بازار؛ گروه استانها: خراسان رضوی ۳۲ سد در حال بهره‌برداری در شهرستان‌های تربت‌حیدریه، قوچان، مشهد، خواف، درگز، سبزوار، تایباد، تربت‌جام، چناران، سرخس، نیشابور، کلات و فریمان دارد.
به گزارش خبرنگار بازار؛ در طی دو سال آبی گذشته مشهد در وضعیت خشک‌سالی شدید قرار داشت لذا در سال آبی ۹۹-۱۴۰۰ میانگین بارندگی نسبت به دوره درازمدت ۶۰ درصد کاهش داشت و بدترین خشک‌سالی در ۵۰ سال گذشته را تجربه کرد.
در سال آبی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ نیز میزان بارندگی نسبت به بلندمدت ۲۳ درصد کاهش داشته است، این در شرایطی است که در مشهد بخش قابل‌توجهی از منابع آبی از طریق منابع سطحی تأمین می‌شود و کاهش بارندگی‌ها تأثیر بسزایی در کاهش آب در سدها دارد.
به عبارتی در دو سال گذشته از ذخایر قبلی موجود در سدها استفاده شد، به همین دلیل ذخایر سدهای مشهد به کمتر از ۱۵ درصد رسیده است.
هم‌اکنون از مجموع ۳۷ دشت استان خراسان رضوی، نیمی در شرایط ممنوعه بحرانی قرار دارد و وجود چاههای غیرمجاز و برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی مهم‌ترین علت بحرانی شدن وضعیت دشت‌های استان عنوان‌شده است.
باوجوداینکه سناریوهای بسیاری برای رفع کمبود آب بر روی میز مسئولان قرار دارد اما مشکل کمبود آب جدی است.کمبود آب موجب شده تا حتی مقامات استانی و ملی برای تأمین آب مشهد دست به دامان وزارت امور خارجه و مذاکره با کشور ترکمنستان برای برداشت کمتر آب از سد دوستی شوند.
دست به دامان ترکمنستان
به گزارش خبرنگار بازار؛ «سد دوستی» یکی از سدهای ذخیره آب و مشترک بین ایران و ترکمنستان است که بخشی از آب شرب مشهد را تأمین می‌کند اما در ترکمنستان از آب این سد برای مزارع کشاورزی از آن استفاده می‌شود.
کاهش ذخایر آبی موجب شده تا در حال حاضر ذخیره در سد دوستی به حداقل میزان خود برسد لذا مسئولان جمهوری اسلامی بر این باورند که در صورت موافقت ترکمنستان برای برداشت کمتر آب شاید بتوانند بخشی از عطش کلان‌شهر مشهد را به این طریق کم کنند.
کاهش ذخایر آبی موجب شده تا در حال حاضر ذخیره سد دوستی به حداقل میزان خود برسد لذا مسئولان جمهوری اسلامی بر این باورند که در صورت موافقت ترکمنستان برای برداشت کمتر آب از این سد شاید بتوانند بخشی از عطش کلان‌شهر مشهد را کم کنند
ازآنجاکه طرف ترکمنستانی از آب سد دوستی را برای مصارف کشاورزی استفاده می‌کند لذا با توجه به اهمیت تأمین آب شرب برای خراسان رضوی و کاهش شدید ذخایر سد دوستی، مقررشده تا علاوه بر پیگیری‌های گذشته وزارت نیرو، پیگیری مؤثری هم از سوی وزارت امور خارجه برای این امر و به حداقل رسیدن برداشت آب از سوی طرف ترکمنستانی دنبال شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان رضوی در این رابطه می گوید: با توجه به کاهش شدید ذخایر سد دوستی، مقرر است وزارت امور خارجه رایزنی‌هایی با طرف ترکمنستانی انجام دهد تا طرف مقابل برداشت آب را به کمترین میزان ممکن برساند.
جواد خدایی می‌گوید: درباره این موضوع در نشست مشترک با محمد جوانبخت معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا که در مشهد برگزار شد، در کنار آخرین وضعیت تأمین آب شرب استان خراسان رضوی، به‌ویژه کلان‌شهر مشهد موردبحث و بررسی قرار گرفت، که راهکارهای مختلف مرور و مقرر شد وزارت نیرو پیگیری‌های ویژه‌تر و مؤثرتری در این زمینه داشته باشد.
وی شرایط آبی خراسان رضوی به‌ویژه شهر مشهد را در سال جاری «حاد» خواند و بیان کرد: امسال در شرایطی که میانگین افزایش پشت سدهای کل کشور افزایش داشته است اما این روند در خراسان رضوی روند کاهشی داشته است و استان‌های دیگر شرق کشور مانند سیستان و بلوچستان و گلستان نیز وضعیت مشابهی دارند.
شرایط بحرانی است
معاون استاندار خراسان رضوی با بیان اینکه طرح‌های مختلفی در دست اجرا است و سناریوهای مختلفی از هشت ماه قبل مطرح و بررسی‌های زیادی پیرامون آن در حال انجام است اذعان می کند: عمق بحران و شرایط ویژه آبی در استان متفاوت از سال‌های گذشته است و باید هوشیار بود لذا چند راهکار اصلی موردبررسی قرارگرفته که ازجمله آن کاهش برداشت آب از سد دوستی توسط طرف ترکمنستانی و همچنین ساماندهی چاههای آب در سطح دشت مشهد است.
خدایی توضیح می دهد: طرف ترکمنستانی از آب سد دوستی برای مصارف کشاورزی استفاده می‌کند لذا با توجه به اهمیت تأمین آب شرب برای خراسان رضوی و کاهش شدید ذخایر سد دوستی، مقرر شد که علاوه بر پیگیری‌های گذشته وزارت نیرو، پیگیری مؤثری هم از سوی وزارت امور خارجه برای این امر و به حداقل رسیدن برداشت آب از سوی طرف ترکمنستانی دنبال شود.
وی اظهار می کند: مسئله تأمین آب امسال برای خراسان رضوی به‌ویژه شهر مشهد به‌صورت روزانه در قالب نشست‌های مختلف با متصدیان دنبال می‌شود و همه باید خود را با شرایط کم‌آبی امسال سازگار کنند، درهرصورت مسئله جدی است و شرایط آبی استان به‌هیچ‌وجه عادی نیست، خداوند در سال‌های گذشته لطف داشته و شرایط کم‌آبی استان مدیریت‌شده اما امسال باید سازگاری باکم آبی جدی‌تر دنبال شود تا بتوان از این دوره تنش آبی به‌خوبی عبور کرد.
سدهای خالی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد هم خبرهای خوبی برای ما ندارد و در این رابطه می‌گوید: هم‌اینک تنها ۱۳ درصد از حجم ذخیره سدهای استان آب دارد و این ذخایر اندک نیز همچنان رو به کاهش است.
مسئله تأمین آب امسال برای خراسان رضوی به‌ویژه شهر مشهد به‌صورت روزانه در قالب نشست‌های مختلف با متصدیان دنبال می‌شود و همه باید خود را با شرایط کم‌آبی امسال سازگار کنند، درهرصورت مسئله جدی است و شرایط آبی استان به‌هیچ‌وجه عادی نیست
حسین اسماعیلیان بابیان اینکه سدهای کارده، طرق و ارداک نیز به‌عنوان منابع اصلی تأمین آب شرب مشهد شرایط مشابهی دارند و کمتر از ۲۰ درصد از حجم ذخیره این سدها آب دارد بیان می‌کند: وضعیت سدهای کشاورزی نیز به همین منوال است و برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث شده ۸۰۰ میلیون مترمکعب کسری مخزن در استان پدیدار شود.
وی می‌گوید: متأسفانه میزان برداشت آب از تولید آب در طبیعت بیشتر است و این مهم منجر به ایجاد پدیده خطرناک نشست زمین و تهی شدن آبخوان‌ها از آب زیرزمینی شده است.
وی با اشاره به وضعیت تأمین آب برای کلان‌شهر مشهد ابراز می‌کند: درگذشته بخش زیادی از نیاز آبی مشهد از سد دوستی تأمین میشد اما در حال حاضر فقط ۱۳ درصد از حجم ذخیره این سد آب دارد و تنها حدود ۳۰ درصد از این میزان قابل‌برداشت است.
اسماعیلیان بیان می کند: پارسال نیز در شرایط خشک‌سالی قرار داشتیم اما تا ۴.۵ مترمکعب در ثانیه از سد دوستی برداشت میشد، این میزان امسال به ۲ مترمکعب در ثانیه کاهش‌یافته است.
وی می گوید: برای تأمین نیاز آبی مشهد در بخش شرب برای تابستان امسال طرح‌های مختلفی توسط وزارت نیرو، شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی و شرکت آبفا مشهد برنامه‌ریزی‌شده که جابجایی چاه‌ها، احداث مخازن ذخیره آب شرب و اتصال چاههای دستگاه‌های اداری به منابع شرب از آن جمله است.
کاهش ۷۰ درصدی بارندگی
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد همچنین یادآور می‌شود: میزان بارندگی در این کلان‌شهر طی سال آبی جاری نسبت به دوره آماری بلندمدت کاهش ۷۰ درصدی دارد، بنابراین شرایط تأمین آب مشهد برای تابستان امسال بسیار سخت خواهد بود.
اسماعیلیان با اشاره به این موضوع که در تابستان با افزایش دمای هوا شاهد افزایش مصرف نیز خواهیم بود ادامه می‌دهد: در شرایط کاهش ۷۰ درصدی بارندگی باید مصارف غیرضروری حداقل ۵۰ درصد کاهش یابد که این موضوع قابل تحقق است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد یادآور می شود: سرانه مصرف خانگی در این کلان‌شهر به ازای هر شهروند ۱۲۵ لیتر در شبانه‌روز است و طبق استاندارد مصرف در شرایط حاد این میزان تا ۷۰ لیتر قابل کاهش است و هیچ خللی در مصارف شرب و بهداشتی ایجاد نمی‌کند.
میزان بارندگی در این کلان‌شهر طی سال آبی جاری نسبت به دوره آماری بلندمدت کاهش ۷۰ درصدی دارد، بنابراین شرایط تأمین آب مشهد برای تابستان امسال بسیار سخت خواهد بود
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با یادآوری این موضوع که میزان بارندگی در این کلان‌شهر در سال آبی جاری نسبت به دوره آماری ۱۰ ساله حدود ۷۰ درصد کاهش‌یافته است تأکید می‌کند: شهروندان باید بدانند در این شرایط نمی‌توان همانند سبک مصرف سال دیگر را داشت و باید رعایت بیشتری داشته باشند.
اسماعیلیان وضعیت منابع آب زیرزمینی را نیز نگران‌کننده می‌خواند و می‌گوید: نمی‌توان کسری آب را از این منابع جبران کرد و لذا تاکید می کند حتی اگر وضعیت منابع آبی زیرزمینی ایده ال نیز باشد بازهم برای برداشت از این منابع ممنوعیت‌های فنی وجود دارد لذا نباید به برداشت از آب‌های زیرزمینی امید بست.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در خصوص رویه تأمین آب مشهد اظهار می‌کند: در۱۰ سال گذشته ۵۰ درصد از نیاز آبی مشهد از منابع سطحی و ۵۰ درصد از منابع زیرزمینی تأمین میشد اما سال گذشته این نسبت به تأمین ۳۰ درصدی از منابع سطحی و ۷۰ درصدی از منابع زیرزمینی تغییر کرد.
وی با ابراز نگرانی از اینکه منابع آب زیرزمین در حال افت است ونمی توان کسری آب را از طریق این منابع جبران کرد یادآور می شود: مدیریت مصرف در این شرایط بسیار ضروری است و تنها با مدیریت مصرف می‌توان تابستان را بدون مشکل سپری کرد.
نظر شما