بازار؛ گروه بین الملل: برخی کارشناسان معتقدند که پیامدهای کلی تصمیم اوپک پلاس در جهت کاهش تولید نفت و در صورت پافشاری عربستان بر چنین تصمیمی، باعث تیرگی روابط روابط سعودی با امارات متحده عربی خواهد شد.
بر این اساس پیامدهای تصمیم اوپک‌پلاس برای کاهش تولید نفت در مقادیر بی‌سابقه همچنان در سطح منطقه و جهان بیشتر می‌شود، امری که انتظار می‌رود باعث تغییرات آشکار در روابط بین‌المللی شود. اثر این تصمیم به روابط آمریکا و عربستان محدود نشد، بلکه به نظر می‌رسد که ممکن است به روابط این پادشاهی با مهم‌ترین متحد عربی خود، یعنی امارات نیز کشیده شود.
«جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در این باره می‌گوید که کشورهای عضو اوپک به طور پنهانی به ایالات متحده گفته‌اند که با تصمیم عربستان سعودی مخالف هستند، اما احساس می‌کنند مجبور هستند از رویکرد عربستان حمایت کنند.
طبق گزارش روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز، امارات و عراق تمایلی به تداوم تصمیم عربستان و روسیه برای کاهش تولید نفت نداشتند، زیرا نمایندگان دو کشور در نشست اوپک پلاس نسبت به این تصمیم ابراز تردید کردند. این روزنامه به نقل از منابع متعددی که در این جلسات حضور داشتند، افزود که نماینده ابوظبی در زمانی که نتوانست روند اتخاذ این تصمیم را متوقف کند، تلاش کرد تا آن را به تعویق بیندازد، اما او موفق به انجام این کار هم نشد.
منابع آگاه دیگری به «وال استریت ژورنال» اطلاع داده‌اند که امارات عربی متحده با کاهش تولید نفت مخالف است و به طور مخفیانه خواستار تاخیر یک ماهه این تصمیم در راستای همکاری با درخواست آمریکا شده است. آن‌ها گفتند که در روزهای منتهی به نشست ۵ اکتبر اوپک پلاس در وین، مقامات اماراتی به طور گسترده با همتایان سعودی و آمریکایی خود در تماس بوده و تلاش کردند تا جلوی چنین تصمیمی را بگیرند.
بر این اساس مواضع امارات، روابط ابوظبی با همسایه خلیج‌فارس خود یعنی عربستان را پس از سال‌ها توافق بین دو کشور بر سر بیشتر پرونده‌های منطقه‌ای و مشارکت‌شان در جنگ یمن، مورد تردید قرار می‌دهد.
چندی پیش سازمان اوپک پلاس اعلام کرد تولید نفت خود را کاهش می‌دهد. در پی اعلام این تصمیم، «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان» گفت این اقدام عواقبی برای روابط واشنگتن و ریاض در پی خواهد داشت.
وزارت خارجه عربستان در واکنش به این اظهارات بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد که هرگونه اظهارات درباره جانبداری ریاض در نزاع‌های بین‌المللی پس از تصمیم اوپک پلاس در خصوص کاهش تولید نفت را رد می‌کند؛ این اظهارات مبتنی بر واقعیت نیست. تصمیم اوپک پلاس به اجماع همه کشورهای عضو این مجموعه گرفته شده نه توسط یک کشور.
این در حالی است که روز جمعه، ۱۴اکتبر سخنگوی رسمی «احمد ابوالغیط» دبیرکل اتحادیه عرب اعلام کرد که این نهاد، حملات رسانه‌ای منفی علیه عربستان سعودی در پی تصمیم گروه اوپک‌پلاس برای کاهش بخشی از تولید نفت را محکوم کرده و از تصمیم اقتصادی ریاض کاملاً حمایت می کند.
با این حال، اظهارات رسانه‌ای سران کاخ‌سفید علیه ریاض ادامه دارد. «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا شب گذشته گفت: واشنگتن در حال بررسی پیامدهایی برای اقدام عربستان سعودی در اوپک پلاس است. سعودی‌ها می‌دانستند که کاهش تولید نفت، منافع روسیه را به‌شدت تقویت خواهد کرد و به‌طور بالقوه اثرات تحریم‌های ما را کاهش می‌دهند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
از جمله آثار دیگر وی می توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.
*تصمیم اوپک‌پلاس برای کاهش تولید دو میلیون بشکه ای باعث بروز اختلافات میان امریکا و عربستان شده است. این اختلافات چقدر جدی است؟
تصمیم عربستان برای کاهش تولید نفت در ایالات متحده و دولت بایدن به عنوان خیانت جدی به یک متحد دیرینه تلقی می شود که نزدیک به هشت دهه از عربستان سعودی حمایت کرده است. با این حال، گزینه های واشنگتن در واکنش به اقدام عربستان زیاد یا خوب نیستند. ایالات متحده همچنان به عربستان سعودی برای حمایت از اهداف اصلی امنیتی خود در خلیج فارس و خاورمیانه مانند مهار ایران و عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل نیاز دارد. تنها راهی که ایالات متحده می تواند از ریاض صرف نظر کند این است که روابط نزدیکی با تهران داشته باشد. اما این گزینه در دسترس نیست.
در همین حال، ریاض هیچ جایگزین مناسبی برای سپر امنیتی آمریکا ندارد. روسیه به پیرامون خود مشغول است و چین نیز مشکلات فزاینده خود را دارد. بنابراین، من انتظار دارم که پس از یک دوره سرد، هر دو طرف تلاش کنند تا اختلافات را برطرف کنند. اما، روزهایی که ریاض کورکورانه خواسته های آمریکا را پذیرفت، گذشته است.
*تصمیم اوپک‌پلاس چقدر در بالا نگه داشتن قیمت انرژی در سطح جهانی موثر است؟
با توجه به این واقعیت که آمریکا و اروپا حاضر به لغو تحریم‌های ایران برای ورود نفت به بازارهای جهانی نیستند و بعید است سایر اعضای اوپک تولید خود را افزایش دهند، تصمیم عربستان به احتمال زیاد قیمت نفت را حفظ خواهد کرد.
*به نظر می رسد عربستان با این تصمیم این ارزیابی را دارد که دولت بایدن، دولتی یک دوره ای است و با این اقدام زمینه حضور جمهوری خواهان در کاخ سفید را نیز فراهم می آورد. آیا با این ارزیابی موافق هستید؟
مطمئناً محمد بن سلمان، که بایدن او را نادیده گرفت، امیدوار است که بایدن رئیس جمهور یک دوره‌ای شود و نامزد جمهوری‌خواهان، که می‌تواند دونالد ترامپ باشد، برنده ریاست‌جمهوری شود. تصمیم عربستان برای کاهش تولید نفت، قیمت بنزین را در ایالات متحده، به ویژه در سواحل غربی، بالا نگه می‌دارد، که می‌تواند به طور جدی به شانس دموکرات‌ها برای پیروزی در انتخابات میان دوره‌ای نوامبر آسیب برساند.
*برخی مقامات امریکایی از تجدیدنظر در روابط با عربستان سخن می گویند. آیا این تهدیدات جدی است یا اساساً ناشی از کم اهمیت شدن خلیج فارس در استراتژی امنیت ملی آمریکاست؟
همانطور که قبلا اشاره کردم، واشنگتن به عربستان سعودی برای مهار ایران و همچنین کمک به پیشبرد عادی سازی اعراب و اسرائیل نیاز دارد. بنابراین، شکست عمده در روابط بعید است. کسانی که برای تجدید نظر در روابط با ریاض بحث می کنند، متعلق به جناح چپ حزب دموکرات هستند. اما جریان اصلی دموکرات ها طرفدار یک گسست بزرگ نیستند.
همچنین، من فکر نمی‌کنم که اهمیت خلیج فارس در امنیت ملی آمریکا کاهش یافته باشد، بعید است که واشنگتن به چین یا روسیه اجازه تسلط بر منطقه و منابع انرژی آن را بدهد. همچنین خلیج فارس به خاورمیانه گسترده‌تر متصل است که در آن عامل اسرائیل نقش تعیین‌کننده را ایفا می‌کند. تا زمانی که آمریکا از اسرائیل حمایت می کند، به خلیج فارس علاقه مند خواهد بود.
*بر اساس برخی گزارشها تصمیم جدید اتخاذشده در اوپک‌پلاس مبنی بر کاهش تولید نفت می‌تواند سبب بروز اختلافاتی در روابط ریاض و ابوظبی شود. آیا این اختلافات می تواند جدی شود؟
عربستان سعودی و امارات همیشه در بسیاری از مسائل اختلاف نظر داشته اند. اما من شک دارم که هر گونه اختلاف بین این دو باعث گسست بزرگ شود. امارات متحده عربی، علیرغم ثروت نفتی خود، از نظر وسعت و جمعیت بسیار کوچکتر از آن است که به طور جدی با ریاض محاسبه شود. علاوه بر این، هم ایران را دوست ندارند و هم علیه تهران متحد هستند.
نظر شما