به گزارش بازار به نقل از اتاق ایران، در سی و دومین گزارش از این سلسله گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
در تحولات جهانی خبر مهم، رونمایی آمریکا از طرح کلان چارچوب اقتصادی ایندو پاسیفیک رقیب پروژه ابریشم چین بود. دولت بایدن مدعی است چارچوب اقتصادی ایندو پاسیفیک ۶۰ درصد جمعیت جهان و ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در بر می‌گیرد. این چارچوب در شکوفاترین منطقه اقتصاد سیاسی بین‌المللی و با هدف مقابله با نفوذ فزاینده چین طراحی شده است.
در سوی دیگر، اجلاس وزرای امور خارجه موسوم به بریکس پلاس به میزبانی وزیر خارجه چین برگزار شد. چین علاوه بر اعضای گروه بریکس، شامل روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی طیفی از کشورهای درحال‌توسعه را به انتخاب خود به این اجلاس دعوت کرده بود. از خاورمیانه کشورهای عربستان سعودی و امارات دعوت شده بودند. افزون بر این و مهم‌تر آنکه چین در این اجلاس از زمینه‌سازی برای گسترش اعضای گروه بریکس سخن گفت. دعوت از این کشورها نشان‌دهنده تمایل چین به عضویت این کشورها در بریکس است. عدم تمایل چین و همچنین روسیه به دعوت از ایران در این اجلاس درحالی‌که تهران خود را شریک راهبردی این کشورها می‌داند و مواضع بسیار نزدیک‌تری به آنان در قیاس با عربستان و امارات در سیاست بین‌الملل دارد، تعجب‌برانگیز است.
در تحولات منطقه‌ای امارات، مصر و اردن در پی شکل‌دهی به چشم‌انداز مشترک اقتصادی و پیشبرد نوعی استراتژی توسعه صنعتی مشترک هستند. دولت امارات مدعی است که با شکل‌دهی به این توافق، رهبری عصر جدید صنعتی شدن در خاورمیانه را بر عهده گرفته است. قطر دیگر رقیب امارات در منطقه، ۱۲,۵ میلیارد دلار در بریتانیا سرمایه‌گذاری می‌کند. بریتانیا همچنین قطر را به فهرست کشورهای معاف از ویزا اضافه کرد.
از دیگر تحولات منطقه باید به ایجاد ۴ منطقه آزاد اقتصادی در عراق اشاره کرد. هدف از ایجاد مناطق آزاد در بغداد و نجف کمک به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و هدف از ایجاد منطقه تجارت آزاد در مرزهای ایران و اردن گسترش تجارت با همسایگان عراق عنوان شده است. مقامات عربستان سعودی نیز از کوشش‌های این کشور برای تبدیل شدن به هاب تولید خودروهای پیشرفته به‌ویژه خودروهای الکتریکی در خاورمیانه خبر دادند.
در ادامه اثرات بحران اوکراین در منطقه، آسیب‌های این جنگ بر اقتصاد مصر مورد بررسی قرار گرفت. اقتصاد مصر به لحاظ صنعت توریسم و واردات مواد غذایی به‌شدت به روسیه و اوکراین وابسته بود. جنگ اوکراین باعث افزایش شدید قیمت نفت و مواد غذایی شده و مجموعه این عوامل بحران مزمن مصر را تشدید کرده است.
اختلاف درازمدت دولت فدرال عراق و اقلیم کردستان بر سر استخراج و صادرات نفتی منطقه که از سال‌ها پیش در جریان بوده نیز اخیراً شدت یافته است. دولت عراق برای پایان دادن به خودمختاری نفتی منطقه اقلیم کردستان، در پی تأسیس شرکت جدیدی بر آمده است که مدیریت مناطق نفتی، استخراج و صادرات نفت در این مناطق را بر عهده گیرد. این در حالی است که در حال حاضر، اقلیم کردستان عراق رأساً کنترل فرایند استخراج و صادرات نفت از این منطقه از طریق مرز ترکیه را در اختیار دارد. اقلیم کردستان این اقدام دولت عراق را در راستای تنش‌آفرینی در اقتصاد سیاسی این کشور و بی‌ثباتی آن برشمرده است و از شورای امنیت سازمان ملل خواسته است که در این مورد دخالت کند.
موقعیت کلیدی چین در اقتصاد روسیه پس از تحریم‌های تشدید شونده علیه روسیه، تجارت ۱۴۰ میلیارد دلاری امارات در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۲ و صرفه‌جویی ۷ میلیارد دلاری ترکیه با توسعه انرژی‌های پاک از عناوین مهم بخش داده‌های تازه گزارش است.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
نظر شما