چالش های صنعت میلگرد تقاضای بازار را با مشکل روبرو می کند

بازار؛ گروه صنعت: عضو تولیدکنندگان فولاد در جمع خبرنگار ضمن بیان اینکه بخش خصوصی صنعت تولید فولاد و میلگرد وشمش و... در این ایام روزهای سختی را از سر می گذراند گفت: با مصوبات جدید در حوزه تولید مواد اولیه مانند شمش و همچنین تعرفه گذاری های نامعقول برای صادرات، نه تنها پروژه های انبوه سازی مسکن از سوی دولت با کمبود این محصول روبرو می شود بلکه مقوله صادرات نیز از ناحیه این مصوبه ها آسیب می بند.

حسن درویش زید آبادی گفت: صنایع فلزی ایران در عین آنکه به شکلی عیان از بابت مناقشات سیاسی موجود در بین بسیاری از کشور های جهان از یک سو و بی قاعدگی و عدم برنامه ریزی موجه و معقولانه متولیان حاکمیتی از سوی دیگر، در تنگناهای شدید و گاه بسیار خطرناکی قرار گرفته، توان تولید میلگرد برای اجرای پروژه های انبوه سازی مسکن برای اقشار کم درآمد تر را از دست می دهد.

علاوه بر این، بر پایه اخبار تازه منتشر شده، بخش خصوصی واقعی این صنعت نیز باید خود را برای نهیه شمشی که در بورس کالا قیمتی 15 درصد بالاتر از نرخ صادراتی پیدا می کند آماده کند و از قضا حتی شاید بتوان گفت این مصوبه های جدید که موجب چنین وضعیتی شده باعث شود تیر خلاصی بر پیکره این صنعت ضعیف و ناتوان شلیک شود.

فعالان این صنعت هم اکنون از چند ناحیه در فشارند که هر کدام از آنها می تواند به راحتی باعث شود تولید کننده میلگرد، عطای تولید را به لقایش ببخشد و احیانا همان اندک سرمایه باقی مانده خود را نیز به سمت و سوی بازارهای کاذب ببرد و در حقیقت خط پایانی بر فعالیت صنعتی خودش بکشد.

درویش زید آبادی، مدیر عامل مجتمع ذوب آهن و تولید میلگرد سیرجان حدید جنوب پیرامون مشکلاتی که در حوزه تولید میلگرد وجود دارد و چالش هایی که تولیدکنندگان واقعی این بخش با آن روبرو هستند گفت: چالش های صنعت میلگرد پروژه های دولتی را نیز با مشکل روبرو می کند.

هم اینک هرکسی که در این صنعت فعالیت می کند بطور کلی گرفتار بی ثباتی بازار است و همین مسئله امنیت سرمایه گذاری و کار در بخش تولید میلگرد را بشدت به خطر انداخته است

تولید کنندگان میلگرد دیگر توانمندی سابق در سرمایه و تولید را ندارند
درویش زید آبادی در پاسخ به این پرسش که در حالی که باور عمومی و غالب بر این است که فعالان صنایع فلزی و در عین حال تولید کنندگان میلگرد به لحاظ مالی و تجاری، سرمایه گذارانی مقتدر و توانمند هستند، آیا باوری صحیح است یا خیر گفت:نه اگر شرایط صنعتگران در این حوزه بر پایه یک روند طبیعی تجاری مانند دیگر کشورهای جهان بود شاید این گفته شما قابل تایید بود اما در حال حاضر نه تنها چنین نیست بلکه این صنعتگران چه بسا بر لبه تیغ راه می روند.

وی اضافه کرد:باید به این پرسش پاسخی منفی بدهیم زیرا هم اینک هرکسی که در این صنعت فعالیت می کند بطور کلی گرفتار بی ثباتی بازار است و همین مسئله امنیت سرمایه گذاری و کار در بخش تولید میلگرد را بشدت به خطر انداخته است. تشتت موجود بر بازار مواد اولیه که خود بی آنکه مستقیما تاثیری از بی ثباتی نرخ ارز داشتته باشد، همواره گرفتار بالا و پایین شدن نرخ روز ارز است. این در حالی است که تقریبا از صفر تا صد این صنعت بومی است و پس از دهها سال تجربه و بودن کارخانه های بزرگ ذوب آهن و تولید فولاد می تواند برای خود یک برند بزرگ صنعتی در جهان باشد اما اینطور نیست.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که دلایل این مشکلات را چگونه می توان تحلیل کرد نیز اظهار کرد:علت های تقریبا پرشماری در این مسئله دخیل هستندد. محض نمونه می توانم بگویم که تهیه مواد اولیه که تا همین چندی پیش راه و روش و سهولت معمول خود را داشت با مصوبه های جدیدی که خریدار را با بورس کالا مواجه می کند بسیار مشکل ساز شده است.

زید آبادی افزود:مثلا برای مجتمع ذوب آهن و تولید میلگرد سیرجان حدید جنوب، تهیه شمش بسیار ساده تر و ارزان تر از الان بود، چرا که ما را مجبور کرده اند این ماده اولیه را در ظاهر امر از بورس کالا که کارخانه هایی بسیار دور از دسترس رابه ما معرفی می کند بخریم وعملا باید از هزار توی ساز وکار جدید عبور کنیم و نهایتا از بازار آزاد و طیف سوداگر و دلال شمش، نیازهای خود را مرتفع سازیم. پس می بینیم که در همین آغاز کار سنگ بسیار بزرگی سر راه ما گذاشته اند که باعث می شود بخاطر هزینه های سنگین حمل و انتقال و تلف شدن فرصت و انرژی، قیمت تمام شده محصولاتمان بسیار بالاتر برود و ما نتوانیم حاشیه سود معقول خود را داشته باشیم.

وقتی تامین ماده اولیه تولید ما به یکباره چنین هزینه های سنگینی را به ما تحمیل می کند محصول نهایی نه تنها برای صادرات بلکه برای مصرف داخل نیز با چالش مواجه می شود

حاشیه سودی که به ضرر ختم شده است
وی در خصوص این کاهش حاشیه سود مجتمع صنعتی تحت مدیریتش نیز اظهار کرد:با وضع این قوانین جدید، به گمان دست اندرکاران این صنعت، حاشیه سود نه تنها کمتر شده بلکه چه بسا دیگر سود قابل اعتنایی باقی نمی ماند و کارگاه های تولیدی ضرر ده می شوند. یعنی وقتی تامین ماده اولیه تولید ما به یکباره چنین هزینه های سنگینی را به ما تحمیل می کند محصول نهایی نه تنها برای صادرات بلکه برای مصرف داخل نیز با چالش مواجه می شود. تولید میلگرد هم اکنون عملا در چنگال سوداگران شبه دولتی افتاده است و ما که تا چندی پیش شمش مورد نیاز خط تولید خود را از همین شهرستانهای اطراف خود می خریدیم اینک باید سیکل خسته کننده و پرهزینه و زمانبر بورس کالا را متحمل شویم و از مناطق دور این شمش ها را به کارخانه خود بیاوریم.

باید به یاد داشته باشیم که تکیه بر ظرفیت های بسیار مطلوب کشور در تمامی زمینه های موجود در این صنعت، اعم از مواد اولیه، کارخانه های متعدد، نیروی کار ماهر و سرفصل های بسیار مهم دیگر تحت تاثیر قوانین خلق الساعه و ناموجهی از این دست قرار گرفته است. نه فقط ما بلکه دیگر همکاران ما در این صنعت هرگز توان پرداخت نقدی و آنی وجوه مواد اولیه در بورس کالا را ندارند. صنعتگر وتولید کننده میلگرد را با بورس کالا مواجه کرده اند و این در حالیست که از ما از همان درب کارخانه شمش، وجه نقد طلب می کند که اساسا سرمایه در گردش ما چنین توانی را ندارد و هیچوقت هم نداشته و از قدیم مبنا بر رفتار و عملکرد موجه بازار قرار گرفته بود، اما اینک این سرفصل ها عملا رنگ باخته است و تولید کننده نمی تواند با این روش به تولید خود ادامه دهد.

زید آبادی همچنین در مورد این پرسش که آیا موسسات مالی مانند بانک ها نمی توانند این مشکل را مرتفع کنند، نیز گفت:خیر. چون اصولا بانک ها در شرایطی حاضرند تسهیلات خود را به ما اختصاص دهند که مطمئن باشند وجوهشان با حاشیه سودشان سر وقت و تمام و کمال به آنها بر می گردد. اصولا در همه جای جهان سرمایه گذار وقتی حاضر به سرمایه گذاری می شود که از امنیت اقتصادی کار خود مطمئن باشد. تسهیلات دهنده ای مانند بانک که می بیند من تولید کننده نمی توانم در آن بازه زمانی معمول تعیین شده بانکی، پولش را به او برگردانم هیچگاه تسهیلاتی برای من قائل نمی شود.

بخش خصوصی تولید میلگرد در کشور همواره از فشار دولتی ها و خصولتی ها و موانعی که برای این بخش بوجود آورده اند رنج می برند. در واقع نه فقط تولید میلگرد بلکه هرگونه فعالیتی در زمینه صنایع فلزی با موانع مختلف مواجه می شود

برند میلگرد ایرانی دارد از بین می رود

در عین حال نکته مهم این است که کشور ما به یکی از مهمترین تولید کنندگان این عرصه بدل شده بود که با حمایت های دولتی و مشوق های صادراتی، توان سرمایه گذاران در این صنعت را افزایش داده و این فعالیت تجاری را جذاب کرده بود. اما این جذابیت، هم اکنون از دست رفته است و تولید کننده دیگر نمی تواند با خطوط تولید خود برای خود و کشور ارزش افزوده ایجاد کند.

این نیز نکته ای مهم است که صاحبنظران این بخش بطور کلی معتقدند اگر بخواهیم بر اساس رتبه بندی های رایج و استاندارد جهانی، اهمیت صنعت فولاد را مورد بررسی قرار دهیم می توان این گونه تفسیر کرد که خانواده این محصولات پس از نفت در رتبه دوم پر استفاده ترین محصولات قرار می گیرند، که خود نشان از اهمیت این محصول دارد ولی در حال حاضر این مزیت عملا از دست رفته است وشاید بتوان گفت دستکم برای بخش خصوصی دیگر رتبه دوم داشتن غیر قابل حصول شده است.

وی درباره انحصار گری ایجاد شده ای که بخش خصوصی همواره از آن گلایه مند است به بازار، گفت: پیش از این بارها گفته بودیم که بخش خصوصی تولید میلگرد در کشور همواره از فشار دولتی ها و خصولتی ها و موانعی که برای این بخش بوجود آورده اند رنج می برند. در واقع نه فقط تولید میلگرد بلکه هرگونه فعالیتی در زمینه صنایع فلزی با موانع مختلف مواجه می شود. در حقیقت با ساز وکارهای غیر حرفه ای و غیرکارشناسانه که عموما هم هیجانی و انفجاری پدید آمده است نمی توان این صنعت را زنده و پویا نگاه داشت. یعنی به تعبیری می توان گفت که تولید کنندگان وبنگاه های کوچکتر وارد رقابتی نابرابر می شوند که هرگز نمی توانند در برابر رقبای توانمند وابسته به دولت دوام بیاورند. این رقابت گریز ناپذیر است. چون هم اجباری شده و هم ناعادلانه. هیچ موسسه کوچک صنعتی نمی تواند مقابل کارخانه های بزرگی که همه یا حداقل بخش بزرگی از توانایی های مالی و تجهیزاتیشان از سوی متولیان دولتی تامین می شود مقاومت کند و لاجرم باید بازی را واگذار کند و به کنار رود. وقتی بخش قابل توجهی از اعضای هیات مدیره بورس کالا را کارخانه داران بزرگ دولتی یا وابسته به دولت تشکیل می دهند چگونه می توان برای بخش خصوصی تسهیل ایجاد کرد؟ نتیجه است که فرصت برای سوداگران و سواستفاده کنندگان از این موقعیت نیز فراهم تر می شود و من تولید کننده در وضعیت بغرنج قرار می گیرم.

وی با اشاره به این که این سازوکار عملا ضد تولید است نیز بیان کرد: ضد تولید بودن یعنی همین سنگ های بزرگی که جلوی پای بخش خصوصی می گذارند. گاهی شاید اصلا هم مغرضانه چنین هدفی نداشته باشند. بلکه همانطور که گفتم وقتی سیاست گذاری ها برای راه و روش کسب و کار، آنهم در شرایط فعلی اقتصادی کشور، بدینگونه تدوین می شود طبیعی است که تولیدکنندگان قدرت حضور خود در بازار و همچنین صادرات را در مخاطره می بینند.

هم اکنون ظرفیت تولید میلگرد در کشور حدودا 30 میلیون تن در سال است که نیمی از آن به مصرف داخل می رسد و نیم دیگر آن صادر می شود

ساخت مسکن توسط دولت با کسری میلگرد روبرو خواهد شد
زید آبادی با اشاره به اینکه در همه جای دنیا دولت ها بستر ساز و حامی بخش خصوص هستند و از نماینگان آنها برای تدوین قوانین مشورت می گیرند نیز تصریح کرد:این یک روش جاری و کاملا موجه است که بخش خصوصی خود در جریان مستقیم وضع تصمیمات جدید قرار می گیرد. تا زمانی که ما از مشکلات موجود با خبر نباشیم نمی توانیم قوانینی وضع کنیم که صنعت تولید میلگرد را از قید وبندهای ضد تولید موجود رهایی دهد. باید فعالان بخش خصوصی را به طریقی کاملا جدی وارد شور و مشورت کنند وسپس تصمیات نهایی را اتخاذ کنند. سیاست های اقتصادی زمانی مطلوب و منشا اثر خواهند بود که نیازها و ضروریات بخش خصوصی در آن کاملا رصد شده باشد.

وی با تاکید بر سقف تولید حداکثری فعلی میلگرد در کشور گفت:هم اکنون ظرفیت تولید میلگرد در کشور حدودا 30 میلیون تن در سال است که نیمی از آن به مصرف داخل می رسد و نیم دیگر آن صادر می شود. وقتی تولید با مخاطره روبرو شود میزان تولید هم پایین می آید و طبعا از آنجا که نیاز داخلی از صادرات مهم تر است، حوزه صادرات هم با کسری و کاهش روبرو می شود و به همان میزان ارز آوری کمتر می شود که در شرایط فعلی اقتصادی به هیچ وجه به نفع کشور نخواهد بود. بدین ترتیب محورهای بسیار مهمی که رهبر معظم انقلاب همواره بر آن تاکید داشته اند نیز از این ناحیه متاثر می شود. تولید، خلق ارزش افزوده و اشتغال کاهش پیدا می کند و بعد از آن بحران های بعدی یکی یکی سر باز می کند.

زید آبادی با اشاره به اینکه صنعت میلگرد و فولاد جزو صنایع مادر به حساب می آیند گفت: یکی از پرسش های فعلی ما از سیاست گذاران این است که اگر قرار دولت بر این شده که ساخت مسکن ارزان دولتی و قابل حصول برای قشر کم درآمد را اجرایی کند چگونه میلگرد که یکی از اساسی ترین و اصلی ترین مصالح مورد نیاز چنین ساخت و سازی است را تامین خواهد کرد؟ آنهم وقتی حجم ساخت مسکن از سوی دولت اینچنین گسترده و پر تیراژ است؟ در شرایطی که تولید کننده میلگرد تحت چنین مشکلاتی قرار دارد، دولت نیاز به این محصول را چگونه برآورده خواهد کرد؟

زید آبادی اضافه کرد:به هر رو آنچه مسلم است این است که نمی توان با چنین وضعیت آشفته ای که بوجود آمده است به راحتی کنار آمد و یا نسبت به آن بی تفاوت بود. پیشرفت صنعتی کشور یکی از ملزومات حیاتی آن است و در حقیقت اقتدار کشور می بایست با محک صنعتی آن سنجیده شود.

او ادامه داد:تحلیل گران و کارشناسان حوزه آهن و میلگرد بر این اعتقادند که تولید و عرضه فولاد و آهن‌آلات موجب رشد و پیشرفت یک کشورخواهد بود، اما باید در نظر داشت که میزان مصرف آهن‌آلات در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه با یکدیگر بسیار متفاوت است.

مدیر عامل مجتمع ذوب آهن و تولید میلگرد سیرجان حدید جنوب همچنین اظهار کرد: در کشورهای درحال‌توسعه این مقدار کمتر از کشورهای توسعه‌یافته است. در یک جمع بندی شتابناک می‌توان گفت میزان توسعه‌یافتگی یک کشور در میزان مصرف فولاد و آهن‌آلات، مخصوصاً مصرف میلگرد آن کشور مشخص می شود.

وی در پایان گفت: تردیدی نیست که متولیان بخش صنعت کشور باید یکبار دیگر مناسبات حاکم بر بازار و همچنین مشکلات و موانع پیش روی کسب و کار را مجددا با کمک نمایندگان بخش خصوصی واقعی مورد مداقه قرار دهند و قوانینی که روند تولید را با مشکلات اساسی روبرو ساخته است حذف کنند و با تعریفی مجدد برای رشد و توسعه این صنعت توسط بخش خصوصی گام بردارند.