بازار؛ گروه ایران: بلاتکلیفی بازارها ادامه دارد و رکود سنگینی بر اقتصاد ایران حاکم شده است. بسیاری رکود سنگین این روزهای اقتصاد ایران را حاصل جو نامساعد کشور و اعتراضات اخیر می دانند. اما این تنها دلیل نیست. آنگونه که کامران ندری اقتصاددان به بازار می گوید: بلاتکلیفی و رکود بازارهایی همچون ارز بیشتر از اینکه حاصل اعتراضات اخیر باشد، به مساله برجام مربوط می شود. او در توضیح ادعای خود گفت: در هفته های گذشته شاهد بودیم که چگونه اخبار خوش مربوط به برجام توانست قیمت دلار را حتی به کمتر از ۳۰ هزار تومان برساند. اما حالا که به نظر می رسد مساله برجام به چالش خورده و همین مساله شرایط بازار ارز هم به نوعی بهم ریخته است.
او با بیان اینکه اعتراضات به صورت مقطعی می تواند بازار ارز و قیمت ها را تحت تاثیر قرار دهد، افزود: عامل کلیدی که می تواند سرنوشت بازار را تعیین کند، مساله تحریم های اقتصادی علیه ایران و البته برجام است.
شاید اعتراضات اخیر یکی از عوامل رکود بازار در کوتاه مدت باشد اما عاملی که می تواند سرنوشت بازار را تعیین کند، مساله تحریم های اقتصادی علیه ایران و البته برجام است
این کارشناس اقتصادی که معتقد است روند روبه رشد قیمت ها در بازار ادامه خواهد داشت، افزود: تحریم‌های جدید امریکا شرکت‌هایی را نشانه گرفته که محصولات پتروشیمی ایران را به چین، هند و امارات صادر می‌کردند. یکی از مهم‌ترین شرکت‌های ارزآور ما یعنی شرکت «صنایع شیمیایی ایران» که زیرمجموعه بانک صنعت و معدن است، در این لیست قرار دارد و این مساله نشان می‌دهد که روند ورود ارز به کشور با مشکل بیشتری مواجه می‌شود.
کاهش قدرت خرید عامل اصلی رکود بازارها
تغییر کانال دلار که تقریبا از حدود دو هفته پیش آغاز شده موجب شد بانک مرکزی به عنوان اصلی‌ترین بازیگر این بازار دست به عرضه سنگین ۱۰۰ میلیون دلاری در بازار توافقی بزند که حدود ۱۰ برابر میزان عرضه روزهای پیشین بود. منظور از بازار توافقی، معاملات میان صرافی‌ها و صادرکنندگان در بازار متشکل ارزی است. صرافان از اواخر خرداد امسال مجاز شدند ارز اسکناس صادرکنندگان را به نرخ توافقی از آنها بخرند. با این حال، به نظر می‌رسد امروز بزرگ‌ترین بازیگر این بازار خود بازارساز ارزی بوده باشد. اما ارز پاشی بانک مرکزی هم نتوانست مانع رشد قیمت دلار شود و رکورد شکنی ها در بازار ارز ادامه پیدا کرد و بالاترین قیمت تاریخ در نهمین روز مهرماه ثبت شد. نرخی بالاتر از ۳۳ هزار تومان. برخی معامله‌گران حتی دلار را به قیمت بیش از ۳۳ هزار و ۴۰۰ تومان نیز به فروش رساندند.
هم اکنون بیشتر مردم جامعه حتی در تامین نیازهای روزمره خود با مشکل مواجه بوده و از پس هزینه های آن برنمی آیند. در چنین شرایطی دیگر پس اندازی باقی نمی ماند که مردم بخواهند آن را وارد بازارهایی همچون دلار، خودرو یا بورس کنند
رکورد شکنی قیمت دلار در هفته های گذشته در شرایطی اتفاق افتاده که سطح تقاضا در بازار به شدت محدود شده است. محدودیتی که ندری ریشه آن را در کاهش قدرت خرید مردم می داند. به گفته او، هم اکنون بیشتر مردم جامعه حتی در تامین نیازهای روزمره خود با مشکل مواجه بوده و از پس هزینه های آن برنمی آیند. در چنین شرایطی دیگر پس اندازی باقی نمی ماند که مردم بخواهند آن را وارد بازارهایی همچون دلار، خودرو یا بورس کنند.
عضو سابق پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به افزایش شکاف بین هزینه ها و درآمدها، ادامه داد: نرخ تورم از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا مهر ۱۴۰۱ حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته این در حالی است که درآمد بخش زیادی از جامعه(کارمندان) تنها ۱۰ درصد افزایش یافته است.
دلار از تورم جا ماند
پیش‌بینی‌ها بیانگر این است که روند افزایشی قیمت دلار ادامه پیدا خواهد کرد، مگر اینکه بانک مرکزی قوی‌تر از گذشته حاضر شود. بر اساس آمار اعلامی قیمت دلار در نیمه نخست امسال حدود ۲۱ درصد افزایش یافته؛ این رشد قیمت در حالی است که تورم عمومی کشور در نیمه اول امسال حدود ۴۲ درصد اعلام شده است. به این ترتیب اسکناس آمریکایی در بهار و تابستان امسال حدود ۲۱ درصد بازدهی کمتری نسبت به تورم عمومی حاکم بر اقتصاد داشته است.
اسکناس آمریکایی در بهار و تابستان امسال حدود ۲۱ درصد بازدهی کمتری نسبت به تورم عمومی حاکم بر اقتصاد داشته؛ از آنجایی که بانک مرکزی قدرت مداخله در بازار را ندارد، در ماه های آینده شاهد تاثیر پذیر دلار از نرخ تورم عمومی و رشد قیمت آن خواهیم بود
عضو پژوهشکده پولی و مالی که معتقد است رشد نرخ تورم عمومی جامعه می تواند منجر به رشد قیمت ها در سایر بخش ها، شود، گفت: در یک نظام ارزی شناور، نرخ تورم می تواند روی قیمت دلار تاثیر بگذارد؛ اما در یک نظام ارزی ثابت میزان مداخله بانک مرکزی در بازار قیمت ها را تعیین می کند. از آنجاییکه که هم اکنون به دلیل محدودیت های ارزی، بانک مرکزی قدرت مداخله در بازار را ندارد، تورم عمومی به مرور روی قیمت ها دلار هم تاثیر گذاشته و موجب افزایش قیمت آن می شود.
اما و اگرهای تاثیر آزادسازی پول های بلوکه شده بر وضعیت بازار
هرچند که مهم ترین عامل در تعیین بهای دلار، را کارشناسان اقتصادی برجام می دانند اما نمی توان تاثیر روانی اخباری همچون آزادسازی پول های بلوکه شده ایران نادیده گرفت. ندری اقتصاد دان در این باره می گوید: خبر آزادسازی پول‌های بلوکه ایران در یک ساعت توانست حدود ۶۰۰ تومان بهای دلار را کاهش دهد و قیمت آن را از ۳۳ هزار و ۷۰۰ تومان به ۳۳ هزار و ۱۰۰ تومان کاهش بدهد. این کاهش در شرایطی اتفاق افتاد که این خبر هنوز تایید نشده و پیش از این نیز اخباری از این دست روی خروجی رسانه های کشور قرار گرفته بود.
او همچنین در پاسخ به این سوال که اگر این خبر صحت داشته باشد، تا چه اندازه می تواند موجب افت قیمت ها در بازار ارز شود، گفت: همه چیز بستگی به سیاست های بانک مرکزی در نحوه استفاده از این ارزهای آزاد شده دارد. ممکن است که بانک مرکزی بخواهد از این ارزها برای مخارج ارزی خود استفاده کند یا اینکه آنها را وارد بازار کرده و سخت گیری هایی که در تامین ارز واردکنندگان کشور وجود را برطرف کند.
این اقتصاددان ادامه داد: از آنجایی که دولت هیچ گونه شفافیتی در عملکرد خود ندارد و برنامه مشخص و قابل اتکایی را اعلام نکرده، نمی تواند پاسخ دقیقی به این سوال داد. بدون شک اگر این آزادسازی اتفاق بیافتد در کوتاه مدت شاهد افت بهای دلار خواهیم بود اما در بلند مدت بازهم قیمت دلار به نرخ تعادلی خود نزدیک می شود.
صرف نظر از تاثیر کوتاه مدت آزادسازی پول های بلوکه شده در وضعیت اقتصادی ایران، در حال حاظر مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر بازارها در نیمه دوم سال ۱۴۰۱، توافق یا عدم توافق در مذاکرات هسته‌ای است که با روشن شدن نتیجه مذاکرات برخی ابهامات برطرف خواهد شد و سرمایه‌گذاران می‌توانند تا حدودی نتایج سرمایه‌گذاری خود را ارزیابی کنند. بی شک اگر این ابهام بزرگ برطرف نشود به احتمال زیاد بازار ها روند نوسانی خود در نیمه اول سال را در پاییز و زمستان هم ادامه خواهند داد.
نظر شما