نفتی ها در آتش کرونا می سوزند

خبرگزاری بازار- افت قیمت نفت یکی از معضلات امروز اقتصادهای نفت خیز دنیا است. کشورهایی که اقتصادهای وابسته به نفت دارند و بخش زیادی از منابع مالی خود را از فروش این منبع انرژی تامین می کنند. برای دریافتن این موضوع که بحران کرونا و بحران بازار نفت بیشترین آسیب را به کدام یک از اقتصادهای جهان وارد می کند باید در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که کدام یک از کشورها اقتصاد وابسته تری به صنعت نفت دارند.

فوربز در گزارش اخیر خود  نوشت:« هر چه اقتصاد یک کشور وابستگی بیشتری به صنعت نفت داشته باشد، در نتیجه بحران کنونی آسیب بیشتری خواهد دید. به عنوان مثال در امریکا صنعت نفت و گاز طبیعی سازنده ۸ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است در حالیکه سهم این دو صنعت در تولید ناخالص داخلی روسیه برابر با ۳۰ درصد و برای امارات هم برابر با ۳۰ درصد است. سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی کشور عراق ۶۵ درصد و برای کویت و عربستان به ترتیب برابر با ۶۰ درصد و ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی است. به همین دلیل عملکرد هر کشوری  و سیاستهایی که برای مقابله با این شرایط در نظر می گیرد متفاوت است.»

 دو کشور بزرگ صادر کننده نفت در دنیا عربستان و روسیه هستند که عربستان بزرگترین تولید کننده اوپکی و روسیه بزرگترین تولید کننده غیر اوپکی است. البته سهم صنعت نفت در تولید ناخالص داخلی روسیه نصف عربستان است وبه همین دلیل تاثیر این بحران روی اقتصاد روسیه کمتر خواهد بود  ولی بدون شک هر دو کشور برای افزایش قیمت نفت در بازار تلاش می کنند. فارغ از این نکته که بخشی از افت قیمت به دلیل کاهش تقاضای ناشی از همه گیری کرونا است و کشورهای تولید کننده در این زمینه نمی توانند کاری انجام دهند. به هر حال با تمامی اوصاف، مطالعه وضعیت این دو کشور در شرایط فعلی اهمیت زیادی دارد.

صنعت نفت روسیه در این روزهای کرونایی

همه گیری ویروس کرونا سبب شد تا تقاضا برای نفت روسیه در کشورهای اتحادیه اروپا و چین که اصلی ترین و بزرگترین خریداران نفت روسیه هستند کاهش یابد. این افت تقاضا برای اقتصاد روسیه بسیار دردناک بود زیرا دو بازار مذکور وارد کننده نیمی از نفت صادراتی روسیه هستند. از طرف دیگر افت قیمت نفت باعث شد تا درآمد صادراتی روسیه هم کم شود و قدرت این کشور برای حمایت از اقتصادش تنزل یابد. البته ارزش صندوق ذخیره روسیه برابر با ۱۲۴ میلیارد دلار است و دولت مدعی است که می تواند  حتی تا یک دهه هم با فروش نفت با قیمت ۲۵ تا ۳۰ دلاری اقتصاد پویایی داشته باشد. این گستره قیمت باعث می شود تا دولت روسیه سالانه ۴۰ تا ۵۹ میلیارد دلار کسری بودجه داشته  باشد و بدون شک تداوم تجربه این میزان کسری بودجه امکان پذیر نیست.

آمارها نشان می دهد صنعت نفت روسیه سازنده ۳۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است و برای بالغ بر ۱ میلیون نفر که سازنده ۱.۵ درصد از کل نیروی کار فعال در روسیه هستند، فرصت شغلی ایجاد کرده است. بانک جهانی پیش کرده است تداوم بحران کرونا در دنیا و افت شدید تقاضا برای نفت می تواند اقتصاد روسیه را به شدت دچار تزلزل و بحران بکند و نرخ بیکاری را به شدت افزایش دهد. 

 صنعت نفت عربستان در این روزهای کرونایی

آژانس بین المللی انرژی نوشت: «عربستان یکی از کشورهایی است که اقتصاد نفتی دارد و ۷۰ درصد از درآمد صادراتی این کشور از فروش نفت به دیگر کشورهای دنیا تامین می شود. نفت سازنده نیمی از تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی است و به همین دلیل می توان به راحتی مشاهده کرد که افت درآمد نفتی اقتصاد این کشور را با بحران های جدی روبرو می کند. البته در صندوق ذخیره عربستان ثروتی با ارزش بالغ بر ۵۰۰ میلیارد دلار وجود دارد و با بهره گیری از این منبع مالی کلان عربستان می تواند برای مدت زمانی با فروش نفت با قیمت ۲۰ تا ۳۰ دلار، عملکردی عادی داشته باشد ولی این دوره نمی تواند زیاد طول بکشد.»

مقامات صنعت نفت عربستان بر این باورند که توافق این کشور با روسیه در مورد کاهش تولید می تواند زمینه را برای افزایش قیمت نفت تا مرز ۴۰ دلار فراهم کند و اگر این مهم تحقق یابد، اقتصاد عربستان با کسری بودجه ای معادل ۴۰ میلیارد دلار در هر سال روبرو خواهد شد. پیش بینی قیمت ۴۰ دلاری نفت و تداوم این قیمت برای دوره ای نه چندان کوتاه  باعث شده تا دولت عربستان از شرکتها و آژانسهای داخلی بخواهد تا با وضع سیاستهایی بودجه های مورد نیاز خود را ۳۰ درصد کاهش دهند. افت ۳۰ درصدی بودجه این شرکتها می تواند باعث کاهش هزینه های دولتی شود.

انتظار می رود در این دوره زمانی که دوره ای بسیار بحرانی است دولت عربستان هزینه های سرمایه ای خود را تنزل دهد و اجرای پروژه های بزرگ و سرمایه بر را متوقف کند. از جمله این پروژه ها می توان به پروژه های  اخیر این کشور برای ایجاد تنوع در اقتصاد و توسعه دامنه صنایع فعال در این کشور اشاره کرد. البته این سیاست باعث می شود تا اقتصاد عربستان برای دوره طولانی تری به صنعت نفت وابسته باشد.

آمارها نشان می دهد بالغ بر یک میلیون نفر در صنعت نفت عربستان مشغول به کار هستند و دولت هم در نظر دارد با استفاده از بودجه صندوق از این مشاغل حفاظت و حمایت کند و مانع از بیکاری افراد فعال در این بخشها شود.