بازار؛ گروه استان ها: نبود اطلس و برد گردشگری در طبیعت ایران و مازندران سبب شده تا در حال حاضر فعالیت تورهای گردشگری به صورت غیرمجاز باشد و این مسئله پیامدهایی را برای زیست بوم شکننده شمال نیز درپی داشته است.
طبق آمارها ۷۰ درصد بازار تورهای گردشگری و طبیعت گردی در ایران به صورت غیرمجاز است و نظارتی بر آن وجود ندارد و سهم جوامع محلی و حاشیه نشینان جنگل از این اقتصاد ارزآور تقریبا هیچ است.
فرید جواهرزاده رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران با اظهار این که نگاه ما به موضوع جنگل، دریا و بیوتوریسم همراه با طبیعت گری است، از جنگل های شمال و هیرکانی به عنوان فاخرترین اثبرطبیعی کشور یاد کرد و گفت: هر اقدامی در راستای حفاظت و احترام به جنگل های هیرکانی باز کم است.
وی در گفتگو با خبرنگار بازار با عنوان این که کنفرانس چهارم طبیعت گردی با موضوع بیوتوریسم در بهار ۱۴۰۲ در مازندران برگزار می شود، گفت: این کنفرانس با چاشنی علمی برگزار می شود و امیدوارم شاکله کمیته های علمی و اجرایی آن به خوبی طراحی شود.
۷۰ درصد بازار طبیعت گردی ایران غیرمجاز است
وی با اظهار این که طبق اعلام مرکز آمار ایران بیش از ۷۰ درصد بازارطبیعت گردی ایران به شکل غیرمجاز است، افزود: نگرانی ها همیشه وجود دارد که تورهای طبیعت گردی به شکل غیرمجاز و غیراستاندارد در حال فعالیت هستند و عوارض آن شامل تخریب آثار طبیعی مشهود است.
جواهرزاده ساختارهای محیط زیست و منابع طبیعی را شکننده دانست و گفت: پارادایم منابع طبیعی به شکل جلوگیری از محیط زیست است و باید آن را به شکل حضور انسان در طبیعت همراه با حفظ و صیانت از عرصه های ملی تغییر داد.
رئیس انجمن طبیعت گردی یادآور شد: در گذشته تلاش می شد تا حصارکشی برای ورود انسان به طبیعت صورت گیرد و این مسئله موجب بروز مشکلاتی برای جوامع محلی و تامین معیشت آنان و ایجاد نارضاتی شده است و اکنون نگاه بر این است انسان وارد محیط زیست شود تا از اشکال مختلف اقتصاد و معشیت جایگزین برای جوامع بومی و محلی بهره مند شویم و به حفظ محیط محیط زیست کمک کنیم.
در گذشته تلاش می شد تا حصارکشی برای ورود انسان به طبیعت صورت گیرد و این مسئله موجب بروز مشکلاتی برای جوامع محلی و تامین معیشت آنان و ایجاد نارضاتی شده است و اکنون نگاه بر این است انسان وارد محیط زیست شود تا از اشکال معشیت جایگزین برای جوامع بومی و محلی بهره مند شویم
وی با بیان این که اجرای شیوه جدید نیازمند قوانین جدید است، افزود: آگاه سازی و اطلاع رسانی عمومی، هم افزایی بین دستگاه های اجرایی نظیر حفاظت محیط زیست، میراث فرهنگی و سازمان جنگل ها و غیره لازم است.
نبود اطلس گردشگری و طبیعت گردی در جنگل های هیرکانی نه تنها فعالان بخش گردشگری را بلکه حافظان طبیعت و جنگلبانان را دچار سردرگمی کرده است و آنان نمی دانند در کدام عرصه ها باید از حضور انسان جلوگیری و در کدام مناطق فعالیت های همسوی طبیعت گردی صورت گیرد.
برد اکوتوریسم در عرصه های جنگلی نداریم
مهرداد خزایی مدیرکل منابع طبیعی مازندران – نوشهر با بیان این که یکی از عواملی که باآن درگیر هستیم این که در منابع طبیعی برد اکوتوریسم نداریم و سازمان نمی داند که توریست کجاها برود و کجاها نرود و منطقه حفاظت شده است.
مدیرکل منابع طبیعی مازندران – نوشهر در گفتگو با خبرنگار بازار با عنوان این که نتوانستیم برد اکوتوریسم را تعریف کنیم، تصریح کرد: در حال حاضر بخش خصوصی بدون مجوز در حال برنامه ریزی برای ما هستند زیرا بسیاری از آفرودها و موتورسوارها غیرمجاز داخل مراتع می روند.
وی با تاکید براین که نیاز است برد اکوتوریسم را تهیه کنیم، گفت: این طرح در قالب دستورالعمل و شرح خدمات ارائه شود تا مطالبات بر پایه اصول علمی صورت گیرد و به عنوان مثال در مناطقی نظیر ذخیرگاه گون هیچ برداشتی نباید صورت گیرد اما د رعین حال مناطقی را برای تفرجگاهی و اکوتوریسمی نیز مشخص نکردیم.
خزایی یادآور شد: فقط ایجاد محدودیت سبب حفظ طبیعت نمی شود بلکه می توانیم با ایجاد مناطقی که امکان طبیعت گردی دارد، به گسترش توریسم کمک کنیم زیرا بازدید از سراها و دامداری های داخل جنگل نوعی بومگردی محسوب می شود.
وی یادآور شد: وجود سرای دامداری موجود در دوهزار متر مربع بالای سطح دریا که دارای امکانات خاصی بوده برای گردشگر جذاب است و بسیاری از طبیعت گردها و گردشگران خارجی حاضرند یک شب را در آن اقامت کنند اما آیا توانستیم امکانات مورد نیاز را برای حضور گردشگران در این عرصه فراهم کنیم و یا لیدرهایی در این بخش وجود دارد.
نرم افزار معرفی مناطق تفرجگاهی و طبیعت گردی نداریم
خزایی تصریح کرد: تعامل بین دستگاه های مختلف می توانند پیوندی بین اکوتوریسم و محیط زیست ارائه دهد اما هنوز از داشتن نرم افزار و سامانه مناسب برای معرفی مناطق تفرجگاهی محروم هستیم.
مدیرکل منابع طبیعی مازندران – یادآور شد: بسیاری از لیدرها و بلدهای گردشگری از مسائل اولیه آشناییی ندارند و توجیه نیستند و نیازمند کلاس های آموزشی مورد نیاز هستند تا از طبیعت گردی به نفع طبیعت استفاده کنیم.
وی با اظهار این که لیدرها نیازمند مطالعات خاصی هستند، گفت: این که هرکسی از راه برسدو لیدر شود مناسب نیست بلکه باید آموزش های مورد نیاز ارائه شود و این که از چه مکان هایی می توان بازدید کرد.
خزایی یادآور شد: در مطالعات مدیریت پایدار، مکان یابی ها مشخص شده یعنی این که در کدام مناطق باید جنگل کاری اکولوژیک صورت گیرد و دامداری سنتی داشته باشیم.
وی افزود: ذخیرگاه ها از مناطقی هستند که باید حفظ و از حضور عوامل انسانی اعم از دامدار و غیره باید در آن جلوگیری شود و این مناطق را در قالب اطلس و مدیریت پایدار جدا خواهیم کرد.
وی گفت: سازمان منابع طبیعی تمام اعتبارات خود را به بخش مطالعات سوق داده است و باید این مطالعات قابلیت اجرایی داشته باشد تا ضرر و زیانی برای جنگل های ما نداشته باشد.
حاشیه نشینان جنگل مشکل اقتصادی و معیشتی دارند
همچنین موسوی فعال گردشگری نیز با اظهار این که شمال گردشگر ظرفیت توسعه طبیعت گردی و اکوتوریسم را داراست، افزود: اقتصاد خانوارها مهمترین مشکل حاشیه نشینان جنگل های هیرکانی است زیرا زمانی که اقتصاد خانوارها تامین نشود، قاچاق و تخریب عرصه ها بیش از دیگر زمان ها خواهد بود.
وی افزود: وقتی معیشت خانوارها دچار مشکل شود چاره جز فشار بر عرصه های طبیعی و جنگل وجود ندارد و با متحول کردن اقتصاد خانوارهای حاشیه نشین می توان جنگل را نجات داد.
وی با اشاره به اجرای طرح تنفس جنگل و لغو قرارداد با شرکت ها اظهار داشت: به مرور زمان بسیاری از حاشیه نشین های جنگل به دلیل ضربه پذیربودن اقتصاد به سمت بهره برداری غیرمجاز از جنگل رفتند که بخش زیادی از آن ناشی از نبود اشتغال پایدار و معیشت است.
موسوی بر لزوم تهیه اطلس طبیعت گردی در جنگل های هیرکانی شمال تاکید کرد و گفت: برخی از مناطق گردشگری و طبیعت گردی به دلیل حضور غیرمجاز و بی رویه گردشگران لگدکوب شده و از بین رفته است از این رو باید طبیعت گردی به صورت علمی و فنی در منطقه اجرایی شود.
افزایش چندبرابری جمعیت، آلودگی هوا در دیگر استان ها و غیره سبب شده تا هر هفته شمار گردشگران مناطق شمالی بیشتر شود و در کنار آن باید به شیوه های جدید طبیعت گردی و ایجاد تعامل و پیوند بین اکوتوریسم و گردشگری فراهم شود.
ناشناخته ماندن بسیاری از جاذبه های طبیعی و گردشگری، فراهم نبودن بسترهای مورد نیاز، معرفی نشدن مسیرهای جدید گردشگری سبب شده تا فشار نقطه ای بر بخش هایی از طبیعت مازندران و شمال افزایش یابد درحالی که آب بندها و مناطق زیبای طبیعی و جنگلی در منطقه وجود ددارد که بکر مانده است.
نظر شما