بازار، گروه بانک و بیمه: زمزمه افزایش نرخ سود بانکی مدتی است بین مدیران بانکی مطرح است آنطور که رئیس کل بانک مرکزی نیز اخیرا به صورت تلویحی به آن اشاره و اعلام کرد؛ این بانک نیز معتقد به اصلاح نرخ سود بانکی است. نرخ سودی که مدتهاست بخصوص طی یکی دو سال اخیر در پی رشد نرخ تورم در کشور و افزایش قیمت ارز ارزش خود را برای سپرده گذاران بانکی از دست داده است و جذابتی برای آنها ندارد. وجود شکاف عمیق بین نرخ سود بانکی و تورم (نرخ ۱۸ درصدی سود بانکی و تورم ۴۷ درصدی) موجب شده است سپرده گذاران بانکی درعمل سود منفی از بانکها دریافت کنند چرا که ارزش سرمایه هایشان در بانکها به دلیل رشد نرخ ارز در بازار و وجود نرخ بالای تورم روز به روز از دست می رود.
برخی بانک ها برای جلوگیری از خروج سپرده ها از سیستم بانکی و جذب سپرده های جدید بناچار سودهای بالاتری از نرخ مصوب و مشخص شورای پول و اعتبار (۱۸ درصد) را به سپرده گذاران می پردازند. اقدامی غیر قانونی که بانک مرکزی نیز از چنین رویکردی مطلع است!
افزایش چراغ خاموش افزایش نرخ سود توسط برخی بانک ها
درچنین شرایطی خیلی ها برای حفظ ارزش سرمایه هایشان به خروج سپردها از سیستم بانکی روی آورده و با تبدیل آن به ارز و طلا نه فقط موجب شده اند تا رشد میزان تقاضا برای این کالاها در بازار افزایش و قیمت ها نیز بالا برود بلکه از سوی دیگرمنابع بانکی در مسیر کاهش قرار گیرد. با این وجود برخی از بانک ها برای جلوگیری از خروج سپرده ها از سیستم بانکی و جذب سپرده های جدید به ناچار از روش هایی چون صندوق های ویژه، سودهای بالاتری از نرخ مصوب و مشخص شورای پول و اعتبار (۱۸ درصد) را به سپرده گذاران می پردازند. اقدامی که هرچند غیر قانونی بوده و بانک مرکزی باید جلو آنرا بگیرد اما شرایط اکنون به گونه ای است که این بانک نیز گرچه از عملکرد سیستم بانکی در این زمینه مطلع است اما خیلی به آنها گیر نمی دهد.
البته رئیس کل بانک مرکزی رشد نرخ سود بانکی را رد کرده و می گوید؛ اصلاح نرخ سود بانکی مد نظر است اما هنوز افزایش نرخی صورت نگرفته است. در این میان اما مسئولان بانکی افزایش سه تا پنج درصدی نرخ سود بانکی و رسیدن این سود به ۲۱ تا ۲۳ درصد را مناسب می‌دانند و معتقدند؛ چنانچه نرخ سود افزایش نیابد شارژ منابع بانکی از این طریق اتفاق نمی افتد و سیستم بانکی با کاهش منابع روبه رو خواهند شد چرا که به دلیل نرخ پایین سود سرمایه گذاران رغبتی به سپرده گذاری در سیستم بانکی ندارند از طرفی نیز با توجه به رشد نرخ تورم و ارز، نرخ سود در شبکه بانکی نیز باید متناسب با آنها تغییر و روندی افزایشی به خود گیرد. تغییر نرخ سودی که البته تبعات خود را در پی دارد و تصمیم گیرنده نهایی آن شورای پول و اعتباراست.
مدتی است خود بانک مرکزی با اجرای سیاست های انقباضی نرخ سود فروش اوراق خزانه و ... را افزایش داده و درمقاطعی چنین نرخی را تا حدود ۳۰ درصد بالا برد ه است تا مردم به جای خرید مثلا ارز و سکه اوراق بخرند
تغییر نرخ سود بانکی ابزاری برای کنترل نرخ تورم و نقدینگی!
در این باره محسن صادقی، کارشناس پولی و بانکی طی گفتگو با «بازار» گفت: سیاست تغییر نرخ سود بانکی معمولا در مواقعی که اقتصاد در شرایط خاصی قرار می گیرد مورد توجه تصمیم گیران اقتصادی بخصوص بانک مرکزی قرار گرفته تا برای حل مسائل اقتصاد کلان کشور همچنین وضعیت سرمایه گذاران و...چاره اندیشی شود. مسئله ای که در تمام دنیا متداول بوده چرا که تغییر نرخ سود بانکی ابزاری برای کنترل نرخ تورم، رشد نقدینگی و سایر موئلفه های اقتصادی است. با این وجود زمانی که جو سفته بازی در بازار افزایش و نقدینگی حجیم می شود این موضوع تهدید کننده بازارهای رسمی و سرمایه گذاری می شود، بنابراین اعضای شورای پول و اعتبار که متشکل از نمایندگان مجلس، دولت، بانک مرکزی همچنین خبرگان اقتصادی است تصمیم به تغییرات نرخ سود بانکی با حفظ جوانب لازم می کنند.
وی با بیان اینکه در اقتصاد کشور به دلیل رشد نرخ بالای تورم و قیمت ارز در بازار ارزش پول ملی افت کرده و این موضوع باعث بی انگیزگی سرمایه گذاران بانکی شده است، گفت: البته مدتی است خود بانک مرکزی با اجرای سیاست های انقباضی نرخ سود فروش اوراق خزانه و ... را افزایش داده و درمقاطعی چنین نرخی را تا حدود ۳۰ درصد بالا برده است تا مردم به جای خرید مثلا ارز و سکه اوراق بخرند. درچنین موقعیتی بانک ها نیز چراغ خاموش اقدام به افزایش چند درصد سود بانکی برای مشتریان بزرگ کردند، این روند چند ماهی است که در برخی بانک ها شروع شده است. حال گویا قراراست بانک مرکزی همراه با اعضای شورای پول و اعتباراقدام با تغییر نرخ سود بانکی کنند زیرا افزایش نرخ سود در بانکها اتفاق افتاده است اما رقم آن نامشخص و همچنان بصورت توافقی بین مشتری و برخی بانک ها در حال انجام است.
وقتی نرخ سود بانکی به ۲۲ یا ۲۳ درصد برسد یک سری بانک های ضعیف ناکارآمد که عملکرد مناسبی ندارند و دارای ناترازی و کمبود نقدینگی هستند برای جذب سپرده تلاش خواهند کرد تا از این رقابت جا نماند این موضوع بی تردید موجب خلق پول شده چرا که آنها برای تامین نقدینگی خواهان پول از بانک مرکزی می شوند
رقم ۳ تا ۵ درصدی نرخ سود بانکی نقدینگی را روانه بانک ها می کند
این کارشناس پولی و بانکی اضافه کرد: از آنجایی که استارت افزایش نرخ سود بانکی توسط برخی بانک ها از ماههای گذشته زده شده است بنابراین بانک مرکزی نیز چون موقعیت را برای تغییر نرخ سود با توجه به شرایط اقتصادی کشور مناسب می بیند قصد دارد رقم نرخ سود بانکی را که هم اکنون ۱۸ درصد برای سرمایه گذاری بلند مدت و ۱۰ درصد برای سپرده های کوتاه مدت قبلا مصوب شده است، اصلاح کند تا با چنین اقدامی نرخ سود بانکی را در قالب مصوبه قانونی جدید با نرخ سود جدید توسط شورای پول و اعتبار قانونی کند.
صادقی افزود: افزایش نرخ سود بانکی بی تردید مشتریان زیادی را روانه بانک ها برای سپرده گذاری می کند البته در شرایطی که نرخ سود رقمی جذاب باشد یعنی حدود ۳ تا ۵ درصد به ۱۸ درصدی فعلی اضافه شود. سیاست افزایش نرخ سود بانکی هر چند بر کاهش نرخ تورم تاثیر گذار است اما خیلی نمی تواند کارساز شود چرا که وقتی نرخ سود بانکی به ۲۲ یا ۲۳ درصد برسد یک سری بانک های ضعیف ناکارآمد که عملکرد مناسبی ندارند و دارای ناترازی و کمبود نقدینگی هستند برای جذب سپرده تلاش خواهند کرد تا از این رقابت جا نمانند این موضوع بی تردید موجب خلق پول شده چرا که آنها برای تامین نقدینگی خواهان پول از بانک مرکزی خواهند شد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه اظهارداشت: علاوه بر این چون دولت کسری بودجه دارد بنابراین با افزایش نرخ سود و تبعاتی که اجرای چنین سیاستی به دنبال دارد باید در مدیریت پول بازیگری خوبی باشد و در این مسیر هزینه های خود را کاهش دهد از طرفی چون بانک ها باید با افزایش نرخ سود هزینه های مالی آنها نیزرشد می کند با این وجود اجرای این سیاست نیازمند مدیریت درست است موضوعی که سیاست های پولی بانک مرکزی و سیاست های مالی دولت در کنار هم و در یک پکیج منسجم همراه شوند تا افزایش نرخ سود مشکلی را برای اقتصاد کشور ایجاد نکند.
سیاست افزایش نرخ سود بانکی در شرایط کنونی اقتصاد کشور هر چند لازم است اما در صورت اجرایی شدن آن این احتمال وجود دارد که بخشی از سرمایه گذاران بازار سرمایه، سرمایه هایشان را به بازار پول گسیل دهند و در شرایطی که بورس رونق چندانی ندارد سود بی دغدغه ای را با سپردن پول به بانک ها کسب کنند
احتمال کوچ سرمایه ها از بورس به بانک ها
صادقی تصریح کرد: سیاست افزایش نرخ سود بانکی در شرایط کنونی اقتصاد کشور هر چند لازم است اما در صورت اجرایی شدن آن این احتمال وجود دارد که بخشی از سرمایه گذاران بازار سرمایه سرمایه هیشان را به بازار پول گسیل دهند و در شرایطی که بورس رونق چندانی ندارد سود بی دغدغه ای را با سپردن پول به بانک ها کسب کنند در چنین شرایطی این احتمال وجود دارد که بورس با افزایش نرخ سود بانکی از رونق بیفتد.
وی در ادامه افزود: البته رشد نرخ سود بانکی کمک می کند تا تقاضای سرمایه گذاران ارز و خریداران سکه و طلا در بازار کاهشی شود با این وجود نتیجه خواهیم گرفت هر چند نرخ سود بانکی تبعات مثبتی را برای جمع آوری نقدینگی و هدایت آن بسمت بانکها را در پی دارد اما مشکلاتی چون افزایش نرخ سود تسهیلات برای بخش تولید و خلق پول را نیز به دنبال دارد.
بنا به این گزارش، زمزمه افزایش نرخ سود بانکی این روزها از سوی مدیران بانکی و سیاست گذاران اقتصادی در حالی مطرح است که مردم به عینه می بینند نرخ سود بانکی ۱۸ درصدی با تورم ۴۰ درصدی هیچ همخوانی با هم ندارند. در چنین شرایطی است که آنها برای حفظ ارزش داریی هایشان اقدام به خرید سکه و ارز می کنند اما به گفته کارشناسان چنانچه نرخ سود بانکی ۴ یا ۵ درصد افزایش یابد بی ترید سطح تقاضا برای خرید این کالاها در بازار کاهش و بخش قابل توجهی از نقدینگی سرگردان، جذب بانکها می شود این اقدام هر چند رویکردی درست به نظر می رسد اما تبعات منفی خود را نیز در اقتصاد به جای گذاشته که مدیران اقتصادی و سیاست گذاران پولی باید بازار پول را به خوبی مدیریت کنند.
نظر شما