بازار؛ گروه بین الملل: «ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور ایران در بحبوحه رقابت شدید چین، روسیه و ایالات متحده که شبیه فضای جنگ سرد است، به روسیه سفر کرد. اوکراین، بالکان، خاورمیانه و افغانستان مهمترین نقاط داغ در این کشمکش برای قدرت هستند.
در روسیه امروز و با توجه به تلاش رئیس جمهور ولادیمیر پوتین برای بازگرداندن موقعیت مسکو در جامعه بین المللی و مقابله با پروژه های توسعه طلبانه ایالات متحده در سرتاسر جهان، از جمله خاورمیانه، روابط با ایران در اولویت خواهد بود. دو کشور در سال های اخیر در مناطق مختلف درگیری دست به دست هم داده اند که مهم ترین آنها سوریه و افغانستان است.
هم تهران و هم مسکو ابزارهای چند سطحی دارند که از همکاری حمایت می کنند. اگرچه روابط دوجانبه امنیتی و استراتژیک توسعه یافته است، اما هنوز شکاف گسترده ای در زمینه های اقتصادی و فرهنگی وجود دارد.
مبادلات تجاری ایران و روسیه به سختی به ۲ میلیارد دلار در سال می رسد و این بدان معناست که تجارت دو طرفه زیر نیم درصد از کل گردش تجاری دو کشور باقی می ماند. اگرچه دو کشور در اجلاس قبلی، برای پیشبرد مبادلات تجاری ایران و روسیه تا سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۰ میلیارد دلار برنامه ریزی کرده بودند، اما این جاه طلبی ها به واقعیت تبدیل نشده است. اشتیاق و جاه طلبی مستلزم کار زیاد نهادهای دولتی و خصوصی در هر دو طرف است.
گستردگی همکاری‌های دو کشور، تهران را بر آن داشت تا در سفر چهار سال پیش حسن روحانی، ۱۴ موافقتنامه با مسکو امضا کند. دو طرف در این بازدید بیانیه مشترک ۱۶ صفحه ای چند موضوعی را تحت عنوان «همکاری جامع راهبردی» امضا کردند.
این سند خواستار همکاری در برقراری صلح و امنیت در خلیج فارس، بخش انرژی، تولید نفت و گاز و برق، کشتیرانی، مبارزه با تروریسم، همکاری مرزی، همکاری در مورد رژیم حقوقی دریای خزر، تبادل تجربه و همکاری در زمینه تحولات آسیای مرکزی و غربی بود و تاکید می کرد مقامات دو کشور باید اقدامات لازم را برای تبدیل این تعهدات به همکاری ملموس در میدان انجام دهند. این کار باید به دور از شعارهای عمومی و ارقام اغراق آمیز انجام شود که با واقعیت روابط دو کشور فاصله زیادی دارد.
پس از پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری، وی اعلام کرد که سیاست خارجی وی گسترش روابط با همسایگان و تلاش برای ایجاد توازن منطقه ای را در اولویت قرار خواهد داد.
ایران جایگاه مهمی در جهان اسلام دارد و روسیه جایگاه مهمی در نظم بین المللی دارد. مسکو همچنین دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل است
این امر منجر به تمرکز دیپلماسی جدید ایران بر همسایگان شد و درها را به روی روابط گسترده تر با روسیه باز کرد. سفر اخیر رئیس جمهور به مسکو از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا همزمان با تحولات مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ایران است.
علاوه بر این، این سفر می تواند چارچوبی کلی برای حوزه های جدید برای گسترش روابط و همکاری های تهران و مسکو ایجاد کند. هر دو کشور دارای اشتراکاتی هستند که می تواند راه را برای همکاری های دوجانبه عمیق تر هموار کند.
ایران جایگاه مهمی در جهان اسلام دارد و روسیه جایگاه مهمی در نظم بین المللی دارد. مسکو همچنین دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل است. دو کشور همچنین نسبت به رویکرد غرب در برخورد با مسائل باقیمانده، به ویژه حقوق بشر، نارضایتی دارند. دو کشور همچنین به دنبال ایفای نقش فعال در سازمان های بین المللی و حوزه حقوق هستند. همه اینها می تواند در زمینه سازی برای بهبود روابط بین دو طرف نقش داشته باشد، به ویژه اگر سیاست های دولت جدید ایران را در نظر بگیریم که آن را به حکومت حاکم در مسکو نزدیکتر می کند.
با این حال، دیدگاه ها در مورد روابط ایران و روسیه متفاوت است. برخی ناظران بر گذشته روابط دوجانبه تمرکز می کنند، در حالی که برخی دیگر روابط را بر اساس روابط کنونی تحلیل می کنند. دیدگاه دیگری نیز آینده همکاری ایران و روسیه را روشن می کند. یکی از حیاتی ترین زمینه های همکاری در سال های اخیر بین اتاق های فکر، دانشگاه ها و مراکز سیاسی دو کشور است.
در سال های اخیر تعداد دانشجویان ایرانی در دانشگاه های روسیه افزایش یافته و تعداد گردشگران نیز افزایش یافته است. با در نظر گرفتن یک «تصور غلط» در جامعه ایران از نیات روسیه، ایران می تواند زمینه را برای یکپارچگی سیاسی و اقتصادی بیشتر فراهم کند. آنها می توانند روابط خود را در زمینه دیپلماسی، ورزش، مطبوعات، سازمان های غیردولتی، شرکت های فناوری و فرهنگ توسعه دهند.
تلاش‌های دولت رئیسی برای ارتقای جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی کشور شامل مقابله با تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران و بهبود شرایط پیچیده اقتصادی و معیشتی است. به نظر می رسد زمینه برای تبدیل روابط با مسکو از رقابت به دوستی، ادغام و همبستگی فراهم شده است. برای استفاده حداکثری از این شرایط موجود، توجه به نکات زیر ضروری است:
دو کشور باید توافقات قبلی در مورد استفاده از ارزهای محلی در تجارت را اجرا کنند، رژیم های ویزا را لغو کنند، یک کریدور گمرکی ترجیحی برای ایجاد تعادل بین تجارت بین دو طرف ایجاد کنند و از بخش خصوصی در تجارت دو طرفه حمایت کنند.
دو کشور همچنین باید زیرساخت های لازم را برای گسترش روابط به ویژه در حمل و نقل زمینی و دریایی ایجاد کنند و نمایشگاه های تجاری را که مشارکت ها را تحکیم می کند، راه اندازی کنند.
روسیه می تواند از نفوذ و موقعیت ایران در آسیای مرکزی استفاده کند، آسیایی که گرفتار بحران های یخ زده ای است که هر لحظه ممکن است فوران کند و امنیت روسیه را تهدید کند
آنها باید استانداردهای صنعت را به کار گیرند و آنها را به هم نزدیکتر کنند تا زمینه های همکاری و تبادل را گسترش دهند. آنها باید فعالانه در سطح دیپلماتیک تلاش کنند تا افکار عمومی را در مورد لزوم گسترش روابط بین دو کشور متقاعد کنند.
تلاش دو کشور برای ارتقای همکاری در مسائل منطقه ای و بین المللی ضروری است. به عنوان مثال، روسیه می تواند از نفوذ و موقعیت ایران در آسیای مرکزی استفاده کند، آسیایی که گرفتار بحران های یخ زده ای است که هر لحظه ممکن است فوران کند و امنیت روسیه را تهدید کند.
همچنین قدرت های جهانی در استفاده از مسائل این منطقه برای فشار بر روسیه و سایر طرف ها تردیدی نشان ندادند. دو کشور تجربه همکاری استراتژیک موفقی در سوریه دارند. چنین همکاری هایی می تواند با وجود موانع موجود ادامه یابد زیرا دو کشور نگران تروریسم منطقه ای و رشد سازمان های افراطی و تروریستی هستند که امنیت آنها را تهدید می کند.
همکاری معنادار و موثر بین دو طرف می تواند در منطقه اوراسیا گسترش یافته و گسترش یابد. دو کشور می توانند در کنار هم برای تنظیم بازار انرژی، حفظ قیمت نفت و انرژی و گسترش کریدورهای تجاری منطقه ای و بین المللی کار کنند.
ایالات متحده و غرب همچنان به دنبال سیاست های توسعه طلبانه جهانی هستند. هم روسیه و هم ایران از اقدامات غرب و استانداردهای دوگانه در مورد حقوق بشر و تروریسم نارضایتی دارند و تغییر مکانیسم های کاری سازمان ملل را ضروری می دانند. این شرایط زمینه ای محکم برای همکاری ایران و روسیه ایجاد می کند و آنها را قادر می سازد تا بر موضوعات بین المللی مورد علاقه متقابل تأثیر بگذارند.
نظر شما