سخاوت خیرخواه؛ بازار: اقتصاد، بنیان یک جامعه است و مردم به دنبال ثبات اقتصادی در زندگی خود هستند و مهمترین وظیفه حاکمیت، رفع آرزوهای مردم آن جامعه است. افکار سنجی‌ها نشان می‌دهد مردم ایران عموماً به مسائل شخصی و خانوادگی خود برای حال و چند ماه آینده فکر می‌کنند و اندیشیدن به سایر مسائل کلیدی و توسعه‌ای آینده کشور وظیفه حاکمیت است.
از طرفی، تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان به شدت در حال افزایش بوده اما عدالت اجتماعی در جهان به شکل وحشتناکی رو به کاهش است. در چنین شرایطی به یقین، نظام بین الملل پر از فرصت هاست، ولی مشکل اصلی کشور، کمبود دانش برای ایجاد ارتباطات جهانی است. ریل سیاست خارجی با ریل سیاست اقتصادی یکی نیست. همدیگر را با قطار توسعه هماهنگ نمی‌کنند. پشت دیپلماسی، کامیون‌های اقتصاد صف نکشیده است.
به عبارتی اقتصاد همچنان اولویت سیاست خارجی نیست. اعتقاد بر این است که علیرغم پروپاگاندا و بزرگنمایی با تبلیغات سیاسی، جهان به شدت غیرسیاسی و کاربردی است و راه حل‌ها هم جهانی است. از این رو با تنوع‌سازی در اقتصاد و سیاست، ورود مجدد ایران به صحنه جهانی لازم است و ایران برای بقاء و رشد اقتصادی مبتنی بر توسعه صادرات، باید به این کاروان جهانی بپیوندد. تضادها نباید مانع همکاری مشترک با کشورها شود.
بدون شک آینده ایران در گرو بین‌المللی شدن است و اقتصاد ایران هم در گرو سیاست خارجی اقتصاد محور است. شرایط داخلی و خارجی نشان می‌دهد، هوای تازه در کریدورهای دیپلماسی ایران کم است. در چنین شرایطی است که دیپلماسی اقتصادی و توجه به مولفه‌های آن اهمیت فوق العاده‌ای پیدا می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهد از سال ۱۹۵۰ به بعد، جمعیت جهان ۳ برابر و مصرف آن ۶ برابر شده است و همین طور جمعیت آسیا هم رو به افزایش است. فهمِ همین رشد جمعیت، می‌تواند قطب‌نمای حرکت اقتصادی ایران در صحنه جهانی باشد. ایران ۱۵ همسایه (عراق- امارات- افغانستان- ترکیه- عربستان- آذربایجان- روسیه- پاکستان- ترکمنستان- ارمنستان- کویت- قطر- عمان- قزاقستان و بحرین) با حدود ۶۱۸ میلیون جمعیت دارد که در آن حدود ۲ هزار و ۶۹۴ میلیارد دلار تجارت (صادرات و واردات) صورت می‌گیرد و این کشورها برای تامین نیاز خود سالانه ۱۱۳۲ میلیارد دلار از کشورهای مختلف واردات می‌کنند و سهم صادرات ایران به این کشورها کمتر از ۲ درصد است چیزی در حدود ۱.۷۶ درصد.
بررسی آمار تجارت خارجی ایران در سال ۱۳۹۷ هم نشان می‌دهد که صادرات به کشورهای همسایه نسبت به سال ۹۶ عمدتاً به غیر از عراق، کاهشی است و یا ثابت و رشد نامحسوسی دارد از سویی، در همین بازه زمانی، نیمی از کالاهای وارداتی ایران تنها از ۳ کشور چین، امارات و ترکیه تامین شده و در مقابل، حدود ۵۰ درصد صادرات ایران تنها به ۳ کشور چین، امارات و عراق اختصاص یافته است. در همین سال بیشترین واردات ایران از اتحادیه اروپا و بیشترین صادرات به کشورهای عضو اکو(ECO) بوده است.
این یعنی فاصله فرسنگی با اصول تجارت جهانی. اطلاعات تجارت خارجی جهان حاکیست که ۸۰ درصد تجارت کشورها با همسایگان انجام می‌شود. این در حالی است که سال ۹۷ سهم صادرات ایران به ۱۵ کشور همسایه از کل صادرات کشور، ۵۴ درصد و سهم واردات ایران از این کشورها از کل واردات ۲۷ درصد بوده است. چنانکه پیداست، ارقام ذکرشده با اعداد جهانی تجارت تفاوت فاحشی دارند.
با توجه به ظرفیت‌های موجود در ایران در تولید برخی از اقلام ضروری و زیرساختی و نیز تقاضای رو به رشد کشورهای همسایه، انتظار می‌رود که ایران بتواند سهم بیشتری از بازار ۶۱۸ میلیون نفری این کشورها را از آن خود کند.
نظر شما