد هم شامل آمار افراد شاغل می شوند.

به باور کارشناسان حوزه اقتصاد، صرف نظر از فعالیت یک فرد شاغل به مدت ۴۴ ساعت در هفته این نکته را نمی توان نادیده گرفت که شاغلین باید توان تامین معیشت خود یا خانواده را از محل درآمد داشته باشند بنابراین درصورتیکه فردی درآمدی کمتر از آنچه در قانون کار تعیین شده دارد را نمی توان در زمره شاغلین قرار داد. گذشته از اینکه مطابق آنچه برای شغل در کشور تعریف شده به هر فردی که یکساعت در هفته کار کند شاغل می گویند، مطابق با تعریف سازمان تامین اجتماعی هر فردی که در سال سه ماه واریزی بیمه داشته باشد هم شاغل اتلاق می شود.

روابط عمومی اداره کل تامین اجتماعی گلستان در این رابطه به خبرنگار بازار، می گوید: ملاک تامین اجتماعی از هرفرد شاغل واریزی سه ماه بیمه در سال است.

محمدرضا ملاحت آمار بیمه شدگان تامین اجتماعی در سال گذشته را ۲۸۰ هزار نفر می داند و می افزاید: در این مدت بیمه بیکاری برای سه هزار و ۱۹۱ نفر هم تصویب و پرداخت شد.

قوانین بازنگری شود

بر اساس اظهارات کارشناسان، بزرگترین شکاف بین واقعیت موضوع بیکاری و اشتغال استان در ارائه آمارها فارغ از راستی آزمایی آن است یک کارشناس حوزه اقتصاد به خبرنگار بازار می گوید: در نظر گرفتن ساعت کاری یا بیمه تامین اجتماعی برای ارائه آمار اشتغال مناسب نیست چراکه بسیاری از افراد مشغول به کار مشمول بیمه نیستند یا بالعکس افرادی که بیمه هستند اما حقوق دریافتی آنها برپایه قانون کار نیست بنابراین باید قوانین بازنگری شود.

میثم ارباب موجنی، می افزاید: بهتر است با راه اندازی سامانه ای دولت مبنای آمار را بر اساس خود اظهاری بگذارد تا بتوان ارزیابی درستی در این زمینه داشت.

دولت اول باید مبنای آماری را درست کند

وی ضمن انتقاد از ارزیابی سازمان تامین اجتماعی برای شاغلان، ادامه می دهد: اینکه صرفا تامین اجتماعی به واریزی سه ماه در سال بسنده می کند امنیت شغلی کارگر را صلب کرده چراکه سایر ساعات کاری که مشمول بیمه نمی شود، برای نیروی کار دغدغه آفرین است همچنین با توجه به افزایش هزینه ها فعالیت ۱۰ ساعت روزانه افراد هم جوابگوی نیاز درآمدی خانواده نیست چه رسد به دو ساعت کار در هفته.

مبنای آماری درست شود

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه دولت اول باید مبنای آماری را درست کند، می افزاید: دولت متاسفانه به آمارسازی ها روی آورده که این چاره مشکل معیشت و بیکاری کشور نیست. به عنوان مثال سامانه ای به نام رصد راه اندازی شده که در آن هرواحدی که نیرو جذب می کند در سامانه ثبت کرده جزو آمار اشتغال لحاظ می شود درحالیکه شاید این نیروی جذبی، کارگر اخراجی دربخش دیگری باشد. به عبارت دیگر شغلی اضافه نشده بلکه فردی از جایی به جای دیگر برای کار مراجعه کرده است.

ارباب موجنی می افزاید: این مساله در ارائه جواز کسب هم صادق است به عنوان مثال فردی در یک رسته شغلی موفق نبوده و درخواست جواز برای کسب و کار دیگری می دهد که این صدور جواز جدید هم باز به عنوان شغل در سامانه محاسبه می شود.

با توجه به اهمیت اشتغال و نقش و تاثیرگذاری آن در اقتصاد هر منطقه انتظار می رود تا مسئولان استانی برای رفع چنین خلاهایی و کسب آمارهای دقیق از بیکاری اقدامی عاجل کنند تا در آینده ای نزدیک شاهد پویایی اقتصاد استان و افزایش سرانه درآمد مردم منطقه باشیم.