صفورا کاظمیان_ رئیس اداره معاونت توسعه بازرگانی وزارت کشاورزی تیرماه سال گذشته اعلام کرد که انواع کالاهای کشاورزی به مرور در بورس کالا عرضه می‌شوند به طوری که هدف از این عرضه کوتاه کردن دست دلالان از بازار محصولات کشاورزی ذکر شد.
طبیعتا این تصمیم موافقان و مخالفانی داشت و موافقان از قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی با کوتاهی دست واسطه‌ها می‌گفتند.
ورود محصولات کشاورزی به اتاق شیشه‌ای آنقدر جذاب بود که اتاق بازرگانی همدان تقریبا دو ماه بعد طی جلسه‌ای راهکارهای ورود محصولات کشاورزی همدان به بورس را بررسی کرد و در نهایت سیر و کشمش همدان در بورس عرضه شد و گردو هم در راه ورود به تالار شیشه‌ای است.
عرضه مستقیم محصولات کشاورزی، کوتاهی دست واسطه‌ها و قیمت‌گذاری محصولات از مزایای این عرضه است و به نظر می‌رسد عرضه محصولات کشاورزی در مراکزی که بتواند نقش دلالان را کاهش دهد خوب است ولی بورس کالا خود به تنهایی انحصارگر است و در این رویه انحصاری؛ بورس نقش دلال بزرگ را بازی می‌کند.
در این میان ورود محصولات کشاورزی به بورس در یک هدف خود مبنی بر کوتاه کردن دست دلالان با چالش روبه‌رو می‌شود؛ چراکه بورس کالا خود دلال بزرگ می‌شود و با چند دلال کوچک‌تر کار را پیش می‌برد.
با در نظر گرفتن این شرایط است که برخی کارشناسان حوزه اقتصاد معتقدند کشاورز در چنین موقعیتی بازیچه قرار می‌گیرد و تنها دلال تغییر می‌کند بی‌آنکه شرایط از این جهت به نفع او رقم بخورد.
یکی دیگر از عوامل انحصارگری مقرراتی است که در این راستا وضع می‌شود؛ در خصوص انحصارگری بورس و ظاهر شدن در نقش دلال بزرگ و کار با دلالان کوچک‌تر می‌توانیم به وضعیت فولاد، آلومینیوم و گندله آهن اشاره کنیم.
بورس کالا توزیع فولاد را به شکل انحصاری در دست دارد و از کارخانجات مرجع فولاد را گرفته و با سود و پورسانتی که مقررات تعیین کرده آن را به دلالان و واسطه‌های خاص می‌دهد که اگر به پورسانت و حق خود قانع باشد جای خوشحالی است اما اغلب به این میزان رضایت نمی‌دهد و به شکل مافیا عمل کرده و با ایجاد کمبود مصنوعی در بازار افزایش قیمت به وجود می‌آورد که همین وضعیت را می‌توانیم به حوزه کشاورزی هم تعمیم دهیم.
بنابراین صرف عرضه محصول در بورس موجب کوتاهی دست دلالان نخواهد شد مگر اینکه اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی، سازمان صنعت معدن و تجارت و سازمان جهاد کشاورزی در این میان به وضع مقررات موثر بپردازند.
البته تاسف‌برانگیز است که خود این سازمان‌ها و اتاق بازرگانی تخصص فعالیت در بورس را ندارند و بازیچه دست همان افراد خاص و ذینفعان می‌شوند.
با توجه به موارد ذکر شده و از سوی دیگر بی‌ثباتی اقتصاد به نظر می‌رسد فعلا راهکاری برای جلوگیری از تبدیل بورس به دلال بزرگ وجود ندارد و از آنجا که تولید در کشور، تولیدکننده را درگیر مشکلات مجوز، تامین مواد اولیه، مالیات و بیمه می‌کند سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند پول خود را وارد خدمات و واسطه‌گری کنند که به بیان دیگر با چنین رویکردی به تولید، نظام اقتصادی دلال‌ساز خواهد بود.
نظر شما