تهمینه غمخوار؛ بازار: چندی پیش، شفیق دیوب سفیر سوریه در ایران در همایش مشترک اقتصادی ایران و سوریه اظهار داشت که پایه روابط تاریخی و استراتژیک توسط دو رهبر کشور یعنی امام خمینی (ره) و حافظ اسد در ۴۰ سال پیش ایجاد شده و این روابط روز به روز گسترده‌تر می‌شود و ما اطمینان داریم که در دوران ریاست جمهوری رئیسی این روابط به شکوفایی بیشتری می‌رسد.
او همچنین اعلام کرد که حجم روابط تجاری دو کشور در طول یک سال دو برابر شده است. با این حال این رقم هنوز به سطح لازم نرسیده اما تلاش‌های سوریه در سفارت از یک سال پیش در جهت تقویت روابط تجاری دو طرف بوده است.
علاوه بر آن، اخیرا هم دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه ضمن بیان اینکه طی چهار ماه گذشته، ماهانه دو کشتی حامل کالا به سوریه فرستاده شده است گفت: در حوزه روابط بانکی، بحث‌های حمل و نقل، قوانین و تعرفه‌ها به زودی مشکلات برطرف می‌شود در حالی که البته هنوز زیرساخت‌های توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه ایجاد نشده است.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی با «مصیب نعیمی»، کارشناس مسائل خاورمیانه و منطقه در خصوص روابط تجاری ایران و سوریه انجام داده که در ادامه می خوانیم:
* از زمان تشکیل دولت سیزدهم، آنچه گزارشها نشان می دهند مبادلات اقتصادی ایران و سوریه روند صعودی دارد به طوری که دولت‌های دو کشور در حوزه های مختلف از جمله حمل‌ونقل، روابط بانکی و صدور روادید در حال انجام اقدامات مثبت برای تجار هستند. در حقیقت حجم مبادلات تجاری بین دو کشور در این مدت دو برابر شده، اما همچنان به سطح مطلوب نرسیده است. ارزیابی شما در این باره و پیشنهاد شما به منظور گسترش مبادلات تجاری بین دو کشور چیست؟
روابط اقتصادی بین ایران و روسیه با توجه به پشتوانه سیاسی و تجربه تاریخی میان دو کشور، فرصتهای بسیار خوبی را برای طرفین ایجاد کرده است. اما، چند عامل موجب کندی توسعه روابط شده است. یکی از آنها روند ثبات سوریه بوده است که این کشور تا حدی ثبات پیدا کرده است. دوم، طراحی و نحوه بازسازی سوریه که در حال حاضر به صورت کندی پیش می رود. سوم، شناخت فرصتها و ظرفیتهای طرفین بوده است.
در سوریه چند فاکتور مهم وجود دارد. یکی از آنها این است که این کشور در کرانه مدیترانه واقع شده که فرصتهای گردشگری و سیاحتی زیادی وجود دارد. بازسازی شرکتهای تولیدی در این کشور چه کارخانجات بزرگ از جمله کارخانه های سیمان و چه کارخانجات کوچک و تولیدات واحد مصرفی عواملی است که سوریه به شرکتهای ایرانی یک امتیاز بیشتری اعطا کرده و فرصتها تقریبا مطلوب بوده است.
فقدان و نبود یک رابطه مستقیم بین ایران و سوریه یکی از عوامل کندی گسترش روابط دوجانبه بوده است
البته، اقدامات انجام شده در حد یک ارتباط قوی بین تجار دو کشور و شناخت فرصتها در سوریه نبوده است. از این رو، بعضی از کارشناسان مربوطه در حال بررسی این موضوع هستند در حالی که از طرفی مجموعه ای از مشکلات اقتصادی در دنیا به همراه کرونا هم موجب ایجاد نوساناتی در روابط بین دو کشور شده است.
فقدان و نبود یک رابطه مستقیم بین ایران و سوریه شاید یکی از عوامل کندی گسترش روابط باشد. در این راستا، بحث خط راه آهن ایران، عراق و سوریه مطرح است که مراحل پیشرفت هم داشته و توافقات کلی صورت گرفته که بخش ایران و عراق آن را ایران انجام دهد و تا مرز نیز عراقی ها انجام دهند و سایر اقدامات آن را سوریه متقبل شود. اگر چنین امری رخ دهد، روابط اقتصادی ایران بسیار گسترده خواهد شد چرا که حوزه حمل و نقل یکی از عناصر مهم اقتصادی در نظر گرفته می شود.
راه یابی از خلیج فارس، دریای عمان و دریای سرخ به کانال سوئز و دریای مدیترانه هم زمان بر و هم هزینه زیادی را در بر دارد که این عامل هم یکی از موانع توسعه سریع بوده است. به هر صورت، خود شرکتهای ایرانی در حد محدودی در حد شناسایی ظرفیت های سوریه اقدام کرده اند که اگر این موضوع تکمیل شود، قطعا، وضعیت بهبود خواهد یافت.
فرصت در سوریه زیاد است در حالی که خود دولت سوریه نیز مسببات رسمی نسبت به الویت رابطه با ایران و لغو هزینه های گمرکی و همچنین تشویق ایرانی ها برای سرمایه گذاری و کار در آن جا فراهم کرده است
به طور کلی، فرصت در سوریه زیاد است در حالی که خود دولت سوریه نیز مسببات رسمی نسبت به اولویت رابطه با ایران و لغو هزینه های گمرکی و همچنین تشویق ایرانی ها برای سرمایه گذاری و کار در آن جا فراهم کرده است. بحث دیگری که همچنین در روابط فی مابین مطرح است، کنسرسیوم مشترک ایران و سوریه است که تحت لوای آن شرکتهای مشترک ایرانی_سوری با توانمندی ها و ظرفیتهای موجود در زمینه های مختلف در سوریه فعال شوند و همچنین، زمینه های سرمایه گذاری برای ایرانی ها در سوریه فراهم گردد.
* جنابعالی به بحث لغو هزینه های گمرکی اشاره کردید. توافقنامه ای بین ایران و سوریه از سال ۲۰۱۱ صادر شده که بر اساس آن تعرفه های گمرکی بین دو کشور به چهار درصد رسیده است. از طرفی دو کشور در تلاشند تا این رقم را به صفر برسانند. آیا امکان چنین چیزی با توافقات دوجانبه وجود دارد؟
صدر در صد. این موضوع مطلوب دولت سوریه است. پیش نویس آن نیز آماده شده است. بنابراین مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد زیرا کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور، رسیدن به حجم مطلوب تجاری را همین لغو تعرفه های گمرکی می دانند که می تواند موجب فعال شدن کار شود. خود سوریه ای ها در این زمینه بسیار مشوق هستند.
* طی ۴ ماه گذشته ماهانه ۲ فروند کشتی حامل کالا از ایران به سوریه ارسال شده است. از طرفی ممکن است اجناس ایرانی به صورت غیر قانونی از مرزهای ایران وارد سوریه شود در حالی که این موضوع ربطی به عدم تمایل دولت سوریه برای خریدن کالا از ایران ندارد. جمهوری اسلامی چه راهکاری باید در این مورد و ایجاد توازن در صادرات و واردات بین دو کشور اتخاذ کند؟
جمهوری اسلامی در بحث صدور کالا با سوریه چندان مشکل خاصی ندارد. مرز مشترکی وجود ندارد یا باید کالا از مرز ترکیه عبور کند که تقریبا عبور و مرور کمتر اتفاق می افتد و یا از مرز عراق که آن هم برای عموم قابل رفت و آمد نیست. با عراق ممکن است چنین چیزی اتفاق بیفتد اما با سوریه و لبنان بحث قاچاق کالای ایرانی مطرح نیست، مگر اینکه از طریق مرزهای هوایی باشد که کنترل شدیدی وجود دارد.
مشکل همان ساز و کاری است که بعد از مرحله بازسازی، به دلیل آنکه مناطق سوریه گسترده است و تنها دمشق مطرح نیست، وجود دارد، زیرا بازرگانان ایرانی تا شرایط مطلوب فراهم نباشد وارد کار نمی شوند.
اقدامات کارشناسی یک سری موسسات و شرکتها مانند مخابرات، برق و راه و ساختمان تکمیل شده و برخی از آنها پروژه های کوچکی را آغاز کرده اند. تا این روند در سوریه عادی شود به گذشت زمان نیاز است چه در بحث کالا و چه حمل و نقل که قطعا باید بر روی بحث هزینه های آن حساب کرد.
* ترمیم و بهبود روابط کشورهای عربی با جمهوری اسلامی ایران چه در عرصه سیاست و چه در حوزه تجارت تا چه اندازه ضروری و به نفع ایران و منطقه است؟
در بعد سیاسی به خود حکومتها باز میگردد. برخی از حکومتها با شرایط خاصی که دارند و فشارهای خارجی که متحمل می شوند، شاید نتوانند به راحتی به فعالیت های سیاسی و تجاری بپردازند. رابطه اقتصادی اکثرا بین بخش خصوصی ایران و کشورهای همسایه عربی وجود دارد. البته در بحث حمل و نقل دریایی البته ایران نیازمند حمایت دولت است که این روند را تسهیل نماید.
خود تجار با توجه به رابطه و سابقه سنتی و تاریخی که با یکدیگر به ویژه در حوزه خلیج فارس دارند، بسیار راحت می توانند به مبادلات تجاری دوجانبه بپردازند. حتی با برخی از کشورهای عربی مانند امارات و یا ترکیه که جمهوری اسلامی رابطه سیاسی چندان خوبی ندارد و اختلاف نظرها وجود دارد، اما مناسبات تجاری در رفت و آمد افراد و همچنین تبادل کالا به طور چشمگیری ادامه دارد. بنابراین زمینه های اقتصادی بسیار باز و آماده است اما تسهیل کردن امکانات می تواند روند تجارت را توسعه بخشد.
نظر شما