بازار؛ گروه کشاورزی: شکر یکی از مهمترین صادرات کشاورزی در جهان است و در واقع، بیش از ۱۲۰ کشور مسئول کل تولید شکر در سطح جهان هستند. این در شرایطی است که شکر عمدتاً از نیشکر و چغندر قند تولید می شود و ایران نیز از جمله معدود کشورهایی است که از نظر تنوع اقلیمی و عرض جغرافیایی، از شرایط تولید شکر از هر دو محصول چغندرقند و نیشکر برخوردار است؛ اما برخلاف آمار جهانی سهم تولید شکر با پایه چغندر قند نسبت به نیشکر بیشتر است. به عبارت دیگر در حالی که حدود ۸۰ درصد شکر دنیا از نیشکر تولید شده در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری است. ۲۰ درصد باقیمانده از چغندر قند است که بیشتر در مناطق معتدل نیمکره شمالی کشت می شود، بخش قابل توجه ای یعنی حدود ۶۰ درصد در ایران از چغندرقند تولید می شود و ۴۰ درصد نیز از نیشکر تولید می شود.
تولید ۵میلیون تنی چغندرقند در ایران در ۲۰۲۱-۲۰۲۲
این سهم ۶۰درصدی شکر با پایه چغندرقندر در حالی در ایران هر ساله رقم می خورد که در بحث تولید چغندرقند بر اساس آمار فائو ایران جزو بیست تولید کننده اول است. به این معنا که داده های سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ فائو حاکی از این است که ایران نیز تولیدی بالغ بر ۵ میلیون تن دارد و به این ترتیب جزو تولید کننده های مطرح (دوازدهم تا سیزدهم) در این مورد است.
در حالی که ارزش بازار جهانی شکر با پایه چغندرقند در حال حاضر ۶ میلیارد دلار است برآورد می شود این مقدار تا سال ۲۰۳۳ به بیش از ۱۱ میلیارد دلار برسد
با این وجود در خصوص بازار جهانی قند و شکر با پایه چغندرقند آمارهای جالب توجهی وجود دارد به طوری که اخیرا موسسه آماری- تحلیلی Fact.MR اعلام کرده است ارزش بازار جهانی این محصول تا پایان سال ۲۰۲۳ به بیش از ۶ میلیارد دلار می رسد و پیش بینی می شود تا ده سال آینده یعنی تا پایان سال ۲۰۳۳ نیز ارزش جهانی بازار قند با پایه چغندرقند از ۱۱ میلیارد دلار بگذرد.
سهم ۷۰درصدی شکر قهوه ای از بازار جهانی شکر
در این گزارش همچنین آمده است مصرف قند با پایه چفندرقند نیز روندی افزایشی دارد و برآورد می شود تا سال ۲۰۳۳ به طور میانگین ۶.۲ درصد رشد کند این در حالی است که در حال حاضر سرانه مصرف جهانی بیش از ۲۳ کیلوگرم است و روندی افزایشی نیز دارد. نکته جالب توجه اینکه افزایش تقاضای جهانی برای نوشیدنی های با پایه میوه جات و یا نوشیدنی های انرژی زا افزایش استفاده از شکر قهوه ای را رقم زده است. به این ترتیب در سال ۲۰۲۳ شکر قهوه ای سهمی به میزان ۷۰ درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داده است.
نکته جالب توجه اینکه در بحث تولید شکر کشورهای «برزیل، هند، تایلند، چین و ایالات متحده» برترین ها هستند و فائو می گوید انتظار می رود در سال زراعی ۲۰۲۲-۲۰۲۳ تولید جهانی شکر به ۱۸۲ میلیون تن برسد که در صورت محقق شدن ۱.۷ میلیون تن بیشتر از سال قبل خواهد بود. در واقع با توجه به اینکه بیش از ۱۲۰ کشور شکر تولید می کنند و میزان مشارکت آنها تحت تأثیر سیاست های محلی و سیاست های اقتصادی است، و لذا به عنوان مثال انتظار می رود که جنگ در اوکراین تولید چغندرقند این کشور را تا ۲۳ درصد در سال زراعی ۲۰۲۲-۲۰۲۳ کاهش دهد.
از سوی دیگر در ایران نیز در حالی که به گفته کارشناسان سالانه حدود ۲.۲ میلیون تن شکر مورد نیاز کشور هست بر اساس آمار منتشر شده میزان تولید این محصول در سالی که گذشت ۱.۶ میلیون تن است و به این ترتیب بخش از نیاز کشور از طریق داخل و بخشی دیگر نیز از طریق واردات تامین می شود. این در شرایطی است که تا پیش از شروع خشکسالی ها در کشور تولید تا مرز خودکفایی نیز رسیده بود.
نظر شما