تلاش دولت ترکیه برای جلوگیری از بحران ارزی

به گزارش بازار، پایگاه اینترنتی خبری الخلیج الجدید در مطلبی با عنوان «پیش از انتخابات سرنوشت ساز ... آنکارا برای تقویت لیره ترکیه به کشورهای عرب خلیج (فارس) چشم دوخته است» نوشت دولت ترکیه برای تأمین مقادیر جدیدی ارز از کشورهای عرب خلیج (فارس) از جمله سعودی و قطر تلاش می‌کند، چون شماری از ناظران بین المللی هشدار داده اند ترکیه شاید با بحران جدید ارز مواجه شود.

با نزدیک شدن به انتخابات سرنوشت ساز در ژوئن آینده، تأمین چنین ارزهایی برای تقویت لیره ترکیه مهم و پرهیز از یک شوک دیگر در قیمت‌ها مهم است، اما درباره تأثیرگذاری سرازیر شدن ارزهای خارجی همچنان تردید وجود دارد. کمبود ارز خارجی، علت اصلی ناآرامی‌های اقتصادی در ترکیه است و با خارج شدن بسیاری از اموال و خارج شدن شماری از سرمایه گذاران، دولت ترکیه مجبور شده است از کانال‌های دیپلماتیک برای تأمین میلیاردها دلار برای کاهش بحران استفاده کند و این تلاشی است که احتمالا تا انتخابات ادامه خواهد یافت.

از سرازیر شدن ارز خارجی برای کنترل قیمت‌های ارز استفاده می‌شود و این برای اقتصادی که به میزان زیادی به واردات از جمله واردات انرژی وابسته است، ضروری است.

لیره بیش از نیمی از ارزش خودش را در مقابل دلار از سپتامبر سال ۲۰۲۱ میلادی از دست داده است زمانی که بانک مرکزی ترکیه کاهش‌های غیرمتعارف نرخ سود را به دستور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه آغاز کرد.

بانک نومورای ژاپن هفته گذشته هشدار داد ترکیه به همراه شش اقتصاد نوپای دیگر یعنی جمهوری چک، مصر، مجارستان، پاکستان، رومانی و سریلانکا به شدت با خطر بحران ارز روبروست.
این تحلیل‌ها تا حد زیادی به دو شاخص اصلی مبتنی است یکی تعهدات خارجی کوتاه مدت و دیگری کسری حساب جاری.

بدهی‌های خارجی ترکیه که سررسید آن‌ها تا ۱۲ ماه آینده خواهد رسید حدود ۱۸۵ میلیارد دلار است حال آنکه کسری حساب جاری اش ۳۸ میلیارد دلار در هشت ماه گذشته است و غلبه بر هر دو مشکل نیز دشوار است.

علاوه بر این خطرات وام دادن به ترکیه همانند کشورهای دیگری که شرایط ترکیه را دارند افزایش یافته و همین باعث شده است بسیاری نتیجه بگیرند که این کشور برای گرفتن وام از بازارهای خارجی تلاش خواهد کرد.

کاهش سرمایه گذاری‌های مستقیم خارجی و سرمایه گذاری‌های موجود موجب تقویت این دیدگاه است که ترکیه در آینده در زمینه تأمین ارز خارجی مورد نیاز این کشور با مشکل بزرگی روبروست به همین سبب برخی معتقدند فشارها بر لیره افزوده خواهد شد به همین سبب خطر وقوع موج جدیدی وجود دارد که بر قیمت‌ها تأثیر خواهد گذاشت.

اردوغان اوایل سپتامبر گذشته گفته بود کشورهای دوست به کشورش برای تقویت ذخایر خارجی بانک مرکزی کمک خواهند کرد. او افزوده بود «امیدواریم این کمک به ما برای غلبه بر بحران ارز خارجی کمک کند.»

اردوغان با نزدیک شدن به زمان انتخابات با استفاده از روابط سیاسی تلاش کرده است سرازیر شدن ارز خارجی به ترکیه افزایش یابد.

سعودی الان به نظر می‌رسد برای کمک مالی به ترکیه پس از آشتی اخیر بین دو کشور آمادگی دارد. یک مقام سعودی هفته گذشته گفته بود عربستان در آخرین مرحله مذاکرات برای سپرده گذاری پنج میلیارد دلاری در بانک مرکزی ترکیه است.

خبرگزاری رویترز هفته گذشته اعلام کرده بود ترکیه و قطر در آخرین مراحل مذاکراتی قرار دارند که بر اساس آن دوحه به آنکار ۱۰ میلیارد دلار خواهد داد که حدود سه میلیارد دلار آن تا پایان امسال به دست ترکیه خواهد رسید.

صندوق دولتی نفت در جمهوری آذربایجان نیز ژانویه گذشته اعلام کرد سپرده‌ای به ارزش یک میلیارد یور به مدت شش ماه به بانک مرکزی ترکیه خواهد داد تا از ثبات مالی این کشور حمایت شود و زمان آن تا اواخر امسال تمدید شده است.

بر اساس طرح جذب یک تریلیون و ۵۰۰ میلیارد لیره (۸۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار) خزانه داری ترکیه به سپرده گذاران بابت هرگونه خسارتی که از سقوط ارز متحمل شوند غرامت می‌دهد، اما ثبات نسبی لیره نیز به معنای افزایش درآمدهای سپرده گذاران نیست.

شرکت انرژی هسته‌ای روس اتم روسیه ژوئیه گذشته پنج میلیارد دلار به شعبه اش در ترکیه حواله کرد که در حال ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای در ترکیه است. این نخستین بخش از دریافتی این شرکت از ترکیه است که در مجموع ۱۵ میلیارد دلار دریافت خواهد کرد.

در میانه سرازیر شدن ارزها و محدودیت‌های دولت علیه بانک‌ها و شرکت‌ها ارزش لیره به خصوص از سپتامبر گذشته همچنان پایدار است با این همه به نظر می‌رسد تلاش‌های آنکارا برای تثبیت قیمت‌های ارز نتایج معکوسی برای طرح سپرده‌ها داشته است که دسامبر گذشته برای مهار دلار داده شد.