بازار؛ گروه استانها: توسعه محصولات باغبانی یکی از سیاست‌های امروز در راستای تأمین امنیت غذایی، کشاورزی پایدار، تثبیت اشتغال و نیز جلوگیری از مهاجرت به شهرها، توسعه صادرات و ارزآوری است.
درحالی‌که اقتصاد مقاومتی مورد تأکید رهبر انقلاب قرار دارد، ضرورت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نیز از اهداف مؤکد در تمامی بخش‌ها و ضرورتی برای افزایش توان اقتصادی کشور است که بخش کشاورزی به‌عنوان تولیدکننده اصلی غذا و تأمین‌کننده امنیت غذایی با افزایش تولیدات باغی، زراعی و دامی و افزایش درآمدهای ارزی جایگاه مهمی در این زمینه دارد.
در این مسیر توسعه و ترویج کشت گلخانه‌ای با توجه به مهم‌ترین مزیت آن یعنی نیاز کمتر به آب در مقایسه با سایر انواع کشت، به‌عنوان یکی از راهکارهای مهم به شمار می‌رود.در همین راستا به‌منظور واکاوی ظرفیت‌ها و سیاست‌های حمایتی از این حوزه اقتصادی با محمد میری دیسفانی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مشهد به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* مشهد در چه حوزه رتبه نخست تولید را دارد؟
مشهد به دلیل فعالیت ۴۱ هزار بهره‌بردار ثبت‌شده در بخش‌های تولید و دامپروری رتبه نخست استان را در این حوزه به خود اختصاص داده است.
* چند نفر بهره‌بردار و کشاورز در این شهر مشغول فعالیت هستند؟
حدود ۴۰۰ هزار نفر در روستاهای مشهد ساکن و به شغل کشاورزی اشتغال دارند. شهرستان مشهد به‌واسطه گستره خود معادل چندین استان ظرفیت کشاورزی دارد و بر اساس تقسیمات کشوری شامل سه بخش احمدآباد، تبادکان و رضویه است و دارای ۳۵۳ روستای دارای سکنه است.
* چه میزان از اراضی مشهد زیر کشت محصول قرار دارد؟
شهرستان مشهد در اکثر محصولات حوزه زراعت و باغبانی رتبه یک تا پنج استان را در اختیار دارد.
سطح زیر کشت آبی در مشهد حدود ۵۸ هزار هکتار، محصولات زراعی ۴۰ هزار هکتار، محصولات باغی ۱۸ هزار هکتار و دیگر محصولات و دیم نیز ۲۵ هزار هکتار است.
سطح زیر کشت محصولات حساس بخش کشاورزی مانند گندم نیز ۱۱ هزار هکتار و میزان تولید آن در سال جاری ۴۵ هزار تن است. در همین راستا سطح زیر کشت جو نیز در سال ۱۴۰۱ به میزان ۱۳ هزار و ۸۰۰ هکتار با میزان تولید ۵۰ هزار تن و سطح زیر کشت کلزا و دانه‌های روغنی نیز حدود ۷۴۴ هکتار با تولید ۱۳۰۰ تن بوده است.
* تا چه میزان برای سوق بخشیدن به کشاورزی مکانیزه اقدام شده است؟
در حال حاضر برای مکانیزاسیون کشاورزی در مشهد ۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای نوسازی ناوگان پرداخت‌شده و با استفاده از آن ۱۸ دستگاه تراکتور و ۲ دستگاه کمباین خریداری‌شده است.
از سال گذشته تاکنون ضریب مکانیزاسیون در استان دو و ۵۸ صدم بوده که بر این اساس مشهد در این زمینه رتبه اول استان را در اختیار دارد. در حال حاضر ۳۵۹۲ تراکتور و ۴۸ کمباین بومی در مشهد مشغول فعالیت است.
* چقدر این اراضی به سیستم‌های آبیاری نوین مجهز هستند؟
در سال جاری حدود ۴۰۰ هکتار از اراضی شهرستان به سامانه آبیاری تحت‌فشار مجهز شده است. منابع آب شهرستان شامل چاه‌های عمیق، چشمه و قنات‌هاست که آب مصرفی سالانه از این منابع حدود ۳۹۹ میلیون مترمکعب است.
* برای تشویق کشاورزان و توسعه کشت گلخانه‌ای چقدر موفق بودید؟
کشت گلخانه‌ای از همه نظر برای کشور و تضمین امنیت غذایی به صرفه و لازم است. از سال ۹۷ دولت یک هزار هکتار زمین برای توسعه کشت گلخانه‌ای برای خراسان رضوی در نظر گرفت که البته هر شهرستان سهم زمین مشخصی دارد.
* چند شهرک های گلخانه ای در این ربطه راه اندازی شده است؟
این شهرک‌ها احداث شد ولی در حال حاضر به دلیل خشک‌سالی با بحران کم‌آبی مواجه است.برای مهار بحران آب بنا شد این واحدها از چاه‌های مجاور کسری آب خود را تأمین کنند و در صورت خشک بودن عملیات چاه کف‌شکنی انجام شود.
* آیا این اقدام برای تامین آب انجام پذیرفته است؟
دولت برای مناطق و شهرستان‌های مرزی قانونی تصویب کرد مبنی بر اینکه این مناطق نیازمند اخذ حق حفر چاه نیست. این قانون شامل شهرک‌های گلخانه‌ای مشهد نمی‌شود.متأسفانه۳۷ دشت در خراسان رضوی ممنوعه هستند که در آن‌ها اجازه حفر چاه داده نمی‌شود، اما در مناطق مرزی که دارای آب آزاد هستند مانند درگز می‌توان به ایجاد شهرک‌های گلخانه‌هایی که نیاز به‌حق چاه نداشته باشند اقدام کرد.
* چند واحد گلخانه‌ای در مشهد فعال است؟
۱۱۵ هکتار گلخانه در قالب ۲۸۰ واحد گلخانه در این شهرستان فعال است که این شمار گلخانه برای یک هزار و ۴۰۰ نفر اشتغال مستقیم و برای سه هزار و ۵۰۰ نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد کرده است.
* گلخانه‌های مشهد چه سهمی در تولید محصول دارند؟
با توجه به کاهش نزولات جوی، حمایت از توسعه کشت های گلخانه ای در دستور کار است و با توجه به اینکه کاشت گل های زینتی در فضای گلخانه ای و صرفه جویی و بازدهی زیاد مصرف آب از مزایای این نوع کشت در مشهد است، تلاش می شود شرایط لازم برای ایجاد گلخانه های کوچک مقیاس بیش از گذشته فراهم شود.
سالانه ۵۰ میلیون نهال گل و گیاه زینتی و پنج میلیون گلدان آپارتمانی در مشهد تولید می‌شود. هم اینک ۶۶ هکتار از گلخانه های مشهد در زمینه تولید گل های زینتی فعالیت دارند که ظرفیت تولید بسیار خوبی را در این حوزه فراهم کرده اند.
در این سطح گلخانه‌ای سالانه بیش از ۳۵ میلیون گل شاخه بریده هم تولید می‌شود که آمار بسیار خوبی است علاوه بر این سالانه چهار هزار تن انواع صیفی در گلخانه های شهرستان مشهد تولید می شود.
* برای جلوگیری از روند ویلا سازی در اراضی کشاورزی چه قدر موفق بودید؟
هم‌اکنون اراضی مشهد ۱۳۱۰ پلاک دارد که ۵۵۰ پلاک آن دارای تداخل بوده و باید مالکیت آن مشخص شود، طی سال گذشته ۱۷۶۱ قلع و قمع در شهرستان مشهد صورت گرفت که شامل تغییر کاربری غیر مجاز، شناسایی افراد مداخله‌گر در معامله زمین و... بود. این آمار در سال ۹۹ به تعداد یک هزار و ۲۴۴ مورد بود که نسبت به امسال ۴۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
* برای امسال چه سیاست‌هایی را در حوزه کشاورزی دنبال می کنید؟
باید درزمینهٔ تولیدات دامی و گیاهی پیشرفت کنیم. در این زمینه سیاست‌های کلانی در دستور کار قرارگرفته که توسط مسئولان و وزارتخانه این برنامه‌ها ابلاغ می‌شود. همچنین مسائلی مانند کشت حفاظتی و مسائل مربوط به امنیت غذایی باید در دستور کار جهاد کشاورزی شهرستان مشهد و دیگر ارگان‌های مرتبط قرار بگیرد.
به طور مثال یکی از راهکارهای ما برای اصلاح الگو کشت، توسعه کشت گیاهان دارویی است.گیاهان دارویی یکی از ظرفیت‌های خوبی است که به عنوان اقتصاد بدون وابستگی به نفت به آن آنگاه می‌شود ویکی از راهکارهای ما برای اصلاح الگو کشت، توسعه کشت گیاهان دارویی است.
نباید به خام فروشی گیاهان دارویی اکتفا کرد و ارزش افزوده ای که ما انتظارش را داریم پس از فرآوری می‌توان شاهدش بود اما عمده صادرات گیاهان دارویی متأسفانه به صورت خام فروشی است زیرا خطوط فرآوری مورد نیاز در حوزه دارویی و آرایشی به تازگی در دست توسعه قرار گرفته است.
نظر شما