علی جواهری؛ خبرگزاری بازار: ارزش خرید و فروششان ارقامی میلیونی است؛ حتی صحبت از معاملات میلیاردی است؛ سکه ها و اسکناسهایی که نرخ هرکدامشان براساس جنس و قدمت ارزشگذاری میشود و برخی افراد برای تکمیل کلکسیونشان حاضر به پرداخت مبلغ چندصد میلیارد تومان میشوند. البته سکه ها و اسکانس هایی هم هستند که ارزششان چند صد هزار تومان است و با گذشت زمان ارزش پیدا می کند و برای تکمیل کلکسیونها کمک کننده است. خرید و فروش پولهای قدیمی، بازاری داغ، گم و پرسود است در دستان دلالان؛بازیکنهایی که رقم های میلیونی و میلیاردی برایشان حکم پول خرد جیبشان را دارد.
هر چند که برخی از این سکه ها هم خودشان دستمایه زورگیری و به اصطلاح خف گیری زیادی شده است اما ما در این گزارش تلاش کرده ایم تا جایی که امکان دارد، گزارشی از این بازار پنهان تهیه کنیم و قیمت برخی از سکه ها و اسکانسها را اطلاع رسانی کنیم.
دستفروشان سکه و اسکناس
پاتوقشان چهارراه استانبول به سمت میدان فردوسی است. معمولاً بساطشان کوچک است با پارچه ای کهنه و رنگ باخته و تعدادی اسکناس و سکه روی آن. چشمم که به سکه ۲۵تومانی میخورد خاطرات زیادی برایم تداعی می شود. قیمت را میپرسم. میگوید: «۴هزار تومان.» قیمت سکه یک ریالی ۵۰هزار تومان است. قیمتهایی که با کاهش ارزش پول افزایش پیدا یافته. کمی سکه ها را که میگردم فروشنده میگوید: «دنبال چه میگردی؟ همهاش اینها نیست. اگر هم سفارش داری برایت پیدا میکنم.» میگویم: «دنبال هزار تومانی پهلوی میگردم.» فروشنده میگوید: «صبر کن. میگویم برایت بیاورند.» تماس میگیرد و به کسی میگوید: «هزار تومانی پهلوی داری؟ مشتری میخواهد.» رو به من میگوید: «اسکناس نو یک میلیون تومان و سالم ۷۰۰هزار تومان. بگویم بیاورد؟» میگویم: «ارزانتر سراغ نداری؟» گوشی را قطع میکند و میگوید: «مشتری نیستی.»
سکه هایی که ۲۰۰میلیارد تومان میارزند
تعدادشان کم نیست؛ از چهارراه تا میدان فردوسی تقریباً ۱۵نفر هستند که تعدادی سکه بساط کرده اند و میفروشند. عده ای هم سرگرم جست وجو در میان سکه ها هستند. افرادی که بیشتر کلکسیون دار هستند. کلکسیون دارانی که رده ها و علاقه مندیهای متفاوتی دارند. عده ای اسکناس یا سکه دوران بعد از پهلوی تاکنون را جمع میکنند. عده ای توان بالایی برای خرید دارند و سکه های خاص میخرند. این دسته برای سکه کلکسیون نقره آمریکایی ۱۸۰۴ که تعداد محدودی هم دارد ۲۰۰میلیارد تومان پول می دهند. اما همین جذابیت ارزشی باعث شده تا طرح قلابی این سکه ها هم به بازار ایران راه یابد .با این حال یک کلکسیون دار می گوید: «بعضی وقتها میان بساط دستفروشان چیزهایی پیدا می شود که گاهی خودشان هم ارزش آن را نمیدانند.» در این میان کارشناسان سکه هم هستند که برای ارزش گذاری هر سکه چند میلیون تومان از دوطرف معامله میگیرند.
کلکسیونهای میلیاردی
موضوع رفته رفته جالب تر می شود. یکی از دستفروشان سکه می گوید: «کلکسیون ها از ۲۰ میلیون تا چند صد میلیارد تومان خرید و فروش می شود. او توضیح می دهد که اکثر همکارانشان به دنبال تهیه سفارشات کلکسیون داران هستند. البته مغازه هایی هم در راسته خیابان فردوسی هستند که فعالیتشان براساس خرید و فروش سکه های قدیمی انجام می شود. شواهد نشان می دهد که بعضی مردم هم بدون اطلاع از ارزش سکه هایشان، آنها را می فروشند. «حمیدرضا علیمردانی» کارشناس سکه و جواهر با بیان اینکه عرضه این نوع سکه ها به صورت کلکسیونی خرید و فروش می شود، میگوید: «در این بازار سکه قلابی هم خرید و فروش می شود. افرادی هستند که این سکه ها را با دست ضرب می کنند و چون کیفیت ضرب آنها بالاست شباهت زیادی با نمونه های اصلی دارند. البته کلکسیون داران حرفه ای می توانند سکه های اصل را از تقلبی تشخیص دهند و کارشناسان این حرفه هم میتوانند روی این سکه ها ارزش گذاری کنند.»
او می افزاید: «این سکه ها از چند نظر صاحب ارزش می شوند؛ میزان طلا یا فلزی که در آن به کار رفته، سال ساخت و نقش ضرب شده روی آن. البته تمایل افراد برای قطعه خاصی از سکه هم می تواند ملاک قیمت گذاری باشد. مثلاً بعضی افراد دوست دارند برای سکه خاصی در دوره عثمانی چند میلیون تومان پول بدهند.» علیمردانی می گوید که باید توجه داشت این بازار براساس عرضه و تقاضا شکل گرفته است و هرکسی دنبال این کار نمی رود: «یک عده دنبال سکه ها و اسکناس های این چنین می روند. عده ای هم هستند که اینها را تهیه و عرضه می کنند. ورود به این بازار مهارت و علاقه مندی می خواهد. مثلاً سکه ۱۰دلاری طلا که حدود ۱۷گرم طلا دارد و قدمت و کمیابی آن، این سکه را ارزشمند میکند. بعضی کلکسیون ها از نظر نوع سکه ها و اسکناس ها شاید چند میلیارد تومان هم ارزش داشته باشد. البته سکه های زیرخاکی هم در این بازار پیدا می شود. برخی از سکه ها هم دارای شناسامه و مشخصات هستند که مسلماً ارزش خاصی دارند.»
بساط های مجازی میلیاردی
جدا از راسته خیابان فردوسی، سایت هایی هم هستند که محلی برای فروش اسکناس و سکه است؛ از سکههای دورههای ساسانی، عثمانی و انواع و اقسام اسکناس ها. آیا خرید و فروش اینها قانونی یا غیرقانونی است جای بحث دارد و اینکه این نوع خرید و فروش ها چه تأثیری بر وضعیت اقتصاد می تواند داشته باشد.
قمیت برخی از سکه های و اسکناس ها را در جدول زیر آورده ایم.
نظر شما