بازار؛ گروه استانها: سفر «سردار بردی محمداف» رئیس‌جمهوری جدید ترکمنستان که ماه گذشته با دعوت رسمی رئیس‌جمهوری کشورمان در رأس هیئت بلندپایه سیاسی و اقتصادی به ایران حالا روزنه امید جدید برای بهبود روابط این دو کشور نزد تجار و بازرگانان ایجاد کرده است.
تهران و عشق‌آباد فرصت‌های بسیاری برای افزایش همکاری‌ها در حوزه اقتصادی دارند. در چنین شرایطی دیپلماسی اقتصادی ایران ترکمنستان و افزایش سرمایه‌گذاری‌های خارجی و هم‌افزایی اقتصادی در حوزه‌های مختلف می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی دو کشور و گسترش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور و درنهایت ایجاد روابط راهبردی در حوزه اقتصاد شود.
ایران و ترکمنستان روابط خوبی بعد از استقلال ترکمنستان از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ دارند. ایران جزو اولین کشورهایی بود که استقلال ترکمنستان را به رسمیت شناخت. از آن به بعد دو کشور به‌رغم برخی فراز و نشیب‌های کوتاه‌مدت روابط خوبی داشته و درزمینهٔ اقتصادی، حمل‌ونقل، پیشرفت‌های زیربنایی و انرژی روابط خوبی داشته‌اند.
ایران در بین کشورهای حوزه اوراسیا بعد از روسیه بیشتر حجم مبادلات تجاری را با ترکمنستان دارد. خط راه‌آهن تاجان- مشهد- سرخس، لوله گاز ۱۳۹ میلیون دلاری کورپیه-کردکوی در غرب ترکمنستان و سد دوستی ۱۶۷ میلیون دلاری در جنوب این کشور در یک همکاری اقتصادی ساخته شد. خط انتقال برق بلخان‌آباد- علی‌آباد و چندین پروژه دیگر مانند گسترش برنامه ارتباطی فیبر نوری، ساخت انبارهای بزرگ و سایر پروژه‌ها در مرو و پالایشگاه ترکمن‌باشی، ساخت پایانه گاز مایع، ساخت اتوبان مثال‌هایی از گسترش روابط دوجانبه دو کشور است. در سال‌های گذشته ده‌ها پروژه صنعتی در ترکمنستان ساخته یا در حال ساخت با کمک ایران بوده است.
در همین راستا به‌منظور بررسی روابط این دو کشور با مجید محمد نژاد رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* میزان مبادلات تجاری بین ایران و ترکمنستان در حال حاضر به چه رقمی رسیده است؟
میزان تجارت با ترکمنستان در فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ از نظر ارزش دلاری به ۵۸ میلیون و ۶۰۲ هزار و ۷۸۲ دلار رسیده است.
* این رقم در بیشتر حالت خود در سال‌های گذشته چقدر بوده است؟
روند تجارت با ترکمنستان که با کووید ۱۹ دستخوش کاهش شده بود بعد از بهبود شرایط در مسیر رشد قدم گذاشته چنانچه که در سال ۱۴۰۰ آمار صادرات به ترکمنستان ازنظر ارزش دلاری ۳۳۳ میلیون و ۱۳۴ هزار و ۲۷۱ دلار بود.
البته نباید از یاد ببریم که در سال ۱۳۹۳ میزان تجارت بین این دو کشور به بیش از یک میلیارد دلار رسیده بود که با بهبود شرایط امیدواریم به دوران رونق بازگردیم.
* به چه دلیلی صادرات ما به ترکمنستان با این افت زیاد همراه شده است و برای تجارت با این کشور چه محدودیت‌هایی داریم؟
بزرگ‌ترین مشکلات موجود مابین ایران و ترکمنستان مربوط به مشکل صدور ویزاست.
ترکمنستان از ابتدای کووید ۱۹ویزا صادر نمی‌کند که این مسئله مشکلات عدیده‌ای را برای صادرکنندگان ایجاد کرده است.
مشکل مهم دیگر مسئله ترانزیت کالاست که این کشور قوانین انتقال بار را بسیار سخت کرده است البته با اعلام حل مشکل ترانزیت از سوی ترکمنستان امیدواریم شرایط به‌گونه‌ای پیش رود که تجار در این رابطه دغدغه‌ای نداشته و با طیب خاطر به صادرات بپردازند.
بلوکه شدن پول نیز از جمله مشکلات دیگر است که امیدواریم به‌زودی شاهد رفع آن باشیما لبته مشکل کمبود واگن نیز وجود دارد که با توافقات اخیر امیدواریم این مسئله حل گردد.
* برای بازگشت به مراودات قبلی چه اقداماتی باید انجام داد؟
توسعه روابط دیپلماتیک بین دو کشور می‌تواند اعتمادسازی نماید.هر آنچه این روابط بیشتر شود اعتمادسازی نیز طبیعتاً بیشتر خواهد شد. البته بایستی تجار نیز به تعهداتشان پایبند بمانند تا بتوان هرچه بیشتر روابط را باقدرت توسعه داد.
راه‌اندازی اتاق مشترک ترکمنستان- ایران، مذاکرات برای انجام ترانزیت با هزینه پایین‌تر،ایجاد سامانه برخط بین دو کشور می‌تواند ما را به رونق گذشته نزدیک نماید و دلیلی گردد که دوباره دوران طلایی ارتباطات را نظاره کنیم.
* تا چه مقدار تحریم‌ها و معادلات سیاسی منطقه بر روی میزان تجارت ما با ترکمنستان تاثیرگذاشته است؟
تحریم‌ها همیشه یکی از مشکلات تجار بوده ولیکن با دانستن دانش تجارت و برقراری ارتباطات دیپلماتیک با کشورها خصوصاً همسایگان ایران و با رویکرد دولت سیزدهم و توجه ویژه به همسایگان می‌توان شاهد بهبود روابط تجاری بود.
* به‌طورکلی در حوزه صادرات ما چه اتفاقات و یا تحولی باید صورت بگیرد تا از این وضعیت رخوت و سنتی بیرون بیاییم؟
آشنایی بازرگانان با مباحث برندینگ می‌تواند جایگاه قابل‌رقابتی برای ما و کالاهایمان در جهان تجارت باز کند.نکته مهم دیگر ورود پرقدرت کسب‌وکارها در فضای دیجیتال است. تجار ما بایستی با ابزارهای تجارت مدرن آشنا شوند تا رونق تجارتشان را شاهد باشند.
* آخرین نتایج سفر ریاست جمهوری ترکمنستان به ایران را در چه حوزه‌هایی اقتصادی سند همکاری امضا شد ؟
در سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به ایران۱۳ سند همکاری با عنوان تفاهم تجاری–اقتصادی،علمی–فنی و فرهنگی بین استان خراسان شمالی و استان آخال ترکمنستان، یادداشت تفاهم همکاری تجاری–اقتصادی،علمی–فنی و فرهنگی بین استان گلستان و استان بالکان ترکمنستان، یادداشت تفاهم همکاری تجاری–اقتصادی،علمی–فنی و فرهنگی بین استان خراسان رضوی و استان مرو ترکمنستان، یادداشت تفاهم همکاری بین صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و کمیته دولتی رادیو و تلویزیون ترکمنستان، برنامه مبادلات علمی فرهنگی،هنری و آموزشی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان، یادداشت تفاهم تشکیل کارگروه مشترک سرمایه‌گذاری، تفاهم‌نامه جامع توسعه همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی، یادداشت تفاهم همکاری درزمینهٔ حفاظت محیط‌زیست امضا شد که قطع می‌تواند منجر به بهبود روابط ما با کشور ترکمنستان شود.
* با توجه به سفر ریاست‌جمهور ترکمنستان به ایران بدون شک در موضوع مسائل مرزی باجگیران رایزنی هایی انجام شد بازگشایی به کجا رسید؟
با صحبت‌های انجام‌شده خصوصاً امضا تفاهم‌نامه تجاری–اقتصادی–علمی–فنی و فرهنگی مابین استان خراسان رضوی و استان امیدواریم شاهد تحولات اساسی و رفع مشکلات مرزی باجگیران باشیم.
نظر شما