بهمن خداپناه_ دیدبان جهانی کارآفرینی (GEM) Global Entrepreneurship Monitorدر سال ۱۹۹۷ با مشارکت دانشجویان برجسته کشورهای انگلیس، آمریکا، فنلاند و ایرلند، بابسون کالج و دانشکده‌ی کسب و کار لندن و با حمایت قوی بنیاد کارآفرینی کافمن (Kauffman Foundation ) ایجاد شد.
دیده‌بان جهانی کارآفرینی، کنسرسیوم دانشگاهی مرکب از تیم‌های علمی- پژوهشی است که مأموریت اصلی آن ارزیابی و ارائه داده‌های پژوهشی معتبر در سطح بین‌المللی درخصوص فعالیت‌های کارآفرینانه است. هدف برنامه پژوهشی دیده بان جهانی کارآفرینی (GEM)، برآورد سالانه‌ی سطح ملی فعالیت‌های کارآفرینانه می‌باشد.
در اولین گزارش سالانه‌ی GEM که در سال ۱۹۹۹ منتشر شد، تنها ۱۴ کشور (کانادا، دانمارک، اکوادور، فنلاند، فرانسه، آلمان، ژاپن، رژیم صهیونیستی، ایتالیا، اردن، پرو، پرتغال، انگلستان و آمریکا) همکاری داشتند. اما اعضای این کنسرسیوم در سال ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ به ترتیب به ۲۱ و ۲۹ کشور افزایش یافت. درحال حاضر بیش از ۱۰۰ کشور جهان که بیش از ۹۰ درصد GDP دنیا را تشکیل می دهند عضو این کنسرسیوم دانشگاهی هستند.
اهداف GEM
دیده‌بان جهانی کارآفرینی، بزرگترین و بهترین مجمع دانشگاهی در سطح جهان است که درصد گردآوری، ارزیابی و عرضه داده‌های پژوهشی معتبر در سطح بین‌المللی درخصوص فعالیت‌های کارآفرینانه کشورهای عضو است. به طور کلی اهداف برنامه‌ی پژوهشی GEM عبارتست:
۱. سنجش و ترازیابی سطح فعالیت کارآفرینانه میان کشورهای عضو
۲. کشف رابطه‌ی نظامند میان کارآفرینی و رشد اقتصاد ملی
۳. شناسایی عوامل مؤثر در ارتقای سطح ملی فعالیت کارآفرینانه
اهداف برنامه‌های جدید پژوهشی GEM، عبارتند از: مقایسه‌های جهانی، گزارش‌های ملی و گزارشات موضوع‌های ویژه (تحقیقاتی) بر مبنای گردآوری دوره ای اطلاعات سالانه در کشورها هستند. بیش از ۱۲۰ پژوهشگر از سراسر جهان در پروژه‌ی GEM فعالانه مشارکت دارند.
در سال ۲۰۰۵، تیم‌های ملی کشورهای عضو، کالج بابسون و دانشکده کسب‌وکار لندن، انجمن مستقل و غیر انتفاعی تحت عنوان انجمن پژوهش کارآفرینی جهانی (GERA) به منظور سرپرستی فعالیت‌های GEM ، تأسیس کردند.
تیم های ملی GEM
ساختار منحصر به فرد این کنسرسیوم به گونه‌ای است که تیم‌های ملی، منبع کلیدی پژوهش و انجمن GEM می‌باشند. تیم‌های ملی در دانشگاه‌ها فعال هستند.این تیم‌ها مسئول انجام امور زیر هستند:
۱. هدایت (انجام) نظر سنجی از جمعیت بزرگسال (۶۴-۱۸ سال)
۲. هدایت (انجام) نظر سنجی از خبرگان ملی
۳. تدوین گزارش ملی سالانه
۴. ایجاد تصویر و شهرت خوب برای پروژه در کشورهای خود
چارچوب مفهومی دیده بان جهانی کارآفرینی از این پیش فرض بنیادین نشأت می‌گیرد که رشد اقتصاد ملی نتیجه قابلیت‌های فردی افراد به منظور تشخیص و بهره‌برداری از فرصت است و این فرآیند متأثر از عوامل محیطی است که بر تصمیم‌های افراد در پیگیری انگیزه‌های کارآفرینانه اثر می‌گذارند. شکل (۱) نشان میدهد که دیده‌بان جهانی کارآفرینی فرآیند کارآفرینانه را در قالب مؤلفه‌ها و روابط مهم تقسیم کرده است و همچنین گروه‌بندی کارآفرینان بنابر سطح توسعه بنگاهشان را نمایش میدهد. فاکتورهای زمینه‌ای خاصی ( اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) بر روی ایجاد کسب و کارهای منحصر به فرد، و زمینه های کارآفرینانه موثر هستند. ارتباط بین اجزای کلیدی شرایط/ چارچوب کارآفرینانه توسط چارچوب مفهومیGEM ترسیم شده است.
همانطور که در شکل مشاهده می‌شود، این چارچوب مفهومی، کارآفرینی را بخشی از یک سیستم پیچیده بازخوردی معرفی می‌کند و روابط میان ارزش‌های اجتماعی، ویژگی‌های فردی و انواع شکل‌های فعالیت‌های کارآفرینی را نشان میدهد. همچنین این چارچوب بیان می‌کند که کارآفرینی می‌تواند اثرات شرایط/چارچوب کارآفرینانه را بر ایجاد شغل جدید و ایجاد ارزش‌های اقتصادی اجتماعی تعدیل کند. بنابراین فعالیت کارآفرینانه خروجی تعامل درک افراد از فرصت و قابلیت (انگیزه و مهارت)، در جهت اقدام در شرایط ویژه مکانی که فرد در آن قرار دارد است. به علاوه، هنگامیکه فعالیت کارآفرینانه متأثر از شرایط چارچوب در محیط خاص خود صورت می‌گیرد، در نهایت این فعالیت به محیط خود از طریق توسعه اقتصادی و ارزش‌های اجتماعی منفعت می‌رساند.
شرایط/چارچوب کارآفرینانه در ایران
بررسی گزارش دیدبان جهانی کارآفرینی در رابطه با شرایط کارآفرینی در ایران برای سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ نشان میدهد که ایران در بین ۵۰ کشور بر حسب شاخص کارآفرینی نوپا (با نرخ ۱۰.۷%)در جایگاه ۲۶ ام قرار دارد که نسبت به سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹ این شاخص(با نرخ ۹.۷%)، ۲ رتبه کاهش مشاهده می شود.
همچنین، ۳۷.۹%، مردم ایران در صدد راه اندزی کسب و کار جدید خودشان در۳ سال آتی هستند(شاخص قصد کارآفرینانه). ایران در میان ۵۰ کشور فعال عضو این کنسرسیوم پژوهشی، در این شاخص در جایگاه یازدهم قرار دارد که جایگاه خوبی است.
تنها ۳۰ مردم(در مقایسه با ۱۴ % در سال ۱۳۹۷) براین باورند که راه اندازی کسب و کار در ایران آسان است و ایران در این شاخص در جایگاه ۴۵ امین کشور در میان ۵۰ کشور قرار دارد. بنابراین از نظر مردم راه اندازی کسب و در ایران سخت تر شده است.
مقایسه امتیاز دهی ایران و میانگین GEM در شرایط چارچوب کارآفرینانه
از ۱۲ شاخص چارچوب کارآفرینی در ایران، زیرساخت‌های فیزیکی با میانگین ۳.۵۰ بالاترین مقدار را دارد که به میانگین جهانی نزدیک است. سیاست‌های حمایتی و ارتباطی و قوانین دولتی و آموزش کارآفرینی در دوران پس از مدرسه نیز از وضع نسبتا خوبی برخودار بوده و به میانگین جهانی نزدیک است. نمودار (۱) را ببینید.
نمودار۱: امتیاز دهی خبرگانی به شرایط چارچوب کارآفرینانه در ایران
نظر شما